Çin’i kim durduracak?

Çin, teknolojide arayı açmaya çalışırken, Avrupa ülkeleri ve ABD ise tercihini bir yarışa girmektense Çin’i engelleme üstüne kurgulamış durumda.

Hafta başında, Çin’in teknoloji tekeli olma yolunda ilerlediğini gösteren bir rapordan bahsetmiştim. Belirlenen 44 ileri teknoloji başlığının 37’sinde Çin’in lider konuma geldiği, bunların sekizinde de tekel olma ihtimali olduğundan bahsediyordu Avustralya Stratejik Politikalar Enstitüsü. Batılı ülkeler bunu kendileri için bir tehdit ve tehlike olarak görüyor. Bu tehdit ve tehlikeye karşı ise ellerinde Çin’i engellemekten başka seçenek yok gibi.

Çin, teknolojide arayı açmaya çalışırken, Avrupa ülkeleri ve ABD ise tercihini bir yarışa girmektense Çin’i engelleme üstüne kurgulamış durumda. ABD’nin başkan Trump döneminde başlattığı Çin ambargosu, Biden yönetiminde de genişleyerek devam ediyor. Çin’i üretim üssü olarak kullanan ABD’li teknoloji şirketleri üretimlerini Çin’den Hindistan’a taşımaya çalışıyorlar. Bunların başında da Apple geliyor.

ABD menşeli araç gereç ve teknolojilerle üretilen teknolojik ürünlerin Çinli şirketlere satışına yönelik her gün değişik bir yasak, ambargo gündeme geliyor. Son olarak ABD yönetimi dünyanın üçüncü büyük bilgisayar sunucusu üreten Çinli Inspur’u da kara listeye aldı. AMD ve Nvidia gibi işlemci, çip yarı iletken üreticileri ise bu denli büyük bir şirkete satış yapamama endişesini taşıyor.

Çin, batı için bir tehlike olsa da bu şirketler için büyük de bir pazar. Batılı ülkeler, Çin’i engellemeye çalışırken bir taraftan da kendi şirketlerinin gelirlerini tehlikeye atmaya başladılar. Benzeri bir haber yine Almanya’dan geldi. Mevcut durumda 5G ve gelecek olan 6G teknolojisinde Çin açık ara lider.

Telekom altyapısı alanında Huawei ve ZTE pazara hakim durumda. Özellikle de erişim altyapısı kısmında. ABD, bu şirketlerin ürünlerinin telekom şirketleri tarafından kullanılmasına yasak getirmişti. ABD’nin zorlaması ile İngiltere ve Almanya da çekirdek şebekelerinden bu şirketlerin teknolojilerini kaldırdılar. Almanya, şimdi erişim altyapısı kısmında da Huawei ve ZTE ürünlerini kaldırmayı görüşüyor.

Çin’e bu alanda bağımlı olan Almanya bu kararı alırsa elinde alternatif olarak İsveçli Ericsson ve Finlandiyalı Nokia kalacak. Koreli Samsung da bir oyuncu ama o kadar güçlü değil. Bakalım, Çin’i teknoloji alanında durdurmak için bu ambargolar, yaptırımlar, yasaklar yeterli gelebilecek mi?