Çok bilenlerin çok yanılma zamanı gelmiş olabilir!
Gelişmeler, siyasi irade içindeki faiz tartışmalarına ilişkin tatlıya bağlamanın pamuk ipliğine bağlı olduğunu düşündürüyor. Küresel koşulların olumsuzlaşmaya devam etmesi durumunda, evdeki hesaplar muhtemelen bozulacak; döviz kuru ve faizler umulanın aksi yönünde dalgalanmalar sergileyecek, kırılganlık algısı güçlenirken güvensizlik yeni rekorlara koşacak. Sadece Merkez Bankası yetkililerinin konuşması ve diğerlerinin susması sonucu değiştiremeyebilecek!
Küresel piyasaların durumu umut vermiyor. Emtia fiyatları durgunlaşma yönlü beklentilerin güçlenmesine bağımlı olarak son on iki yılın en düşüğüne gerilemiş! Gelişen ekonomiler yıkıcı olabilecek şekilde sarsılıyor: Brezilya parasının son iki hafta içindeki değer kaybı yükseltilen faizlere rağmen yüzde 15 seviyesine yaklaşmış! Riskten kaçınma eğilimi güçleniyor, sermaye hareketleri daralıyor, özellikle gelişen ekonomilere ilişkin beklentiler seri bir şekilde olumsuzlaşıyor! Çekirge sürülerini anımsatan sıcak paracıların gelişen ekonomileri terk etme süreci, akılları baştan alıyor!
İçeride genel seçim ve sonrasına ilişkin önemli hesapları olanlar, kötüye giden dış koşulları dikkate alamıyor! Dış koşullar ise kendisi dışındakilerin hesaplarını takmıyor! Orta yolu bulmaya çalışanlar ise derdini kimseye anlatamıyor ve yıpranmaktan kurtulamıyor! Görece daha güçlü olanlar daha belirleyici oluyor! Bu ortamda ekonomi yönetimi ile Cumhurbaşkanlığı arasında neyin tatlıya bağlandığını anlamak zorlaşıyor! Ekonominin aşırı kırılganlığı ve finansal piyasalarda yaşanacak yeni bir Çanakkale Savaşına katlanılabilecek durumda olunmadığı gerçekleri unutuluyor!
Para otoritesinin geride bıraktığımız hafta içinde aldığı kararlara bakılır ise, Türk Lirasındaki değer kaybını sınırlamak veya şartlar izin verir ise olumsuz algıları kırmak yönünde operasyon yapmak adına hazırlık peşinde olduğu dikkat çekiyor. Cuma günü, 1,5 milyar dolarlık döviz likiditesi piyasanın kullanımına sunuldu; bu rakam faizi düşürülen haftalık döviz depoları kanalı ile artabilecek! Dış koşullar izin verir ve Türk Lirası kayıplarını kısmen de olsa geri alabilirse, salı günü toplanacak Merkez Bankası Para Kurulu faizlerin düşürülmesi yönünde bir kararı oylayacak!
Hemen yukarıda özetlediğimiz tatlıya bağlanan hesabın tutması yetmiyor. Çarşamba günü akşamı ABD Merkez Bankası Açık Piyasa İşlem Komitesi, iki gün süren toplantılarının sonucunu açıklayacak; faiz yükselişinin gecikmeyeceği yönünde beklentilerin güçlenmesi söz konusu olur ise ortalık karışacak! Aksini bekleyenler son ABD verilerine bakarak kendini aldatmasın: küresel emtia fiyatlarının hızla gerilediği ortamda, beklenenden düşük çıkan perakende satış ve üretici fiyat gelişmeleri ekonominin yeniden güç kaybetmeye başladığı anlamına gelmeyebilir! Yaklaşık iki yıldır yılan hikayesine dönüşen faiz yükselişinin, daha fazla ötelenmeyeceği beklentisi ön plana çıkarak belirleyici olmaya başlayabilir!
Gözü kulağı Beştepe’de olanlar ile öncelikle küresel koşullara hassas olanlar arasındaki, tatlıya bağlandığı söylenen çekişme hortlayabilir ve daha yıkıcı olmaya başlayabilir! Sürdürülebilir olmayan piyasa eğilimleri tarafından yönlendirilenler arasındaki çatışmanın büyümesi, ne yazık ki sürpriz değildir: Risk alma isteği yüksek iken iyi olan her şeyin, riskten kaçınma eğilimi belirleyici olmaya başladığında kabul edilebilir olmaktan çıkması ve iç çekişme konusu olmaya başlaması normaldir! İyi gün dostlarının hasım haline dönüşmesi ve kendilerini aklamak üzere diğerlerini suçlaması kaçınılmazdır! Aldatılmak veya yarı yolda bırakılarak satılmak yönlü suçlamalar, sorunları çözemez ve ödenecek bedellerin ağırlaşmasını engelleyemez.
Finansal piyasalar kısa bir süre yapay bir şekilde yönlendirilebilir! Fakat olumsuz küresel koşullara rağmen bu durumu kalıcı hale getirmek mümkün değildir. Küresel koşullar döviz kuru ve faizlerin gerilediği görece iyimser eğilimlerin, daha önce alınmış riskleri azaltmak üzere önemli bir fırsat olarak değerlendirilmesini gerektiriyor. Bu gerçeği hazmedemeyenlerin çekişmesi veya geçici olarak tatlıya bağlamış gibi görünmesi durumu değiştirmiyor.