Çip yatırımları ve hafızaya talep artıyor

2030 yılına kadar çip alanında yapılacak yatırımlar trilyon doları geçecek. 2024 yılında ise yapay zekâ, en çok hafıza çiplerine olan talebi artırıyor.

Küresel yarıiletken endüstrisi, zorlu geçen yılların ardından yapay zekâ teknolojileri ile atağa kalktı. Bir taraftan şirketler bü­yüyen pazarda paylarını artırmak için yatırımlara hız verirken, ülkeler ise bu yatırımları ülkelerine çekmek için bir yarış içerisinde. Şimdiye kadar du­yurulan yatırım planları, başta Sam­sung, Intel, TSMC, Mikron, SK Hynix gibi devler olmak üzere çeşitli şirket­lerin 2030 yılına kadar bu alana, dün­yanın dört bir köşesinde, bir trilyon doların üzerinde yatırım yapacağını gösteriyor. Sadece, ABD’de yılbaşın­dan itibaren duyurulan çip yatırımla­rının sayısı 25’i geçti. Aralarında mil­yon dolarlık yatırımlar da var 100 mil­yar dolarlık tesis projeleri de.

Türkiye devrede

Türkiye’de ise ileri teknoloji ürün­lerinin ihracatımızdaki payını yük­seltmek üzere HIT-30 Yüksek Tek­noloji Teşvik Programı devreye alın­dı. Türkiye’de endüstriyel boyutta çip üretim kapasitesi inşa etme he­defiyle çağrıya çıkıldı. Güncel üre­tim teknolojilerine dayalı en az bir endüstriyel ölçekli çip fabrikasının ülkeye kazandırılması için 5 milyar dolarlık bir teşvik paketi devreye alınacak. Kullanım alanlarına göre farklı kapasitede yatırımlar, çip de­ğer zinciri yatırımları ve en az 65 na­nometre teknolojisi niteliği taşıyan yatırımlara yüzde 30'a kadar serma­ye katkısı, yüzde 10'a varan hibe, yüz­de 80'e varan vergi teşviki verilecek.

Çip yatırımında önemli noktalar

ABD merkezli Yarıiletken En­düstri Birliği (SIA), tüm bu yatırım savaşları arasında bir rapor yayım­layarak, politikacılara çip yatırımla­rını kendi bölgelerine çekmeleri için yapmaları gerekenleri endüstrinin tüm tecrübesi ile anlatmaya çalıştı.

SIA raporu yatırımcıların kararla­rında etkili olan beş önemli faktöre değiniyor ve kanun koyuculara, ya­tırımları bölgelerine çekebilmeleri için bu noktalara dikkat etmesi ge­rektiğini salık veriyor.

-Altyapı: Yarı iletken fabrikala­rı sürekli çalışır vaziyette olmalıdır. Bu nedenle, güvenilir elektrik şebe­kesi, iletişim altyapısı ve ulaşım ağ­ları gibi güçlü bir altyapıya ihtiyaç vardır.

-Yatırım ve işletme maliyet­leri: Yarı iletken üretimi yüksek Ar- Ge ve yatırım masrafları gerektirir.

-İş gücü ve yetenek: Yarı ilet­ken sektörü mühendis, teknisyen ve bilgisayar bilimci gibi nitelikli ele­manlara ihtiyaç duyar.

-Entegre ekosistemler: Yatırım­cılar, tedarikçiler, müşteriler, Ar-Ge ortakları ve elektronik gibi ilgili sek­törlerin bulunduğu canlı ekosistem­lere sahip lokasyonları tercih ederler.

-Düzenleyici ortam: Yatırım­cılar, piyasa dostu ticaret politikala­rı olan ülkeleri tercih eder.

Türkiye ne yapmalı?

ABD’deki yarı iletken endüstri­sinin yüzde 90’dan fazlasını, dünya endüstrisinin üçte ikisinden fazla­sını temsil eden kuruluşun önerileri bunlar. Bu öneriler ışığında, Türkiye teşvik paketi ile önemli bir adım attı. Ancak, bu önerilere göre daha yapıl­ması gerekenler de var. Türkiye’nin, yatırımcılara arazi, altyapı, ekip­man ve iş gücü maliyetleri konusun­da cazip çözümleri düşündüğü bir gerçek.

Ancak, Türkiye’nin yarı ilet­ken sektörü ile ilgili diğer sektörleri de geliştirmeyi hedeflemesi gereki­yor. Türkiye, bürokrasiyi azaltarak ve fikri mülkiyet haklarını koruya­rak yatırımcılar için cazip bir ortam oluşturmalı. Ayrıca, bu alanda güçlü bir eğitim sistemi ve yetenek havuzu geliştirmesi de gerekiyor.

İlk çeyrek büyüme ile geçti

Yarı İletken Endüstrisi Birliği (SIA), 2024 yılının ilk çeyreğinde küresel yarı iletken satışlarının 137,7 milyar dolara ulaştığını açıkladı. Bu, 2023 yılının ilk çeyreğine göre yüzde 15,2’lik bir artış anlamına geliyor. Bölgesel olarak, yıllık bazda Çin’de yüzde 27,4, Amerika’da yüzde 26,3, Asya Pasifik ve diğer bölgelerde yüzde 11,1 artış görülürken, Avrupa’da yüzde 6,8 ve Japonya’da yüzde 9,3 daralma yaşandı.

IDC’nin raporuna göre, 2024 yılının ilk çeyreğinde bellek çiplerine olan talep, yapay zekâ (AI) uygulamaları ve veri merkezlerindeki AI eğitim ve çıkarım ihtiyaçları nedeniyle önemli ölçüde arttı. Bu talep, yüksek bant genişliğine sahip bellek (HBM) çiplerinin fiyatlarını dört ila beş kat artırarak, genel bellek pazar gelirlerini önemli ölçüde yükseltti. Yeni piyasaya sürülen AI PC’ler ve AI akıllı telefonlar, geleneksel cihazlara göre daha fazla bellek içeriği gerektirdiği için bellek pazarının gelişimini destekledi.