Damga vergisi maliyeti ve gümrük

Sayın okurlar biliyorsunuz, Damga Vergisi Kanunu çok eski bir kanundur. 01/07/1964 tarihlidir. Damga vergisi gümrük vergi sitemi içinde gümrük vergileri tanımı içinde yer almıyor.
Ancak; Katma Değer Vergisi Kanunu’nun İthalata Matrah başlıklı 21/b maddesine göre; her türlü vergi resim harç ve paylar ithalatta KDV’nin matrahına girdiğinden, gümrük vergi sistemine dolaylı bir etki yaptığını kabul etmek gerekiyor. İşin özüne baktığımızda; gümrük vergileri eşya üzerine uygulanıyor. Oysa damga vergisi kağıtlar üzerinden alınan bir vergi oluyor.

Vergi Usul Kanunu’nun 2'nci maddesinde gümrük idarelerince alınan vergiler bu kanuna tabi değildir denilmek suretiyle, gümrük vergileri ile dahili vergiler arasında temel bir ayıraç belirlenmiş bulunuyor. Ancak; yine de Damga Vergisi Kanunu’nunndan kaynaklanan nedenlerden dolayı damga vergisinin gümrük idaresince alınan kısmı da gümrük vergileri tanımı içinde yer alması gerekiyor. Bir başka ifade ile de damga vergisi dahili vergi olarak tanımlanıyor. Bu durum gümrük vergilerinin, zaman aşımından, uzlaşmasına, ceza uygulamasına kadar, uygulamada zorluklara neden olabiliyor.

Damga Vergisi Kanunu ile ilgili olarak çok sayıda değişiklik yapılmış bulunuyor. Damga Vergisi Kanunu'nda yapılan dikkat çeken değişikliklere bakıldığında;

- Bir nüshadan fazla olarak düzenlenen kağıtlardan, nispi vergiye tabi olanların sadece bir nüshası damga vergisine tabidir şeklinde yapılan değişiklikle eskiden çok tartışmaya konu olan nüsha tartışması ortadan kaldırılmış bulunuyor.

- Bir sözleşmenin müeyyidesi mahiyetinde olan taahhütlerden, başlı başına bir sözleşmeye konu olmadıkça damga vergisi alınmayacağı, sözleşmenin diğer hükümlerinde değişiklik olmaksızın sadece bedelin artırılmasına dair yeni bir kağıt düzenlenmesi halinde, değişikliğe ilişkin bu kağıt için artan bedel nedeniyle tekrar damga vergisi alınmayacağı hüküm altına alınmış bulunuyor.

- Damga Vergisi Kanunu'na ekli istisnaları düzenleyen 2 nolu tabloya yeni istisnalar eklenmek suretiyle bir taraftan damga vergisi istisnaları artırılmış ve diğer taraftan da Damga Vergisi Kanunu’na ekli 1 sayılı listeye eklemeler yapılmak suretiyle üzerinden damga vergisi alınan kağıtlar da artırılmıştır oluyor.

- Damga vergisi 1964 yılında o günkü şartlarda bugün yürürlükte olan modern vergilerin olmadığı bir dönemde yürürlüğe girmiş, Devletimizin önemli gelir kaynaklarından birini oluşturmuş bulunuyor.

Özellikle nisbi damga vergisi, yükümlüler açısından ciddi bir maliyet unsuru olarak görülmekte ve çoğu zaman da hükmünden yararlanılmayan bir kağıt üzerinden damga vergisi ödenmesi eleştirilere konu olabiliyor. Bu konuyu detaylı bir şekilde inceyen Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi Sefa Yayla’nın Gümrük Dünyası Dergisi’nde yayımlanan makalesini çok kıymetli buluyorum..