Çin’in kırılganlığı batamayacak kadar büyük sorununa evrilir mi?
Çin, dünyanın küreselleşen yüzü için, bir doku uyuşmazlığı meselesidir. Finansal piyasaları uluslararası fonların alım satım yapabilecekleri derinlik sınırlarına çekmek sanıldığı kadar kolay olmadı. Dünyanın ikinci büyük ekonomisi olmasına rağmen, küresel kalitede ekonomik gerçekleri ifade edecek istatistiklerle çalışamıyoruz. Hükümetlerin ekonomi politikaları, hukukun üstünlüğü uluslararası serbest sermayeden istenilen düzeyde yararlanabilmeyi engelliyor. Gelir dağılımında düşük bölgelere daha fazla yatırım anlayışı uzun bir süre korunabilse, bu Çin için uzun vadeli sürdürülebilir büyümenin de garantisi anlamına gelecektir. Kısa vadede sorun yok, oysa orta vadede durum farklı. Yüksek seyreden özel sektör borcu, kapasite fazlası, şeffaf olmayan ve birbirine geçmiş finans sektörünün riskleri, orta vadenin belirsizliğini işaret etmektedir. Çin belki de kısa vadede çok daha az büyümek pahasına kırılganlığını giderecek bir orta vadeli programı gündemine taşımalı. Veri kalitesi ve istatistik servisinin modernleşmesi daha güvenilir bir Çin ortaya çıkartabilecektir.
Son veriler, temmuzda sanayi üretiminin önceki yıla göre %6, perakende satışlarının %10.2 ve ilk yedi ayda da sabit varlıkların %8.1 arttığını işaret ediyor. Üstüne üstlük bir de piyasayı canlandıracak toplam finansman desteği de 487.9 milyar Yuan ile beklenenin altında kalınca, makroekonomik temeller paralelindeki ufuk puslandı. Çin devlet tahvilleri gecelik vadede %1.95, yıllıkta %2.13, 10 yıllıktaysa %2.64 seviyesindedir. Finansman bonolarıysa gecelik vadede %2.29, yıllıkta %2.72, 10 yıllıkta %3.34 ile bir üst düzey riske karşılık gelmektedir. Özeldeki toplam borç stoku GSYH’sinin %165’i, toplam borçlar olarak ise %246’sıdır. Gelişmeler beklentilere de yansıyor. Finansçıların 2016 büyüme tahminleri temmuzda %7.13 idi. Güncel ağustos öngörüsü %6,94’e geriledi. Çinli liderlerin kendi ekonomilerine yönelik öngörüleri %6.5 ile %7 arasında değişiyor. IMF’de 2016 için %6.6 ve 2017 için %6.2 büyüme öngörüyor.
Negatif faizlerde plase edilmiş paralar beklemekten yoruldu. GOÜ ekonomileri yine revaçtalar. Çin, dünyanın içine düştüğü kronik durgunluk (secular stagnation) sorunu için umut olmayı sürdürüyor. Ekonomi politikaları, dünya ile aynı gemide olduğunun bilincinde olmalı. Çin’in güncel para ve mali politikaları “arz yanlıdır.” Arz yanlı ekonomi politikaları daha fazla arz, daha düşük fiyat, yatırım ivmelenmesi, genişlemiş iş ortamı anlamına gelmektedir. Arz yanlı ekonomilerde bunlar, aynı zamanda talep artışı ve istihdam kaynağı demektir.
Grafik. Çin ekonomisinde 2014 Gerçekleşmeleri ve 2014- 2021 IMF Tahminleri
GSYIH ve İhracat Büyüme Hızı %, Yatırımlar ve Tasarruflar GSYH’si olarak yer alır.
Dünya Çin’den tasarrufl arını tüketime, ihracatını ithalata, yatırımlarını varoşlara kendi ekonomik doğallığını koruyarak döndürmesini bekliyor. Sonuçta Çin liberalleşmediği sürece dünya bahçesinde ham bir meyve olarak kalacaktır.
