Çin izlenimleri (5) Pekin-Tianjin

Pekin, Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuzeyinde yer alan bir metropol ve ülkenin başkenti. Dünyada bir bölgenin merkezi olarak en uzun süredir var olan kentlerden biridir. Sahip olduğu zengin saray, tapınak, sur ve kapılarla ünlüdür. Barındırdığı sayısız sanatsal hazine ve üniversitelerle, kent, birçok çevre tarafından kent Çin'in kültürel merkezi olarak gösteriliyor. 

Pekin, gayri safi milli hasılasının (GSMH) %73.2'sini endüstri sektörlerinden kazanıyor. Çin'in en büyük şirketlerinin bulunduğu önemli bir merkez olma özelliğini sürdürmektedir ve bu özelliği ile dünyada Tokyo'dan sonra en büyük ikinci merkezdir. 12 milyon nüfuslu bir kenttir. Finans, Pekin'in en önemli sektörlerinden biridir ve bünyesindeki 751 finansal kurum ile Çin'in toplam karının %11.6'sını Pekin kazanıyor. Son zamanlarda emlak ve otomotiv sektörleri çok gelişiyor. Pekin'de 300 üniversite bulunuyor. Pekin Metrosu 14 hat ve 3 yuan ücreti var. Otobüs ücreti 2 yuan. Bir bilet alıp gezilebiliyor. Bisiklet çok ama bisiklet yolları az. Araç kullananlar bisiklet gibi kullanıyorlar. Klakson çalınıyor. Sağdan soldan araçlar birbirini geçebiliyor. Keza, otoyollarda da durum aynı, caddeler geniş ama trafik çok yoğun. Katlı yollar var.

 

Pekin Türk Çin Çalıştayı
 

Dünya Çin Birliği, Pekin Yurtdışı Federasyonu, Pekin Ticaret Odası ve TÜÇİDER'le organizasyonunda 3 Eylül'de gerçekleştirilen Pekin Türk Çin Çalıştayı'na ilgi yoğundu. Pekin'in yanı sıra başka şehirlerden holding ve şirket sahipleri de bu çalıştaya katıldılar. TÜÇİDER üylerinin yanı sıra Türkiye Büyükelçiliği'nden Elçilik Müsteşarı Bengü Yiğitgüden'in de iştirak ettiği ve iki ülke arasındaki ticari gelişmeler ve yapılması gerekenler üzerinde durulan çalıştayın açılışında Dünya Çin Birliği Başkan Yardımcısı, yurtdışında yaşayan Çinliler ve dönen Çinlilerle birlikte çalışmalar yaptıklarını, 1700 şubeleri ile 1.000'i aşkın yurtdışı toplulukla ilişkilerinin devam ettiğini ve Türkiye ile lojistik, tekstil, madencilik alanlarında rahatlıkla işbirliği yapabileceklerini vurgularken, Ticaret ve Sanayi Odası Temsilcisi Pekin İş Odası Başkan Yardımcısı da, iki ülke arasında deneyimler bakımından benzerlikler gözüktüğünü ve paylaşılacak çık konuların olduğunu ifade etti. Bu konuşmalardan sonra TÜÇİDER Başkanı Prof. Dr. Zeyneş İsmail Türkiye ve Çin tarihine dikkat çekerek Türkiye'de yatırım yapma olanaklarından bahsetti. Güneş enerjisi ve yenilenebilir enerjiler konusundaki konuşmalar dikkat çekici olduğu çalıştayda Türk heyetindeki işadamları ile Çin şirket yetkilileri aralarında ikili görüşmeler yaptılar. Taraflar ön anlaşmalar yaptılar. Bağlantılar kurdular. Türkiye'deki teşvik mevzuatı konusunda bilgi taleplerini karşılamış olduk. Karşılıklı yatırımlar konusunda imkanlar tartışıldı. Türkiye'den alınabilecek mallar üzerinde duruldu. (mermer, maden, zeytinyağı, mey vesuyu, tekstil). 

