CHP'nin tarım raporu ve Ödemiş mitingi…

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) en son 1998'de kapsamlı bir tarım raporu hazırlamıştı. Aradan tam 13 yıl geçti. CHP yeniden tarımı hatırladı. Daha doğrusu, Kemal Kılıçdaroğlu'nun  genel başkan seçildikten sonra referandum mitingleri için çıktığı yurt gezilerinde çiftçi ile buluşmaya başladı. Kılıçdaroğlu, parti otobüsü ile  bir kentten diğerine giderken yol kenarında gördüğü çiftçileri tarlalarında ziyaret edip dertlerini dinlemeye başladı.

Tarım konusundaki bu duyarlılık kapsamlı bir raporun hazırlanmasını sağladı. Ziraat Mühendisleri Odası eski Genel Başkanı ve CHP Parti Meclisi Üyesi Gökhan Günaydın'ın başkanlığında  bir ekip günlerce çalıştı."Yeni Tarım Düzeni: Gelecek İçin Tarım" başlıklı kapsamlı bir rapor hazırlandı. Raporun artıları olduğu gibi eksik yönleri de var.

Raporla ilgili ayrıntılı haberimizi 25 Şubat tarihli DÜNYA Gazetesi'nden ve www.tarimdunyasi.net ten okuyabilirsiniz.

Bu haberin yayınlanmasının ertesi günü, 26 Şubat'ta CHP, İzmir Ödemiş'te tarım mitingi düzenledi. Mitingi izlemek üzere İzmir'den Ödemiş'e, Türkiye Gazeteciler Fedrasyonu ve İzmir Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Atilla Sertel ve halk sağlığı konusunda olduğu kadar toplumsal konularda da çok duyarlı olan dostum Avrupa Acil Tıp Birliği Başkan Vekili Dr. Ülkümen Rodoplu ile birlikte gittik. Yıllar önce mesleğe ilk adım attığım yıllarda yine bu meydanda Atilla Sertel ile birlikte Bülent Ecevit'i izlediğimizi anımsıyoruz.

İzmir'den Ödemiş'e giderken gördüğümüz manzara bizi yıllar öncesine götürüyor. İzmir'in değişik yerleşim merkezlerinden Ödemiş'e gitmek üzere yola çıkan otobüsler, araçlar yol üzerindeki benzinliklerde miting öncesi son hazırlıkları yapıyor.

Yol kenarındaki yerleşim yerlerinde ise, yıllar önce Bülent Ecevit'in gelişini bekleyen çiftçi manzaralarına tanık oluyoruz. Yol boyunca çiftçiler, genç,yaşlı, çocuk ellerinde çiçekler Kılıçdaroğlu' nu bekliyorlar. O'nu görmek el sallamak için.

Mitingin yapıldığı İstasyon Meydanı hınca hınç doluydu. Bölge çiftçisi yeni bir ses, yeni bir umut için Kılıçdaroğlu'nu dinlemeye gelmiş. Konuştuğumuz çiftçiler çok dertli. Fakat iki konu öne çıkıyor.

Çiftçiler, girdilerin çok yüksek olmasını eleştirerek "mazota para yetiştiremiyoruz beyim" diyorlar.

Çiftçilerin gündemindeki ikinci önemli konu ise, çiğ süt fiyatının düşürülmesi. 'Süt sudan ucuz. Bir kilo sütle bir kilo yem alamıyoruz. Biz bu işi nasıl yapacağız. Hükümetin hayvancılık politikası, ineklerimizi kesime götürecek. Ülkeye daha fazla ithal et girecek. Buna kim dur diyecekse biz onun yanında yer alırız' diyerek sıkıntılarını anlattılar.

Miting başladığında Kemal Kılıçdaroğlu'nun  "mazottan vergi almayacağız, halkın iktidarında mazot 1.5 lira olacak" sözleri alandaki on binlerce çiftçiyi coşturdu. Süt konusuna değinince yine aynı coşku yaşandı.

