Çiftçinin nabzı iyi atmıyor
Tarım sektörüne teknoloji şirketi olarak giren ve sektörün nabzını tutan araştırmalarıyla bilinen Doktar’ın 2019 "Çiftçinin Nabzı" araştırmasına göre çiftçilerin yüzde 70'i uygulanan tarım politikalarından memnun değil. Araştırmada ayrıca çiftçilerin yüzde 80'i en önemli sorunun yüksek girdi maliyetleri olduğunu belirtirken yüzde 45'i tarımdan para kazanılamayacağını düşünüyor. Doktar'ın ülke genelinde 3 bin 100 çiftçiyi kapsayan "Çiftçinin Nabzı" araştırmasına göre, "Devletin tarım politikalarından memnun musunuz?" sorusuna çiftçilerin yüzde 70'i memnun olmadığını söyledi. Araştırmanın ayrıntılarına göre, bu soruya çiftçilerin yüzde 19'u hiç memnun olmadığını, yüzde 51'i memnun olmadığını belirtirken yüzde 10'u kararsız olduğunu belirtti.
Uygulanan politikalardan kesinlikle memnun olduğunu belirtenlerin oranı sadece yüzde 2 olurken, yüzde 17'si ise memnun olduğunu ifade etti. Geliri daha düşük küçük çiftçilerde memnuniyet oranı, geliri yüksek olan büyük çiftçilerden daha fazla olması dikkat çekti. Bölgesel olarak ise tarım politikalarından memnun olmayan çiftçilerin oranı Akdeniz ve Trakya'da daha yüksek. Uygulanan tarım politikalarından memnun olanların oranı Doğu Karadeniz'de daha yüksek.
En önemli sorun yüksek girdi maliyetleri
Araştırma kapsamında görüşüne başvurulan 3 bin 100 çiftçinin "En önemli 3 sorununuz nedir?" sorusuna yüzde 80'ni yaşadıkları en önemli sorunun yüksek girdi maliyetleri olduğunu belirti. Çiftçilerin yüzde 15'i ürünlerin satış fiyatının düşük olmasını, yüzde 11'i elektrik ve su sorununu, yüzde 6'sı iklim şartlarını en önemli sorun olarak gördüğünü ifade etti.
Tarımdan para kazanmada çiftçi ikiye bölünmüş
Doktar'ın araştırmasında "Çiftçilikten iyi para kazanılır mı? sorusu deyim yerindeyse çiftçileri ikiye böldü. Çiftçilerin yüzde 42'si "kazanılamaz" derken yüzde 44'ü "kazanılabilir" yanıtı verdi. Yüzde 8'i kararsız olduğunu belirtirken yüzde 3 "kesinlikle kazanılabilir", diğer yüzde 3'ü de "kesinlikle kazanılamaz" dedi.
Çiftçilerin yarısından fazlası maliyet hesabı yapmıyor
"Harcamalarınızı kalem kalem not alıyor musunuz?" sorusuna araştırmaya katılan çiftçilerin yüzde 53'ü "hayır" yanıtını verirken yüzde 47'si ise "evet" yanıtı verdi. Bu da çiftçilerin yarısından fazlasının maliyet hesabı yapmadığını gösteriyor.
Üretimden çekilme oranı yüksek olacak
Tarım sektörünün geleceği açısından en çarpıcı sonuç ise sebze,- meyve,tahıl ve endüstriyel ürünleri üreten çiftçilerin yüzde 41 kendilerinden sonra kimsenin üretime devam etmeyeceğini söylemesi. Araştırma kapsamında "sizden sonra işi kim devralacak" sorusuna verilen yanıtlar çok çarpıcı. Araştırmaya katılan üreticilerin yüzde 41'i bu soruya "kimse devam etmez" yanıtını verdi. Çocuklarının devam edeceğini söyleyenlerin oranı yüzde 37 olurken yüzde 19'u "belli değil" yanıtı verdi. Yüzde 3'ü ise akrabalarının devam edeceğini ifade ediyor. Küçük üreticilerde kendilerinden sonra çiftçiliğe devam edilmeyeceğini belirtenlerin oranı daha fazladır. Bölgesel bazda ise, Ege ve Trakya bölgelerinde kendilerinden sonra üretimin devam etmeyeceğini söyleyenlerin oranı daha yüksek oldu.