 

Kendi kendini yöneten şehir; Tianjin
 

Ertesi sabah yani 04/09/2012 de saat 08.15 te Tianjin'e otobüsle hareket edildi. Merkeze bağlı olarak yönetilen metropol şehirlerden biri olan Tianjin, Sarı Nehrin döküldüğü Bohai Körfezi kıyısında yer alıyor. Nüfusu 13 milyon. GSMH'si 2011'de %17.4 artarak 11.19 milyar yuan olmuş. Topraklarının %40'ını oluşturan tarım alanları dolayısıyla buğday, pirinç ve mısır üretiminde gelişmiş olan şehir, kırsal alanda yaşayan nüfus açısından Çin'in en kalabalık 6. şehridir. Endüstrinin büyük yer kapladığı Tianjin'de, petro-kimya endüstrileri, tekstil, araba üretimi, mekanik endüstriler ve metal işlemeciliği ana sektörleri oluşturuyor. Geniş petrol, bor ve manganez yataklarına sahip Tianjin, aynı zamanda tuz üretimi ve jeotermal enerji üretimi konusunda da önemli merkezlerden biri. Tianjin şehrinde ticaret için özel olarak yapılanan Yeni Binhai Bölgesi, serbest bölgeler, endüstri parkı, teknoparklar, lojistik merkezleri, ekonomik gelişim bölgesi gibi özelleşmiş alanları hızlı gelişme sağlamış durumda.

4 Büyük kentten biri olan Tianjin kendi kendini yönetiyor. Pekin-Shangai ve Çonçin gibi. Çin'de başbakanlar genellikle başarılı belediye başkanları arasında çıkıyor. Belediye başkan adayları projelerini ve yapacaklarını söz verdiklerinde 3 yıllık bir süreleri var. 3 yılda söylediklerini gerçekleştiremezse görevden alınabiliyor. Normal hizmet süresi 5 yıldır.
 

Tianjin Sanayi Bölgesi'ne gidildi. Planlama bölümünde 2 bin 200 kilometrekarelik alanda yapılanlar ve yapılacaklar maketten gösterildi. 1.500 kilometrelik sahil şeridi yapmışlar. 510 kilometrekarelik merkez alan yapmışlar. Pasifik Okyanusu kenarında projeyi gerçekleştiriyorlar. Sanki tamamen yeni bir şehir, maketler üzerinde ışıklarla istenilen yerler ve güzergahlar gösterilebiliyor. Banliyo, elektrikli tren haktı ve karma ulaşım ağı yapılandırılıyor. Ofisler, fabrikalar, yerleşim alanları, Ekoşehir, turizm alanları, depolama alanları, endüstriyel park, -Ar- Ge merkezi ve en önemlisi çok büyük bir liman tamamlanma aşamasında görünüyor.

 

30 kilometrekarelik ekoşehir
 

Faal olan ticari bölgede 175 kilometrekare fabrikalar için alan ayrılmış. Bazı elektrik-elektronik, oto yan sanayi fabrikaları faal durumda. 1984 yılından itibaren çalışmaların yapıldığı belirtiliyor. Çin'in en ileri teknoloji merkezi de bu bölgede bulunuyor. Daha önce balıkçılık yapılan yerde sanayi merkezi kurulmuş. Ekoşehir 30 kilometrekarelik bir alanda yapılandırılıyor. 2008 de inşaat başlamış 4 kilometrekarelik alandakiler tamamlanmış. 10 yıl içinde tümünün bitirilmesi planlanmış. Buradaki en yüksek bina 588 metre. Devletin stratejik projesi olarak Tianjin Projesi gösteriliyor. Okyanusun 30 kilometrelik uzunluğu ve 10 kilometrelik ende dolgusu yapılarak alanlar açılmış ve istedikleri projeyi üstüne yerleştirmişler.

