Çin’in gözü dünya otomobil piyasasında
KÜRESEL PERSPEKTİF
Dünyada sahip olduğu endüstriyel ürünlerle özdeşleşen sayılı ülkelerden biri de İsveç. İsveç birçok kimsede Volvo’yu çağrıştırır. Motorlu taşıtlar ve endüstriyel makineler üretiminde dünyanın önde gelen firmalarından biri olan Volvo’nun kuruluşu 1915’e kadar gidiyor; ancak, otomobil üretiminin başlangıcı 1927. Firmanın merkezi İsveç’in Gothenburg kenti. Holding bünyesinde yer alan otomobil firması 1999’da 6.5 milyar dolara Ford’a satılmıştı. Ford da Volvo’yu elinde tutamadı; 2010’da Çin’in büyük otomobil üreticilerinden Zhejiang Geely firmasına devretti. Geely’nin Ford’a Volvo için ödediği para sadece 1.8 milyar dolar. Çinli şirketin, Volvo’nun araştırma-geliştirme alanındaki birikiminden de istifade edeceği hesaba katıldığında bedavaya aldığı söylenebilir. Geely, Batı’da pek tanınan bir firma değil. Reuters’in haberine göre, Geely daha önce Volvo ve Ford’da tasarımdan sorumlu başkan yardımcılığı görevinde bulunmuş Peter Horbury ile uluslararası pazardaki payını arttırmaya hazırlanıyormuş. Hedef, Çin’den esintilerle yepyeni bir Volvo tasarlamak. Horbury’e bağlı Gothenburg, Şanghay, Barcelona ve Kaliforniya’da çalışan tasarımcı sayısının 350 olduğu söyleniyor. Günümüzde uluslararası piyasalarda yer edinebilmek ürün kalitesinin dışında, ürünlerin uygun fiyatlarla pazara sunulmasına da bağlı. Fiyatlamada tasarımın önemi büyük. Endüstriyel tasarım müşterinin beğenisini kazanacak kaliteli ürünlerin üretimini sağlamanın ötesinde, üretim maliyetlerinin kontrolu açısından da önemli bir süreç. Üretim aşamasına geçildikten sonra maliyetlerin azaltılması zor. Geely’nin hedefi dünya markası olabilecek bir araba üretebilmek. Volvo ve Geely’nin herbirinin geçen yılki satışı beşyüzbin iken, Toyota, Volkswagen ve General Motors şirket başına onmilyon araç satmışlar.
Sovyetler Birliği’nin desteğiyle 1950’li yıllarda kurulan otomotiv endüstrisi, özellikle 1990’lardan bu yana Çin’in sanayileşmesi ve modernleşmesinde en önemli sektörlerden biri. Güney Kore ve Japonya’dan farklı olarak Çin’deki otomotiv sanayinin gelişmesinde yabancı sermayenin ağırlığı fazla. Yabancı sermaye sadece finansal sermaye yoluyla değil, getirdiği know-how ve teknolojiyle de kaliteli üretim için gerekli altyapının oluşmasına yardım ediyor. Dünyanın tanınmış otomobil üreticileri General Motors, Toyota, Honda, Mazda, Hyundai ve Volkwagen’in Çin’li firmalarla yaptıkları ortaklıklar sonucu üretim kalitesi oldukça yüksek. Uzun yıllara dayanan emek, bilgi birikimi ve özgün tasarımlar gerektiren otomobil üretimi dünya ekonomisi ve ticaretinin kilit sektörlerinden birisi olması yanında, diğerlerinden farklı olarak fiyat ve kalite rekabetinin çok yoğun olduğu bir sektör. Dünya otomobil pazarında yer edinebilmek, bir dünya markası olabilmek zor. Rekabetin kalite ve fiyat ayağını birarada düşünemeyen şirketlerin uzun vadede başarılı olmaları imkansız. Japonların otomotiv sanayinde rekabet güçlerinin yüksek oluşunun; Amerika ve Avrupa piyasalarında yer edinebilmelerinin en önemli nedenlerinden biri üstün kaliteli arabaları uygun fiyatlarla pazara sunabilmeleridir.
Bu yıl 14 ncüsü düzenlenen Uluslararası Beijing Otomotiv Fuarında dünyanın çeşitli ülkelerinden 100’den fazla marka tanıtıldı. Fuarda tanıtılan arabalar arasında en ilgi çekenler yeni nesil araçlar olarak bilinen elektrikli arabalar. Dünyada atmosfere en fazla karbon salan ülkelerden biri olan Çin, çevre kirlenmesini kontrol altına alacak yeni nesil elektrikli arabaların üretimine yatırım yapıyor. Bunda, ekonomik ve siyasi faktörler nedeniyle petrol fiyatlarındaki gelişmenin belirlenmesindeki zorluğun da payı var. Elektrikli araba satışlarının toplam araba satışlarına katkısının 2025’e kadar yüzde 10 oranında artması bekleniyor. Tasarım ve üretimden müşteri hizmetlerine kadar değer zincirinin birçok halkasında önemli değişikliklere yol açması kaçınılmaz olan bu artış maliyetleri ve fiyatları da etkileyecektir. Geçen yıl dünyada yaklaşık 74 milyon binek arabası satılmış. Çin, hem üretim hem de satış yönünden en büyük pazar. 21 milyonluk üretimiyle Çin’i, 7.8 milyonla Japonya, 5.7 milyonla Almanya ve 4.1 birer milyonluk üretimleriyle Amerika ve Güney Kore izliyor. Otomobil şimdiye kadar Çin’in ihracatında pek önemli bir kalem değildi. Ancak önümüzdeki yıllarda bunun değişmesi ihtimali yüksek görünüyor. Dünyanın en çok araba satan ülkeleri Almanya, Japonya, Amerika ve Güney Kore’nin arasında kolay görünmese de Çin önemli bir rakip olmaya aday.