Cari açıktaki düzelmeyi mini şirketlere borçluyuz

Büyüme hızının sert bir inişle yüzde 8.77’den yüzde 2.17’ye düştüğü 2012 yılında cari açık da 27.3 milyar dolar ve yüzde 36.4 azalarak 75 milyar dolardan 47.75 milyar dolara indi. İhracat yüzde 13 artarak 152.46 milyar dolara çıkarken ithalat yüzde 1.8 gerileyerek 236.55 milyar dolar oldu. Böylece dış ticaret açığı yüzde 20.6’lık bir azalma ile 105.93 milyar dolardan 84.08 milyar dolara indi. Dış ticaret açığında 21.85 milyar dolarlık iyileşme meydana geldi.

Dış ticaret açığında 21 milyar doları aşan bu iyileşmeyi, ne tür şirketlere borçluyuz diye baktığımızda ilginç bir sonuçla karşılaşıyoruz. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) girişim özelliklerine göre düzenlediği dış ticaret istatistiklerine göre, bu düzelmenin aslan payını küçük şirketlere borçluyuz. Hatta daha çok da 9 ve daha az kişi istihdam eden “mikro” şirketlere borçluyuz.

Mikro şirketler geçen yıl 16.64 milyar dolar ticaret fazlası verdiler. 10-49 kişi çalıştıran küçük işletmeler ise 3.09 milyar dolar ticaret fazlası kaydettiler. Buna karşın 250 ve daha fazla kişi istihdam eden büyük firmalar, dış ticarette 88.32 milyar dolar açık verdiler. Büyüklerin yarattığı ticaret açığı, Türkiye’nin toplam açığından daha fazla. 50-249 kişi çalıştıran orta boy işletmelerdeki ticaret açığı ise 15.45 milyar dolar oldu.

Orta ve büyük işletmeler 103.77 milyar dolar açık verirken, küçük ve mikro işletmeler, boylarına bakmadan 19.73 milyar dolar ticaret fazlası verdiler. Üstelik mikro işletmeler, dış ticaret performanslarını geliştirmede diğerlerinden açık ara öndeler.

Geçen yıl mikro işletmeler, ihracatlarını yüzde 53.5 artırırken diğer gruplara birkaç tur birden bindirdi. 50-249 kişi arasında istihdamı olan orta boy işletmelerin ihracat artışı yüzde 7.14 ile ikinci sırada. 10-49 kişi çalıştıran küçük işletmelerin ihracat artışı yüzde 6.58 olurken, 250’den fazla kişi çalıştıran büyük işletmelerin ihracat artışı sadece yüzde 4.62 oldu. Mikro işletmelerin ihracat artış hızı devlerin 11.6 katı.

İthalattaki azalmada da benzer bir manzara var. Bu kez küçük işletmeler yüzde 8.06’lık azalma ile başı çekiyor. Mikro işletmeler yüzde 5.28’lik azalma ile ikinci, orta boy işletmeler yüzde 2.76 azalma ile üçüncü sırada yer alıyor. Büyük işletmeler ise ithalatlarını azaltamadıkları gibi yüzde 0.57 de olsa artırmışlar.

Sonuç olarak mikro işletmeler dış ticaret fazlalarını 4.88 milyar dolardan 16.64 milyar dolara çıkardılar. Mikro işletmeler ticaret fazlalarını bir yıl içinde 3.4 katına çıkarmak gibi çarpıcı bir performans sergilediler. Küçük işletmeler 2011’de 2.16 milyar dolar ticaret açığı verirken, 2012’de 3.09 milyar dolar fazla vermeyi başardılar. Orta işletmelerin ticaret açığı 18.45 milyar dolardan 15.45 milyar dolara, büyük işletmelerin açığı ise 90 milyar dolardan 88.3 milyar dolara indi.

Dış ticaret açığında meydana gelen bir yıllık azalmaya katkı açısından bakarsak mikro işletmelerin katkısı 11.76 milyar dolar olurken, devlerin katkısı ise sadece 1.68 milyarda kaldı. Göreli iyileşmenin yüzde 54.5’ini mikro şirketler yaparken, devlerin katkısı yüzde 7.79 da kalıyor. Minikler devleri 7’ye katlamış durumda.

Dış ticaretteki iyeleşmede küçük işletmelerin katkısı 5.25 milyar dolar ve yüzde 24.32, orta boy işletmelerin katkısı ise 3 milyar dolar ve yüzde 13.91 düzeyinde. Dış ticaret açığındaki azalmaya işletmelerin katkısı, büyükten küçüğe gittikçe hızlanarak artmış bulunuyor.