Çek Yasası'nda "yılan hikayesi"

Türkiye ekonomisinde bir "vadeli çek" gerçeği var.

Vadeli çek ekonominin dinamiği halinde. Zincirin bir halkası koptu mu sistem aksıyor, iki halkası koptu mu sistem çöküyor.

Vadeli çekte ödememenin 2 ana nedeni var:

(1) Kötü niyet,

(2) İyi niyete rağmen çaresizlik.

Kriz döneminde zincirin çok halkası koptu. Kriz, sistemi çökertti. Yepyeni bir ödememe nedeni ortaya çıktı:

(3) Krizin çöküntüsü.

Vadesi çekte 2 taraf var:

(1) Parasını alamayan,

(2) Parasını ödeyemeyen.

Parasını alamayan, ödemeyenin en ağır şekilde cezalandırılmasını istiyor.

İyi niyetine rağmen ödemeyen hapis cezasının ağır bir ceza olduğunu, hapse girenin ödeme şansının tamamıyla kaybolduğunu söylüyor.

Kaldı ki mevcut ceza sisteminde çarpıklık var. Mahkeme çeki ödemeyeni para cezasına mahkum ettiğinde parayı alacaklısı değil, Hazine tahsil ediyor. Hazine'ye para ödemediği için hapse giriyor. Hapse girince de iş yapma ve borç ödeme imkanı yok oluyor.

Yıllardır TBMM'de komisyonlarda değişiklik tartışılır. Tasarı bir süre sonra rafa kaldırılır.

DÜNYA'da dün yer alan habere göre tasarı üzerinde tekrar çalışmalar başlatılmış.

Bu defa çalışmalar Adalet Bakanlığı'nda yapılıyormuş.

Haberlere göre bakanlık, anlaşma ve taksit olmak üzere iki seçenek geliştirmiş.

Bakanlıktaki çalışmada ortaya çıkan çözüm formülü şöyle:

Öncelikle karşılıksız çek verip hapse düşen alacaklının anlaşması istenecek. Alacak ödeme planına bağlanırsa suçlu hapisten çıkacak. Borcunu 1 yılda ödemek üzere takside bağlayan da tahliye edilecek.

Cezaevindeki 2 bin dolayındaki mahkuma tahliye yolu açılacak.

Çek suçundan mahkum olan kişi, borcunu 1 yıl içinde ödemek üzere takside bağladığı halde taksitleri aksatırsa veya ödemeyi tamamlamazsa, yeniden cezaevine girecek.

Haberlere göre bu formülleri, Başbakan Yardımcısı Ali Babacan'da inceleyecek. Hükümetin hazırladığı metin daha sonra Adalet Komisyonu'ndaki tasarıya eklenecek.

. Tasarının, bütçe görüşmelerinin ardından gündeme gelmesi, yasanın yeni yılda çıkabileceği ifade ediliyor.

Çek suçları nedeniyle yerel mahkemelerde 400 bin dolayında kişi hakkında, 1 milyona yakın dosya bulunuyor. Yargıtay'da ise 45 bini dairelerde, 70 bini Yargıtay Savcılığı'nda olmak üzere 115 bin dosya görüşülmeyi bekliyor.

.Karşılıksız çek nedeniyle 2009 yılının ilk 7 ayında açılan dava sayısı 159 bini aştı.

Anlaşıldığı kadarı ile yeni düzenlemede de hapis cezasının tamamen kalkması söz konusu değil.

Hazırlanan yasa taslağına göre, borçlu ile alacaklı anlaşarak belli bir ödeme planı oluşturulacak ve borçlu taraf hapisten çıkacak.

Anlaşamazlar ise, borçlu hapisten çıkacak ama ödeme yapması için 1 yıl süre tanınacak. Bu sürede, borçların ödenip ödenmediği takip edilecek.

Her iki durumda da ödeme gerçekleşmezse borçlu yeniden hapse girecek

Bu haberlerde açıklanmayan şu: Ödeme yapamayan, çeki ödeyemediği için değil, devlet adına kesilen para cezasını ödeyemediği için hapse giriyor. Ödeyemediği para cezası hapse çevriliyor. Hapisten şartlı tahliyelerde devlete olan para cezası borçlarının ne olacağı, borcun ödenmesi halinde bunların silinip silinmeyeceği belirsiz.

Açık anlatımıyla yılan hikayesi kolay ve kısa sürede sona ermeyecek.