Çekirdek işlerin ötesine geçiş

Günümüz iş dünyasında şirketler, sürdü­rülebilir büyümeyi sağlamak ve rekabet avantajını korumak için çekirdek işlerinin öte­sine geçme stratejilerine yöneliyorlar.

Bu stra­tejiler, yeni iş kollarına yatırım yaparak gelir kaynaklarını çeşitlendirmek, riskleri dağıtmak ve pazardaki konumlarını güçlendirmek ama­cıyla benimseniyor. McKinsey & Company’nin 2023 yılında yayımladığı “Corporate Diversi­fication Strategies” raporuna göre, genişleyen şirketlerin yüzde 75’i yeni iş kollarında başarılı olurken geri kalan yüzde 25’i çeşitli zorluklar­la karşılaşıyor.

PwC’nin 2022 Global CEO Sur­vey sonuçlarına göre, yeni iş kollarına yapılan yatırımların ortalama geri dönüş oranı yüzde 12 olarak tespit edilmişti. Bu oran, şirketlerin uzun vadeli stratejik planlarının başarıya ulaş­masında yeni iş kollarının ne kadar önemli ol­duğunu gösteriyor.

Dünyadan örnekler

Dünya çapında en büyük e-ticaret şirketle­rinden biri olan Amazon, çekirdek iş modelinin ötesine geçerek bulut bilişim (AWS) ve med­ya-eğlence (Amazon Prime) alanlarına yatırım yaptı. AWS, Amazon’un en kârlı iş kollarından biri haline gelirken Amazon Prime ise müşteri sadakatini artırarak perakende satışlarını des­tekledi.

Bu stratejik genişlemeler, Amazon’un uzun vadeli büyüme hedeflerini desteklerken, gelirlerini çeşitlendirdi ve yatırım geri dönüş oranını artırdı. Alphabet, Google’ın ana şirke­ti olarak çekirdek arama motoru ve reklamcılık işlerinin ötesine geçerek otonom araçlar (Way­mo) ve sağlık teknolojileri (Verily) gibi alanlara yatırım yaptı. Waymo, sürücüsüz araç teknoloji­lerinde lider bir oyuncu olarak dikkat çekerken, Verily sağlık verileri ve dijital sağlık çözümleri üzerinde çalışıyor. Bu çeşitlendirme stratejisi, Alphabet’in teknolojik yenilikler ve sürdürüle­bilir büyüme konusundaki taahhüdünü yansıtı­yor.

Samsung, elektronik ve mobil cihazlar ala­nındaki liderliğinin ötesine geçerek biyotekno­loji ve yapay zeka gibi yenilikçi alanlara yatırım yapıyor. Samsung Biologics, biyoteknoloji ala­nında önemli bir oyuncu haline gelerek üreti­minde uzmanlaştı. Aynı zamanda Samsung’un yapay zeka teknolojileri üzerinde yaptığı yatı­rımlar, şirketin gelecekteki büyüme stratejileri­ni destekliyor.

Büyüme için kritik

Peki, şirketler neden çekirdek işlerinin ötesi­ne geçiyorlar? Bunun başlıca nedenlerinden bi­ri, gelir çeşitlendirmesi yaparak ekonomik dal­galanmalara karşı daha dayanıklı hale gelmek. Yenilikçi ürün ve hizmetler sunarak rekabet avantajını koruma ve artırma, yeni pazarların ve müşteri segmentlerinin keşfedilmesi, teknolo­jik ilerlemeleri takip ederek iş modellerini gün­celleme ve modernizasyon da diğer önemli ne­denler arasında yer alıyor. İnovasyon alanında önde gelen isimlerden biri olan Prof. Clayton M. Christensen, “The Innovator’s Dilemma” adlı kitabında şirketlerin neden yeni iş kolları­na yatırım yapmaları gerektiğini ve bu yatırım­ların nasıl başarılı olabileceğini anlatıyor.

Ch­ristensen, başarılı şirketlerin inovasyona açık olmaları gerektiğini vurgulayarak çekirdek iş­lerinin ötesine geçmenin uzun vadeli büyüme için kritik olduğunu belirtiyor. Christensen’a göre, mevcut iş modellerine sıkışıp kalan şir­ketler piyasa değişikliklerine ayak uydurmakta zorlanabilirler ve bu da onların rekabet avantaj­larını kaybetmelerine yol açabilir.

Christensen, şirketlerin “yıkıcı yenilik” olarak adlandırdığı yeniliklere yatırım yapmalarını ve bu yenilik­lerin başlangıçta mevcut pazarlarda düşük per­formans gösterse bile uzun vadede büyük fırsat­lar sunabileceğini savunur. Christensen, örnek olarak büyük disk sürücü üreticilerinin daha küçük sürücülere yatırım yapmamalarını ve bu nedenle pazar liderliklerini kaybetmelerini gös­terir.

Aynı şekilde, dijital kamera teknolojisine yatırım yapmayan geleneksel fotoğraf makine­si üreticileri de benzer bir kaderi paylaşmıştır. Christensen’ın araştırmaları, sadece mevcut iş modellerini optimize etmenin yeterli olmadığı­nı aynı zamanda gelecekteki pazar ihtiyaçlarını ve teknolojik yenilikleri de dikkate alarak stra­tejik planlar yapılması gerektiğini vurgular. Bu nedenle, şirketlerin inovasyon kültürünü be­nimsemeleri ve yeni iş kollarına yatırım yapma­ları, uzun vadeli başarı için vazgeçilmezdir.

Mavi Okyanus stratejisinin efsane yazar­ları Prof. Chan Kim ve Prof. Renee Mauborg­ne, “Beyond Disruption” adlı son kitaplarında inovasyonun yıkıcı olmak zorunda olmadığını savunarak Christensen’in “yıkıcı yenilik” teori­sine alternatif bir bakış açısı sunuyorlar. Kim ve Mauborgne, şirketlerin yeni pazar alanları (ma­vi okyanuslar) yaratarak ve rekabetin olmadığı yerlerde faaliyet göstererek başarılı olabilecek­lerini öne sürüyorlar. Bu strateji, mevcut pazar­ları bölmek yerine, tamamen yeni talep yarat­mayı ve mevcut rekabetin dışına çıkmayı he­defliyor.

Christensen’in yıkıcı yenilik vurgusu, mevcut pazarlarda derin değişiklikler yapma­yı önerirken, Kim ve Mauborgne’nin yaklaşımı, rekabetin olmadığı yeni alanlara odaklanmayı teşvik ediyor. Ancak her iki yaklaşım da inovas­yonun ve yeni iş kollarına yapılan yatırımların, şirketlerin uzun vadeli başarısı için kritik oldu­ğunu vurguluyor. Sonuç olarak, şirketlerin çe­kirdek işlerinin ötesine geçme stratejileri, uzun vadeli başarı için kritik bir öneme sahip. Doğru stratejiler ve analizlerle, şirketler yeni iş kolla­rında başarı elde edebilir ve sürdürülebilir bü­yümeyi sağlayabilirler.