Cazibe Merkezleri Programı'nda neler değişti?

Görece az gelişmiş bölgelerdeki yatırım ortamını canlandırmak, bu bölgelerdeki istihdam, üretim ve ihracatı artırmak ve böylece bölgelerarası gelişmişlik farklarını azaltmak amacıyla oluşturulan Cazibe Merkezleri Programı, yaklaşık bir yıl önce yürürlüğe girdi.

Yasal düzenlemesi 22 Kasım 2016 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 678 sayılı KHK ile yapıldı. Uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirleyen 2016/9596 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı, 11 Ocak 2017 tarihli Resmi Gazete'de yayımlandı. 25 Ocak 2018 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 2018/11201 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı'yla bir yıldır yürürlükte olan ancak uygulaması fiilen yapılamayan karar yürürlükten kaldırıldı, Cazibe Merkezleri Programı kapsamında olan illerde gerçekleştirilecek yatırımlara uygulanacak destekler yeniden düzenlendi.

Kapsamda değişiklik yapılmadı

Cazibe Merkezleri Programı kapsamında olan illerde bir değişiklik olmadı. Önceki kararda olduğu gibi yeni karar kapsamında da şu 23 il var: Adıyaman, Ağrı, Ardahan, Batman, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gümüşhane, Hakkâri, Iğdır, Kars, Malatya, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Tunceli ve Van.

Destek unsurlarında önemli değişiklikler var

Yürürlükten kalkan kararda destekler, dört tematik destek paketi içinde, sayılan destek unsurlarından oluşmuştu. Örneğin, yatırım ve üretim destek paketinde, şu destekler vardı:

- Danışmanlık hizmet desteği,
- Yatırım yeri tahsisi desteği,
- Bina yapımı desteği,
- Faizsiz yatırım kredisi desteği,
- Faiz indirimli işletme kredisi desteği.

Yeni kararda destek unsurlarının sadeleştirildiği ve esas olarak yatırımlarda devlet yardımları mevzuatı ile teşvik belgeli yatırımlara sağlanan teşvik ve desteklerin, daha da iyileştirilerek sağlandığı görülüyor. Buna karşılık, daha önceki kararda yer alan “Üretim tesisi taşıma destek paketinde yer alan destekler yeni karar kapsamında yok.

Yeni kararla, Cazibe Merkezi Programı kapsamındaki yatırımlara;

- Enerji desteği (işletmeye geçiş sonrasında, gerçekleşen sabit yatırım tutarının % 25’inin geçmemek üzere, aylık elektrik enerjisi giderlerinin azami % 30’unun üç yıl süreyle işletme bazında 10 milyon liraya kadar Ekonomi Bakanlığı bütçesinden karşılanması) ve
- Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar kapsamında, 6. bölge için öngörülen destekler
sağlanıyor.

Desteklenen yatırımlar

Karar kapsamında;
- İmalat sanayi yatırımları (US-97 Kodu: 15-37) ile
- Çağrı merkezi ve veri merkezi yatırım projeleri,
destekleniyor. Desteklenen yatırımlar konusunda önemli bir değişiklik olmadığı söylenebilir. Çağrı merkezi ve veri merkezi yatırımları her iki kararda da destekleniyor. Eski kararda, imalat sanayiindeki yeni yatırım projeleri yanında, yarım kalmış, sermaye yetersizliği nedeniyle işletmeye tamamen veya kısmen geçememiş veya faaliyet göstermeyen imalat sanayi tesisleri de destekleniyordu. Yeni kararname imalat sanayi tesisleri için bu anlamda daha dar kapsamlı.

Destek için aranan asgari sabit yatırım tutarı ve asgari kapasite

Kararnameye göre, kapsamda olan imalat sanayi yatırımları için;
- Tunceli, Bayburt, Ardahan, Gümüşhane, Iğdır ve Erzincan illerinde 2 milyon lira,
- Hakkari, Bingöl, Kars, Siirt, Bitlis, Muş, Şırnak, illerinde 4 milyon lira,
- Kapsamdaki diğer illerde ise 5 milyon lira,
asgari sabit yatırım tutarı aranıyor.
Desteklerden yararlanabilmek için;
- Çağrı merkezi yatırımlarında asgari 200 kişilik istihdam sağlanması,
- Veri merkezi yatırımlarının ise asgari 5.000 metrekare beyaz alan ihtiva etmesi
gerekiyor.

Desteklerden yararlanma prosedürü

Desteklerden yararlanabilmek için, istenen bilgi ve belgelerle Ekonomi Bakanlığı'na başvurulması gerekiyor. Eski kararda desteklerden yararlanmak için başvuru Türkiye Kalkınma Bankası'na yapılıyordu.

Yeni düzenlemeye göre, desteklenmesine karar verilen projeler için yatırım teşvik belgesi düzenlenmesi gerekiyor. Yeni karar kapsamında desteklenmesi uygun bulunmayan projelerin, koşulların sağlanması ve talep edilmesi durumunda, 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar kapsamında değerlendirilmesi mümkün.

Yükümlülüklerin yerine getirilmemesi

Yatırımcıların yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde destekler 6183 sayılı Kanun çerçevesinde geri alınıyor. Vergi indirimi ve gelir vergisi stopajı desteği nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın, gecikme faiziyle birlikte isteniyor.

Kararname yürürlükte

Bakanlar Kurulu Kararı, yayımı tarihi olan 25.01.2018 tarihinde yürürlüğe girdi.