Çin’in devlet kapitalizmi ve dünya eş başkanlığı

Geleceğe doğru baktığımızda, Çin’in ABD ile rekabetinde önümüzdeki 10-20 yıl içinde küresel arenada önem­li bir avantaj elde edeceği ve hatta onu geçeceği öngörülüyor.

Bu öngörünün temelinde, Çin’in son yıl­larda bilim, teknoloji, uzay, 5G, yapay ze­ka, kuantum bilgisayarlar ve sürdürülebi­lir enerji gibi alanlardaki büyük yatırımla­rı, müthiş eğitim atağı ve elde ettiği somut ilerlemeler yatıyor. Çin’in dijital para, di­jital vatandaşlık ve dijital yönetişim mo­deli etrafında şekillendirdiği finansal ve toplumsal uygulamalar, sadece ekonomik değil, küresel bir sosyal ve politik dönü­şümün de habercisi. Çin’in başlattığı ve­ya dahil olduğu projelerle ilan ettiği dün­ya çapında nüfuzunu genişletme strateji­si, küresel ölçekteki ekonomik girişimleri, teknolojik ve siyasi hamleleri, kritik ülke­leri kendi yörüngesinde toplama atakla­rı ile oldukça kararlı ve artan bir ivme ile ilerliyor.

Çin’in bizzat organize ettiği ya da güçlü bir şekilde desteklediği örgütler ve/veya inisiyatifler ile bunların Batı dünyasındaki karşılıklarına bakalım;

BRICS (Brazil Russia India China South Africa - Brezilya Rusya Hindis­tan Çin Güney Afrika): Gelişmekte olan ekonomilerin küresel etkisini artırmayı hedefleyen bir ekonomik iş birliği grubu. Batı destekli benzeri: G7 (Group of Se­ven) ABD, Kanada, Fransa, Almanya, İtal­ya, Japonya ve Birleşik Krallık’ın oluştur­duğu gelişmiş ekonomilerin bir aradalığı.

BRI (Belt and Road Initiative - Kuşak ve Yol Girişimi): Çin’in Asya, Avrupa ve Afrika’yı kapsayan geniş kapsamlı altya­pı ve ticaret ağı genişlemesi. Batı destek­li rakibi: G7 tarafından başlatılan Build Back Better World (B3W) - Dünyayı Da­ha İyi İnşa Et girişimi, gelişmekte olan ül­kelerdeki altyapı projelerini desteklemeyi amaçlıyor.

SCO (Shanghai Cooperation Orga­nisation - Şanghay İşbirliği Örgütü): Güvenlik, ekonomik iş birliği ve kültü­rel alışveriş alanlarında ortaklık kurma­yı amaçlayan Avrasya merkezli bir siyasi ve güvenlik örgütü. Batı destekli benzeri: NATO (North Atlantic Treaty Organi­zation - Kuzey Atlantik Antlaşması Ör­gütü) Batı’nın askeri ittifakı.

NDB (New Development Bank - Ye­ni Kalkınma Bankası): BRICS ülkeleri tarafından altyapı projeleri ve sürdürü­lebilir kalkınmayı desteklemek amacıyla kurulan çok taraflı bir kalkınma bankası. Batı destekli versiyonu: Dünya Bankası (World Bank) küresel ölçekte kalkınma projelerine fon sağlayan en önemli finans kuruluşlarından biri olarak NDB’nin Ba­tı’daki karşılığı.

Tüm bunlardan hareketle, 2030 sonra­sındaki dünyanın bugünkünden çok farklı olacağını şimdiden görmeli ve hazırlıkla­rımızı ona göre yapmalıyız. Ülkelerin, ku­rumların, şirketlerin ve bireylerin, Çin’in dünyaya “Eş Başkan” olacağı yeni gelece­ğe hazırlanması gerekiyor. Yeni gelecek­te, Çin’in karma ekonomik sistemi, Dev­let Kapitalizmi” (State Capitalism) veya “Otoriter Kapitalizm” olarak adlandırılan yönetişim biçimine doğru evrilecek.

Devlet Kapitalizmi: Piyasa ekonomi­si araçlarını kullanarak ekonomik faali­yetleri yönlendiren, stratejik sektörlerde devletin doğrudan kontrol sahibi olduğu sistem. Bu modelde, devlet geniş bir etki­ye sahip olmasına rağmen, kapitalist pi­yasa mekanizmaları ve özel mülkiyet de varlığını sürdürür. Çin›in modeli, devletin ekonomik yaşamın birçok yönünü sıkı bir şekilde kontrol ettiği, ancak aynı zaman­da özel girişimciliğe ve yabancı yatırımla­ra izin verdiği bir sistem. Bu model, Çin Komünist Partisi’nin sıkı siyasi kont­rolü altında kapitalist ekonomik poli­tikaların uygulanmasını sağlar. Çin bu sistemi daha çok “sosyalist piyasa eko­nomisi” olarak adlandırıyor.

Sonuç: Çin’i anlamaya, ona uyumlan­maya, iş birliğine ve “hibridleşmeye” ça­lışın. Geleceğin eş başkanı olacak ülke ve müttefikleriyle iş birliği yapmaya, yapay zeka ve %100 dijital dönüşüm projelerine odaklanmaya, sürdürülebilirlik ve karbon kriterlerine uyumlanmaya ve tüm ticari, ekonomik, sistemsel değişiminizi ve kü­resel stratejilerinizi bu doğrultuda yeni­den şekillendirmeye çalışın.