Liman için ayrı bir başlık açmak gerekir. Liman ve lojistik bölge olarak adlandırılan ve yapımı bitmek üzere olan alanda serbest bölge de var. Dünyanın 4. büyük limanı oluyor. Çin'in dışa açılan en büyük limanı burası olacak. Singapur'la birlikte yapmışlar. Halen büyük bölümü faal olan limandan 600 limana mal gidip geliyor. 

 

4 milyon konteyner depolama alanı
 

Ayrıca Konteyner Ticaret Bölgesi var. 4 milyon konteyner depolama alanı yapmışlar ve yapmaya devam ediyorlar. 14 milyon konteyner depolama alanı olacak. Vergisiz ithalat için olanaklar var. Teşvikler yerli ve yabancı firmaları cezbedebilir. Özel bir leasing programı uygulanıyor. Dünyadan %30 daha ucuz. Yabancılar burada yatırım yapıyor. 30 yıllık kiralanabiliyor. 1 metrekaresi 1 gün için 1 yuan olarak kiralanıyor. Yani örneğin 5 bin metrekarelik bir deponun aylık kirası 40 bin TL civarında oluyor. Ama pazarlıkla bunun düşürülmesi ve teşvik unsurlarından da yararlanmak mümkündür. Kira için KDV veya stopaj gibi vergiler yok. 

 

Araziler 50 yıllığına tahsis ediliyor
 

Bu arada boş araziler de 50 yıllığına satış suretiyle tahsis edilebiliyor. 50 yılsonunda bir vergi ödenerek süre uzatılabiliyor. 1 metrekaresi 1.000 yuan. Limana dört şerit giriş ve dört şerit çıkışlı yol var 10 kilometre boyunca durum böyle, Bu yol aynı zamanda otoyola bağlanıyor. Türk girişimciler açısından örneğin bir depo kiralanıp donmuş balık Çinlilere satılabilir.

Aynı zamanda bir Sosyolog olan Planlama Bölgesi Başkanı Prof. Dr. Chen Zhong Lin, gerekli bilgileri bizimle paylaştı. Liman binası gemiye benzetilmiş. 2000 metrelik suni plaj yapılıyor. Yat Kulübü faal. Konaklama ve ofis binaları limanda da yapılıyor. Eğlence dinlenme ve spor alanları da projede unutulmamış. Liman gezisinin ardından Heyetimize yemek verildi. Yemekte, Ticaret Odası Başkanı'na bölgelerindeki şirketlerden birinin Türk firmasına tamamen farklı mal göndererek mağduriyete sebep olduğu belirtildi ve konuya yakından ilgi gösterip sonuçlarını bildireceğini söyledi. Keza, o bölge şirketleri ile Türk heyeti işadamları arasında ikili görüşmeler ve bilgi alışverişleri de gerçekleştirildi. Mal siparişi verenler bile oldu.

4 saatlik bir yolculuktan sonra Pekin'e vardık. Aslında yol bu kadar sürmez ama Pekin içinde trafik İstanbul'u aratmadığı için süre uzadı. Pekin'in ana caddeleri geniş ve modern. Her türlü mağaza ve restoran var. Ara sokaklarda küçük küçük lokantalar-kafeler vs. var. Az gelirlilerin yaşam alanları olduğu hemen anlaşılıyor. Çöp gibi şeyler yok ama koku ve dar gelirlilik olduğu bir gerçek. Çinliler kuşkusuz evlerinde yemek yapıyorlar ama bu tür küçük yerlerde yemek yemeye de yoğun ilgi var. Apartmanların balkonları ya yok ya da çok küçük ve askılıklarda yıkanmış çamaşırların asıldığı görülebiliyor.

Yukarıda belirttiğim verileri ve izlenimleri önemseyenler ile Türk şirketlerine yarayacak bilgileri merak edenler sonraki yazılarımı takip etsinler. Kendilerini daha da ilginç konular içinde bulabilirler.