Davos’a Trump damga vuracak
Dünya Ekonomik Forumu’nun (W EF) düzenlediği Davos Zirvesi bugün İsviçre’nin Davos kasabasında başlıyor. İster inanın, ister inanmayın, Davos’ta bugün başlayacak olan Dünya Ekonomik Forumu, 2018 Yıllık Toplantısı’na Donald Trump damga vuracak. Şaka gibi ama küreselleşmeye ateş püsküren, küresel elitlere öfk e duyan Amerikalıların oyunu alarak ABD Başkanı seçilen Trump’ın, küresel elitlerin en önemli buluşmasında ilgi odağı haline geleceği anlaşılıyor. Dünya Ekonomik Forumu’nun 80 yaşındaki kurucu başkanı Klaus Schwab, araya kimleri sokarak bunu başardı bilmiyorum, ancak Trump’ın bu yılki Davos toplantısına katılacağının açıklanmasının toplantıya duyulan ilgiyi artırdığı bir gerçek. Parçalanan Dünyada Ortak Gelecek Oluşturmak” ana temasıyla düzenlenecek Davos Zirvesi’nde, 400’ün üzerinde oturum gerçekleştirilecek.
Davos’ta olan biteni ve Trump’ın Cuma günü yapacağı konuşmayı yeni medyanın olanaklarını kullanarak uzaktan izleyeceğim fakat o gün o salonda olmak ve burnundan kıl aldırmayan küresel elitlerin biraz da küçümseyerek baktıkları Trump’ı nasıl dinlediklerini görmek isterdim doğrusu. Özellikle Batılı küresel elitlerin, birçok bakımdan kendi standartlarına uymayan, onlardan farklı bir dil konuşan bu görgüsüz adamın ağzından çıkacak lafl arı dikkatle dinlerken neler düşüneceğini merak ediyorum.
Küresel elitlerin durumu
Küresel elitlerin, özellikle de Davos’a akın eden küresel şirket sahiplerinin ve yöneticilerinin, dolar milyarderlerinin “maddi durumu” hiç de fena değil. Bir kere dünya ekonomisinde yıllardan beri özlenen bir büyüme temposu yakalanmış durumda. Borsalar rekor üstüne rekor kırıyor, Davos müdavimi milyarder iş insanlarının serveti inanılmaz bir hızla büyüyor. Önceki gün açıklanan Oxfam raporunda yer alan veriler, 2017 yılında dünyanın en zengin yüzde 1’ini oluşturan bir avuç insanın, dünyadaki servet artışının yüzde 82’sine el koyduğunu gösteriyor. Dünyanın en zengin 42 kişisinin serveti, dünya nüfusunun yoksul yarısını oluşturan 3.7 milyar kişinin toplam servetini aşıyor.
Buna karşın, Davos’a ilk kez gittiğim 1990’lı yıllarda dünyanın hakimi gibi görünen küresel elitlerin, özellikle de Batılı olanların özgüveni hayli sarsılmış durumda çünkü çok farklı bir dünyada yaşıyoruz şimdi. Küreselleşmenin ve dijital devrimin dönüştürdüğü dünyada Çin ve Hindistan gibi ülkeler ekonomide büyük atılım yaparken Batı toplumlarında yalnızca küresel sermayenin büyüyen pastasından yüksek pay alan dar bir kesim yararlandı bu süreçten. Geniş orta sınıflar ise eski günleri arar hale geldi ve onların öfkesi sonunda Trump gibi küreselleşme karşıtı bir lideri iktidara getirdi ABD’de. Geçen yıl Davos’ta küreselleşmeyi ve serbest ticareti savunan konuşmayı da bir Batılı lider değil, Çin Devlet Başkanı Şi Jinping yaptı ve alkış topladı.
Trump neden ilgi çekiyor?
Davos müdavimi küresel elitler Şi Jinping’i alkışladı geçen yıl ama yıllardan beri küresel ekonominin yükselen yıldızı olarak şımartılan ve farklı sistemine göz yumulan Çin’in şimdi gelinen noktada dünya liderliğine oynama hevesini gizleyemez hale gelmesi, Batı’nın tepkisini çekmeye başladı. ABD’nin ve Batı’nın küresel düzeni kurma ve yönlendirme konusunda yetersiz kaldığı noktada, küreselleşmeyi ve küresel düzeni savunma misyonunun Çin’e bırakılması olacak şey değil Batılılara göre. Çin’in son bir yıl içinde yabancı şirketlere daha fazla zorluk çıkartması ve kendi sistemini dünyaya kabul ettirme eğiliminde olduğunu göstermesi de Batı’daki tepkiyi besliyor.
Bu yıl Davos’ta “dünyadaki çatlaklara” çözüm aranırken birden Trump’ın Davos’a geleceğinin açıklanması farklı olasılıkları akla getiriyor. Trump’ın küresel çatlaklara ortaklaşa çözüm bulma misyonunu üstlenecek niteliklere sahip bir lider olmadığı meydanda. Kendi ülkesinde ve dünyada, özellikle de küresel elitler tarafından aşağılanan, akli yetenekleri bile sorgulanan bir başkan konumunda Trump. Fransa’nın genç başkanı Macron da gelecekte bu misyonu üstlenecek lider adayı olarak konuşacak Davos’ta ama onun bu role soyunması için çok erken.
Bu durum Trump için önemli bir fırsat yaratıyor aslında. Trump, Davos’ta çıkıp kendinden beklenmeyen bir konuşma yapar ve küresel elitlerin yüreğini hoplatırsa ayakta alkışlanır mı acaba? Bu sayede ABD’deki desteği de artabilir mi? İşin içinde Trump olunca bu senaryonun tam tersini de düşünmek gerekiyor doğal olarak.
En zengin yüzde bir küresel servet artışının yüzde 82'sine el koydu
Kâr amacı gütmeyen bir yard ım kuruluşu olan Oxfam International’ın açıkladığı son veriler, 2017 yılında küresel değerlerin yüzde 82’sinin dünyanın en zengin yüzde 1.0’lik bölümünün varlığına katıldığını ve dünya nüfusunun yarısına karşılık gelen en yoksul kesiminin varlıklarında ise “herhangi bir artış olmadığını” gösterdi. Davos’un hamen öncesinde açıklanan Oxfam’ın verilerine göre dünyanın en yoksul yüzde 50’lik kesiminin varlıkları kadar varlığa sahip olan en zenginlerin sayısı 42. Açıklanan verilere göre, küresel servetin küçük bir azınlığa ait olmaya devam ederek, dünyanın en zenginleri ile dünyanın geri kalanı arasındaki uçurumun derinleştiği ve “artan eşitsizlik” trendinin devam ettiği vurgulandı.