Mitingi birlikte izlediğimiz çiftçiler, "Bu Karaoğlan'a yetki verilse bu işi yapacak" diyerek umutlarını beyan ettiler.

Kemal Kılıçdaroğlu'nun ilk kez Ödemiş'te dillendirdiği vergisiz mazot sözü 82 sayfalık CHP Tarım Raporu'nun sadece bir paragrafı.

Rapor çok geniş kapsamlı. Son yıllarda bir siyasi parti tarafından hazırlanmış, 2023 yılına kadar yatırım programını, verilecek tarımsal destekleri yıl bazında genel bütçe ile ilişkilendirilerek açıklanmış önemli bir çalışma.

Dünyada Tarım ve Gıda Sektörü, Türkiye'de Tarım ve Gıda Sektörü, CHP Tarım Programı başlıkları ile 3 temel bölümden oluşan  raporun ilk iki bölümü ile ilgili söylenecek çok fazla söz yok. Genel olarak iyi hazırlanmış ve doğru tespitler yapılmış. Kullanılan veriler devlet kurumlarının verileri.

"Tarım Programı" konulu 3. bölüm ise CHP iktşdar olursa uygulayacağı programı kapsıyor.

Raporda da belirtildiği gibi tarımın temel sorunu yüksek girdi maliyetidir. Temel girdilerden mazot, gübre, yem, ilaç,tohum ve işçilik maliyeti çok yüksektir.

Neye göre yüksek?

Rakiplerine göre.

Ülkenin tarımdaki rekabet gücünü de bu yüksek maliyet zayıflatıyor.

Girdileri ucuzlatmanın iki yolu var. Ya vergilerden vazgeçeceksiniz ya da destek vererek aradaki farkı kapatacaksınız. Raporda yer verildiği gibi mazotta vergi indirimi ile çiftçiye 1.5 liradan mazot vermek mümkün. Benzer uygulamalar gübre, tohum,ilaç, işçilik ve diğer girdilerde de olabilir. Mazot ve gübredeki vergi indirimi yem bitkileri ve diğer ürünlerin üretim maliyetlerine de olumlu yansıyacaktır.

Raporda , Arazi Edindirme Ofisi'nin kurulması öngörülüyor. Bu ofis aracılığı ile işlenmeyen tarım topraklarının sahiplerinden satın alınması ve uygun fiyatla işleyeceklere kiralanması, satılması, ayrıca hazine arazilerinin  bu şekilde değerlendirilmesi öngörülüyor.

Arazi Edindirme Ofisi konusunda endişeler var. İşlenmeyen tarım topraklarının önemli bir bölümü yüksek girdi maliyetleri nedeniyle, çiftçi para kazanamadığı için ekilmiyor, işlenmiyor. Bu arazileri alıp başkasına kiralamak veya satmak ciddi bazı sorunlar doğurabilir. Satılan arazilerin belli ellerde toplanma riski var. 2000 yılından bu yana uygulanan tarım politikaları küçük çiftçiliğin tasfiyesine neden olurken bu uygulama küçük çiftçiliği tamamen yok edebilir.

CHP bu raporla  2023 yılına kadar tarıma ne kadar yatırım yapılacağını ve ne kadar destek verileceğini yıl bazında açıklıyor. Bir adım daha ileri gidilerek, Amerika ve Avrupa'da olduğu gibi 5 yıllık dönemler itibariyle temel bazı ürünlerde verilecek destek miktarları da açıklanabilir. Örneğin, pamuk, mısır, ayçiçeği, buğday gibi temel ürünlerde destekler 5 yıllık açıklanırsa üretim planlaması yapmak daha kolay olur. Böylece çiftçi neyi üreteceğine karar verir. Devlet, hangi ürünün daha çok üretilmesini istiyorsa o ürüne daha çok destek verir. Üretimi yönlendirir. Bu adım Türkiye için bir ilk olur.

Özetle, CHP hazırladığı rapor ve düzenlediği mitingle çiftçiye bir adım daha yaklaşmış oldu.