Daha profesyonel olmak gerekiyor
Başta ihracatçılarımız olmak üzere üreten kesimlerin ağırlaşan sorunlarını dile getirip çözüm talep edildiğinde malum kesimler hemen harekete geçiyor. İhracatçıların rekabet gücü sorunu olmadığını iddia ediyor, gerekçe olarak da eğer aksi olsa idi son 7 yılda ihracatın üç katı aşan oranda artamayacağını kanıt olarak öne sürüyorlar. Sorun yaşayanların çözümü maliyet azaltıcı sübvansiyon veya kur artışında değil, daha profesyonel olmakta aramasını tavsiye ediyorlar. Üretim cephesindeki sorunlara kayıtsız kalınması gerektiğini ima edenler her fırsatta akıl vermeyi de ihmal etmiyorlar; efendim türev ürünleri kullanıp risklerini yönetsinler!..
Şahsen başta ihracatçılar olmak üzere üreten kesimlerin ağırlaşan sorunlarla baş etmekte zorlandığını, aksini iddia eden malum kesimlerin demagoji yaptığını düşünüyorum. Yalnız bir konuda haklılar; profesyonellik konusunda eksikleri var! Böyle olacağını hesaba katıp faaliyetlerini çoktan durdurmuş olmaları, iyi niyetli birşeylerin düzelmesini beklememiş olmaları gerekiyordu...
Bir kere son 7 yılda ihracatın yıllık bazda 36 milyar dolar düzeyinden 120 milyar dolar seviyesinin üzerine çıkması rekabet gücümüzün iyi olduğu anlamına gelmiyor. Bu aşamada toplam ihracat yerine yaratılan katma deere, ihracatçı firmaların faaliyet gelirleri ile borçlarında gözlenen eğilimlere bakmak gerekiyor. Ayrıca sınai üretim alanında küresel nitelikte ve giderek ağırlaşan bir kriz yaşandığını ve rekabet koşullarının hızlanan bir şekilde olumsuzlaştığını hesaba katmak gerekiyor. Ve de ülkemizde son yedi yılda Türk Lirası'ndaki aşırı değerlenme nedeniyle döviz sepeti bazında ciddi maliyet artışlarının yaşandığını, verimlilik konusunda katedilen olağandışı gelişmelere rağmen durumun lehe çevrilemediğini görmek gerekiyor.
Eğer son 7-8 yılda küresel düzeyde her şey normal olsa ve bu koşullarda ihracatımız üç katı aşan oranda artmış ve büyüyen hacimle birlikte faaliyet gelirleri de yükseliyor olsa daha farklı düşünbilirdik. Ancak anılan dönemde sadece petrolün varil fiyatının bile 30-147 dolar aralığında dalgalandığını, gerek yapısal sorunlar gerekse ekonomik dengesizliklerin arttığını hesaba katar isek, rakamsal artışın herhangi bir anlama gelmediğini görebiliriz.
Türk Lirası'nın değerliliği nedeniyle zarar ettiğini söyleyenlere cevaben profesyonelleş riskini yönet deniyor. Bu aşamada konu saptırılıyor, ihracatçı bağlantı yaptığında kâr ediyor, fakat riskini yönetemediği için bu kazancı realize edemiyor ise konu profesyonellik yetersizliği ile ilgilidir, rekabet gücü de değil. Yok eğer kârlı fiyattan bağlantı yapamıyor ve fiyat tutturamıyorsa sorun rekabet sorunudur, forwardları kullanarak kur riskini yönetmek olumsuzluğu gideremez. Olağandışı verimlilik artışına rağmen hangi sebeple olur ise olsun fiyat tutturulamıyor ise profesyonelce davranmak, faaliyeti sürdürmekte ısrar etmemek ve bunun nedenlerine çalışanlara açıkça anlatmak gerekiyor. Faalliyeti durdurur isem emek verdiğim müşterileri kaybederim ve koşulların düzelmesi durumunda geri dönemem diyerek zarar pahasına faaliyeti sürdürmek ihracatçılarımızın en büyük hatalarından biri olabilir. Son 7 yıl içinde gereken profesyonellik gösterilmiş olsa her şey daha farklı olabilirdi. İşsizlik daha yüksek olurdu; kamu kesimi ve mali sektörün durumu düzelmez ve her şey değişmek zorunda kalırdı; üretenlerin sorunlarına duyarsız kalma lüksü mümkün olamazdı. En önemlisi Türk Lirası daha değersiz olurdu.
Evet ihracat başta olmak üzere üretim cephesindeki sorunlar çok ciddi faaliyet gelirleri eriyor, borçlar büyüyor, pazarlar daralıyor, faaliyeti sürdürmek imkânsızlaşıyor. Yine evet profesyonelleşmek gerekiyor; bir faaliyete girerken veya devam eder iken iyi niyet veya birilerine güvene değil, hesaba bakmak, akıntıya karşı yüzmeye teşebbüs bile etmemek gerekiyor. Unutmayın üretimi ihmal edip sorunlarına duyarsız kalarak kamu ve mali sektörü güçlü kılmak orta vadede imkânsızdır...