Çeyrek asırlık STK: ÇEKÜL

Sivil toplum kuruluşları, demokrasinin ve barışın gelişmesinde önemli işlevleri olan kuruluşlardır. Kendi çalışma alanlarında önemli bilgi birikimine sahip olarak doğru ve yol gösterici işlere imza koyar, adımlar atarlar. Toplumun belleğinin derin kazıcılarıdır. Çevre ve Kültür Değerleri Vakfı ÇEKÜL’ün 25. yaş kutlaması bana STK’lar hakındaki düşüncelerimi hatırlattı.

ÇEKÜL’ün çalışmalarını tanımaya 20 yıl kadar önce Tokat’ta yaptıkları çalışmaları izlemek için Metin Hoca’nın çağrı yaptığı sanatçı ve yazar grubu içinde yer almamla başladım. Taksim’de AKM önünden bindiğimiz otobüsle yola çıkıp iki günlük gezide, Tokat merkezinde ve ilçelerinde yaptıkları çalışmaları, bu çalışmalara ortak olan farklı partilerin belediye başkanlarından dinledik. Daha sonraki Tokat gezilerinde “Kelkit suyunun“ öyküsünü, temizlenip geçtiği ovaları sulayıp bereketlendirmesi için yapılan çalışmalara tanık olduk, Başka gezi çağrılarına katılıp, Sivas meydan çalışması, Diyarbakır’da sıkıyönetim döneminin askeri işkencehanesinin kültür merkezine dönüştürme çalışması, uzun erimli Safranbolu çalışmasını ve birçok ilde gerçekleştirilen tarihi eserlerin ayağa kaldırılması çalışmalarını gidip görerek yakından izledik. ÇEKÜL'ün katkısıylaTarihi Kentler Birliği'nin kurulmasıyla kentlerin yöneticilerinin siyasal farklılıklarına bakılmadan, belediye başkanları ve yerel dinamikleri de katarak, kentlerinin kültürel değerlerinin ortaya çıkmasına yardımcılıklarına tanık olduk/oluyoruz. 1994 yılında ÇEKÜL’ün başlattığı 7 ağaç dikerek kent ormanları oluşturulmasına da tanıklık ettik.
ÇEKÜL bu 25 yılda yapılanların yer aldığı bir bilanço listesini gönderdi. Şimdi onu paylaşmak istiyorum.

-7 Ağaç kampanyası ile 900 bin doğaseverin desteğiyle 18 ilde 36 sahaya 4 milyon ağaç dikimi gerçekleştirilip bakımları üstlenilmiş.

-2000 yılında kurulan Tarihi KentlerBirliği'nin hibe desteğiyle 190 projeyi hayata geçirmesi, kentlerin kimliğinde yer alan yapıların meydanların restorasyonları ile değerlendirilmesi sağlanmış.

-2011 yılında başlatılan “Çarşamba Kent toplantıları” ile 136 yerleşim yerinden 441 konuk ağırlanırken bu toplantılarda 138 yapının restorasyonuna, 28 kent müzesine, 52 ihtisas müzesi çalışmasına, 34 kültür envanterinin oluşturulmasına, 22 sanayi mirası projesine, 337 kültürel miras projesine, 101 doğal miras projesine, 112 arkeolojik miras projesine destek verilmesi gerçekleştirilmiş.

-8 bölgede, 28 kentin kültür öncelikli yol haritaları çıkarılmış. Kelkit ve Yeşilırmak çalışmalarının sonucunda yerel yönetimler için “Kültür Rotaları Planlama” el kitabı yayınlanmış. Kentsel bilgi ve deneyimler 2013 yılından itibaren “Kent Çalışmaları” başlığı altında toplanmış. 7 bölgede 14 katılım toplantısı ve çalıştayı düzenlenmiş.

-2009 yılında kurulan Çekül Akademi'de çağdaş koruma uygulamalarının yaygınlaştırılması için vaka analizleri, iyi örnekler, pratik uygulamalar ve alan ziyaretleriyle aktarılan eğitim, seminer ve atölye çalışmaları, uzmanlar tarafından eğitimde ele alınmış.

Doğaldır ki bu yazı boyutunda ÇEKÜL’ün 25 yılının bilançosunu tam olarak size aktaramadım.

Ama son olarak, sözü Metin Hoca’ya bırakayım. “Kültür barışın ön koşuludur. Kültürel mirasın korunmasında öncelik barıştır. Savaş doğal ve kültürel mirası yok eder. Bu nedenle kültür politikaları geliştirilmelidir.” Ve bu alanda çok önemli başarılara imza atmış ÇEKÜL kurucusu ve başkanı Metin Hoca’yı kutlayarak yazıma noktayı koyayım.