Cari açıkta asıl düşüş martta

Yıllık cari açık geçen yılın ekim ayında 78.6 milyar dolarla tepe noktasına ulaştıktan sonra inişe geçti. Merkez Bankası'nın önceki gün açıkladığı rakamlara göre de şubat sonu itibariyle 75.3 milyar dolara inildi. Ancak, yıllık cari açıkta asıl düşüş martta yaşanacak.

Türkiye, aylık bazda şimdiye kadarki en büyük cari açığı 9 milyar 555 milyon dolarla geçen yılın mart ayında vermişti. Mart ayındaki cari açık öylesine büyüktü ki, neredeyse dış ticaret açığı kadar bir büyüklük söz konusuydu. Geçen yıl martta dış ticaret açığı 9.8 milyar dolar olmuş, cari açık da 9.6 milyara yakın gerçekleşmişti. Bir başka ifadeyle cari açık/dış ticaret açığı dengesi yüzde 97'yi bulmuştu. Bu denge, başka hiçbir ayda yüzde 90'ı aşmamıştı.

Geçen yılın martında cari açığın böylesine rekor düzeye çıkmasının iki nedeni vardı. Birincisi; dış ticarette mart için görece yüksek bir açık verilmişti. İkincisi; cari denge kapsamında yer alan şimdiye kadar görülmemiş büyüklükte bir kar transferi söz konusuydu. Bir ayda tam 1 milyar 368 milyon dolarlık doğrudan yatırım kaynaklı kar transferi gerçekleştirilmişti. Bu rakamın ne kadar büyük olduğunu daha iyi anlayabilmek için 2011'in mart dışındaki 11 ayında gerçekleşen doğrudan yatırım kaynaklı kar transferinin toplam 1 milyar 632 milyon dolar olduğunu hatırlatalım.

Sonuçta; geçen yıl martta 9.8 milyar dolar gibi mart ayları için rekor bir ticaret açığı vermiştik, bir de bu açığı kapatacak kalemlerin küçülmesine yol açan görülmemiş büyüklükte bir kar transferi söz konusu olmuştu. Bu iki etken birleşince de aylık bazda 9.6 milyar dolarlık cari açık oluşmuştu.

70 milyara inilebilir

Bu yıl mart ayında ne miktarda dış ticaret açığı verdiğimize ilişkin henüz veri yok; en azından bizde yok. Ancak ticaret açığının geçen yılın altında kaldığını varsaymak kesinlikle yanlış olmaz. İlk iki aydaki eğilimlere bakarak mart ayı ticaret açığının 6 milyar dolar civarında kaldığı söylenebilir.

Mart ayındaki kar transferinin de geçen yılki rekor düzeyde olduğu hiç sanılmıyor. Şimdiye kadar hiçbir ayda geçen yılın martına yaklaşılmış değil çünkü.

Dış ticaret açığının 6 milyar dolar civarında oluştuğu, kar transferinin de normal seyrine indiği varsayımıyla mart ayındaki cari açığın 4.5-5.0 milyar dolar arasında gerçekleşmesi mümkün. Bu durumda şubat sonunda yıllık bazda 75.3 milyar dolar olan cari açık, mart sonunda 71 milyar doların altına gerileyecek, hatta 70 milyara kadar bile inilmesi şaşırtıcı olmayacak.

Bu varsayımların gerçekleşmesinin önündeki engel, enerji faturasındaki büyüme. Enerji faturasının mart ayı ithalatına yapacağı olumsuz etkinin boyutu, dış ticaret açığı ve cari açığın daha yukarda oluşması sonucunu doğurabilecek.

65 milyara ne zaman inilir?

2012 yılına ilişkin cari açık hedefi 65.4 milyar dolar. Mart sonunda 70-71 milyar dolar aralığına gerilemesi, hatta 70 milyara kadar bile inmesi söz konusu olabilecek cari açığın yılsonu için öngörülen 65 milyara düşmesi pek de zor olmayacak gibi görünüyor.
Cari açığın gerileme hızını belirleyecek olan en büyük etken büyümedeki yavaşlama. İlk iki ayın sanayi üretimi gerçekleşmesi, büyümenin belirgin biçimde yavaşlayacağının işaretlerini taşıyor. Öyle görünüyor ki, tablo birkaç ay sonra çok daha netleşecek.
Sanayi üretimindeki büyüme temposu ilk iki aydaki gibi seyrettiği takdirde yılsonu için öngörülen 65 milyar dolarlık cari açığı, henüz yıl tamamlanmadan görmemiz mümkün olabilir.