Değere dönüştürülebilen veri ile para basmak
Abdullah Sevimli - Yönetim Danışmanı
Yapılan bir araştırmaya göre, dünyada 2016 yılında 16 zettabayte (16 trilyon gigabyte) veri üretildi.[1] Bu verilerin %25’inin potansiyel değeri olmasına rağmen, sadece yüzde 0,5’i analiz edilip kullanılabiliyor. [2] Günümüzün en değerli madeni haline gelen veri neden değere dönüştürülemiyor? sorusunun cevabını bulmak gerekiyor. Aslında, odaklanılması gereken konu verinin büyüklüğü veya küçüklüğü değil, değere dönüştürülme yeteneğinin olup olmadığıdır. Peki bu yetkinliği etkileyen belirleyen, veriyi değere taşıyan ana aktör ve süreçler hangileridir? Cevapları dokuz başlık altında toplamaya çalıştık:
1- Veri madenlerinin olduğu alanların belirlenmesi
Veri açısından zengin, değer üretimi açısından fakir olan kurumların sayısı bir hayli fazladır. Öncelikle bu kurumların belirlenmesi gerekir. Bunların başında telekomünikasyon, gıda, enerji, ulaştırma, turizm, sağlık, kargo ve perakende şirketleri; kamuda GİB, Sağlık Bakanlığı ve SGK gelmektedir. Veri olmadan yönetimi imkansız hale gelen birimler olarak ta pazarlama, satış, finans, insan kaynakları, strateji, saha ve operasyon yönetim birimlerini sıralayabiliriz.
2- Liderler ve bilgeler
Şirket sahip ve yöneticilerinin, vizyon ve stratejisi en kritik belirleyicilerdendir. Onlar, veriyle değeri üretecek şekilde ekip kurup, organizasyon yapısını şekillendirirler. Süreç bazen çok zorlu ve sancılıdır. Şirket içi politik dengeler, kurum içi rekabet, ihtiyacın yeterince algılanmaması ve verinin değerinin anlaşılmamasından kaynaklanan sorunlar söz konusu liderliğin kararlılığı ile aşılabilir. Uygulama katmanında süreçleri yöneten ve sürekli eğitimle kendini geliştiren iş sahipleri ile, sistemleri kurup yöneten teknoloji yönetici ve ekipleri, veri bilimcileri, analistler diğer önemli bir katmanı oluşturur.
3- Üretilecek değerin tespiti
Başarılı şirketlerin odaklandıkları hedefler şu şekilde sıralanabilir: Gelir, satış, müşteri memnuniyeti, karara alma kalitesi ve alacakların arttırılması; maliyet, risk, fraud ve kayıp kaçakların azaltılmasıdır.
4- Teknolojik yetkinlik seviyesi
İş gereksinimlerine göre teknoloji ve mimarinin seçilmesi, sistemleri uygulama yetkinliğine sahip olunması, ayrıca yazılım ve platformların birbirleriyle konuşturulması, ileri düzey analizlerin yapılması için destekleyici teknolojilerin kullanılması sonuçları birinci derecede etkileyen aşamalardır.
5- Verinin niteliği ve yönetimi
Şirket veri yönetim stratejisi, hayati derecede önemlidir. Veri yeterli büyüklüğe (volume), çeşitliliğe (variety), elde edilme ve işlenme hızına (velocitiy ) ve doğruluğa (vercity) ve yeterli ve anlamlı bir değere (value) sahip olmalıdır . Verinin toplanması, girilmesi, korunması, analiz edilmesi, modellenmesi, üretilen sonuçların doğruluğunun teyit edilmesi, görselleştirilmesi ve raporlanması süreçleri iyi yönetilmelidir.
6- Analitiğe bakış açısı
Analizlerden beklentimiz, 360 derecede değerlendirme imkanı sağlaması, aksiyona esas sonuçlar üretmesi olmalıdır. Geçmişte kimin ne yaptığı sorusunun cevabını tanımlayıcı (descriptive) analizle bulabiliriz. Kök sorunlar ve çözümlere odaklanıyorsak bunun için teşhis edici (diagnostic) analizler kullanacağız. Öngörü (predictive) analizleri ise geçmiş verilere dayalı olarak, sonuca etki edecek yeni bir parametrenin olmayacağı varsayımı ile günümüzü anlamamıza, gelecekte yaşanabileceklere ilişkin öngörülerde bulunmamızı sağlar. İzdüşüm (prespecitve) analizleri, elimizdeki senaryo, yaklaşım ve modele dayalı olarak, alınabilecek karar ve aksiyonları bulmaya yardımcı olur. Analizlerle keskin öngörülerde bulunmak , geleceğin şekillenmesine katkı sağlamaktır.
7- Şirketinizin gelir zincirinin çıkartılması
Değer üretmenin en önemli sırlarından birisi şirketin gelir zinciri ile finansal tablolar arasındaki ilişkiyi ortaya çıkartmaktan ve o süreci etkin işletmekten geçmektedir.
8- Aksiyon ve gelir projeleri
Kainat sebep, süreç ve sonuçlar üzerine kuruludur. Yapılan her eylemin, üretilen her ürün ve servisin bir başlangıç ve bitiş noktası vardır. Veri analizi ile bu noktalar keşfedilir. Bu keşfin somut değere dönüşmesi, süreç ve sistemlerin iyileştirilmesine, değer katan projelerin uygulanmasına bağlıdır.
9- Enerji ve inovasyon
Bilgiyi değere dönüştürmeye başladığınızda sürekli bir şeye daha ihtiyaç hissedersiniz. Enerjiye ve kendinizden bir şeyler katmaya. Aklın ilham ve innovasyonla, ruhun azimle, fikirin eylemle, iradenin kararlılıkla ve uygulama yetkiliği ile birleştiği noktada bunu yaparsınız. Bunun sonucunda veri ile yönetim mesleki yaşantınız haline gelir. Bu kadar zahmet ve çabadan sonra kurumunuzda kurduğunuz darphanenin ürettiği değerin büyüklüğünü görebilir ve bunun keyfini yaşayabilirsiniz. Yıllardır yaptığımız gibi...
-------------
[1] https://www.techinside.com/dunya-2016da-16-zettabytes-veri-uretti/
[2] Thomas H. Davenport , “Big Data At Work”, Aralık 2014, 8