Çiftçi gelirlerinde düşüş var
Araştırma kapsamındaki çiftçilerin yüzde 61'i, 2017’ye göre 2018’deki gelir durumlarının azaldığını belirtti. Yüzde 19'u gelirinin aynı kaldığını, yüzde 19'u ise arttığını ifade etti.Tahıl ve endüstriyel ürün üretenlerin yüzde 65'i gelirinin azaldığını belirtirken, sebze ve meyve üretenlerde bu ıran yüzde 55 oldu. Geliri azalan çiftçilerin gelirini nasıl artıracağı konusunda da fazla bilgileri yok. Araştırmaya katılan çiftçilerin yüzde 61'i gelirini nasıl artıracağı konusunda fikir sahibi olmadığını söylüyor. yüzde 6'sı hayvancılık yaparak, yüzde 5'i yeni ürün ekerek gelirini artırabileceğini belirtiyor.
İklim değişikliği olumsuz etkiliyor
Üreticilerin yaklaşık yüzde 80’i iklim değişikliğinin etkilerini hissettiklerini belirtirken, yüzde 18'i hissetmediğini ifade ediyor. Yüzde 3'ü ise iklim değişikliğinin etkilerini bilmediğini söylüyor.
81 KENTTE 644 İLÇEDEN 3 BİN 100 ÇİFTÇİ KATILDI
Doktar tarafından gerçekleştirilen "Çiftçinin Nabzı Araştırması", üreticilerin profil ve gelirini, finans ve bankacılık konusundaki uygulamalarını, ürün satışında gerçekleştirdikleri aktiviteleri, teknik yeterliliklerini, yaşama ve teknolojiye karşı bakışlarını ve tarım markaları ile ilişkilerini ortaya koyarak kamuya ve özel sektöre yol göstermeyi amaçlıyor.
Araştırma, kotalı örneklem ve bilgisayar destekli telefonla görüşme yöntemiyle (CATI), Nisan 2019 ayında yapıldı. Çalışma kapsamında Türkiye’nin 81 ilinde, 644 ilçeden 3100 üretici ile görüşüldü. Araştırmanın hata payı yüzde 95 güvenlik sınırları içinde +/- yüzde 1.79’dur.
Çiftçiler üretim yaptıkları bölgelere ve ürettikleri ürüne göre gruplara ayırarak incelendi.
Bölge Gruplaması: Türkiye, yetiştirilen ürün deseni benzerliği ve coğrafi yakınlık baz alınarak 10 bölgeye ayrıldı.
Ürün Gruplaması: Üreticiler, ektikleri ürünlere göre "Tahıl", "Sebze&Meyve" ve "Endüstriyel" olmak üzere 3 ana ürün gruba ayrıldı. Farklı ürün gruplarını bir arada eken çiftçiler için ürün grubu belirlenmesi için en çok gelir kazandıkları ürün grubu seçildi.
Her bölgede, farklı ürün gruplarını eken en az 100 çiftçiye ulaşıldı ve sonuçları Türkiye dağılımına göre ağırlıklandırıldı.
Yatırım yapmayanların oranı yüzde 67
Araştırmaya göre üreticilerin yüzde 67’si geçtiğimiz sene içerisinde tarlasına yatırım yapmadığını söylüyor. Traktör ekipman yatırımı yapanların oranı yüzde 14, sulama yatırımı yapanların oranı ise yüzde 9 oldu.
Araştırmada öne çıkan çarpıcı sonuçlar
- Üreticilerin yüzde 15’i son 5 yıl içinde arazi sattı.
- Arazisini satanların %67’si maddi sıkıntılarından sattığını belirtti.
- Çiftçilerin yarısı bir kooperatife üye olmadığını ifade ediyor.
- Çiftçilerin yaklaşık yüzde 40’ı her sene aynı ürünü ekiyor.
- Çiftçilerin yüzde 41’i ödediği vade farkını bilmiyor, yüzde 73’ü banka işlemlerini şubeden yapıyor.
- Çiftçilerin sadece yüzde 2’si lisanslı depoculuğu kullanmış, yüzde 68’i ise hiç duymamıştır.
- Üreticilerin yaklaşık yüzde 60’ı düzenli olarak bir ziraat mühendisi ile çalışmıyor.
- Üreticilerin yüzde 66’ının akıllı telefonu var.