ÇİN

Alper Koç / YATIRIM FİNANSMAN

Yaklaşık 1 milyar  350 milyonluk nüfusu ile devasa bir toplum... 2011 yılına kadar nüfusunun büyük bir kısmı kırsal kesimde yaşarken 2011 yılı itibariyle % 50'den fazlası şehirlerde yaşamaya başlayan ve beraberinde yeni bir toplumsal dönüşümün artık kapısına dayandığı 5000 yıllık medeniyet...

Bir yanda gayrisafi yurtiçi hasılası 10 yıl öncesinin neredeyse beş katına ulaşmış dünyanın en büyük ikinci ekonomisi, diğer yanda yıllardır süregelen büyüme modelinin artık minyadını doldurduğu yorumlarının daha yüksek sesle dile getirildiği bir döneme giren küresel üretim üssü... 2002- 2007 yılları arasında hızla artan ihracata dayalı büyüme modeli küresel krizin etkisiyle yavaş yavaş demode hale gelmeye başlamışken şehirli nüfusun tüketim talepleri de her geçen gün artan dev bir yapı...

İşte böyle bir dönemde Çin siyasi tarihinin en önemli kongrelerinden biri olan Çin Komünist Partisi'nin 18'inci Ulusal Kongresi'nin ardından partinin politbüro üyeleri Kasım ayı başında belirlendi. Yeni liderlerin ülkenin ihtiyacı olduğu düşünülen reformları gerçekleştiremeyeceği endişesi ise Çin borsalarında yeni bir satış dalgasına gerekçe oldu.  Binlerce şirketin yönetiminde devletin kontrolünün devamına yönelik endişelerin tetiklediği satışlar sonucu Shanghai Composite endeksi 2000 puan sınırına dayandı. Uzun yıllardır dünyanın üretim üssü özelliğini koruyan Çin'de koltuğu Hu Jintao'dan devralan Xi Jinping'in, uzun yıllardır önemini koruyan ihracat yerine iç tüketime daha çok önem vermesi bekleniyor.

Tüm bu gelişmeler finans kamuoyu tarafından Shanghai Composite endeksindeki zayıflığın nedenleri arasında gösterilirken, yakın dönem geçmişine baktığımızda 2009- 2013 yılları arasında küresel piyasalarda yaşanan toparlanma sürecinde en zayıf birkaç endeksten birinin bu endeks olduğunu görüyoruz.

Sınıf atlamak isteyen ve daha fazla tüketmek isteyen onmilyonlarca Çinli'nin talepleri artık
ekonomi modelinde değişimi kaçınılmaz kılarken Çin borsalarının yıllardır öncü gösterge olarak ürettiği zayıf sinyaller, yakın zamanda gelişmekte olan piyasaları da etkileyebilecek bir kırılmanın gerçekleşebileceğini gösteriyor.

Shanghai Composite endeksinde yakın zamanda 2000 puan seviyesinin aşağı doğru kırılması, 2008 diplerinin geçtiği 1650- 1700 puan aralığına kadar bir düşüşün önünü açabilir ve önümüzdeki dönemde küresel hisse senetleri piyasalarında bir tedirginliğe neden olabilir. 

Eylül ayında başlayan düzeltme sürecinin kısa vadede % 10'a yakın kayıplar yaşattığı ABD borsalarındaki zayıf görünümleri de SHCOMP endeksinin görünümüyle birlikte ele alırsak, önümüzdeki dönemde Çin ve ABD piyasalarının tüm dünya borsaları açısından tekrar önemli iki gösterge haline dönüşebileceğini söyleyebiliriz.