Cari açıkta 80 milyardan kaçış yok!

Eylül ayında 10.4 milyar dolarla Cumhuriyet tarihinin en yüksek dış ticaret açığını vermiştik. Eylülden itibaren başta turizm gibi döviz girişleri de görece yavaşlayacağı için yüksek bir cari açık oluşması kaçınılmazdı. Nitekim öyle de oldu…

Eylül ayını 6.8 milyar dolarlık bir cari açıkla kapattık. Cari açık, ilk dokuz ayda 60.7 milyar, eylül itibariyle son bir yılda ise 77.5 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.

Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı, önceki gün Bakanlar Kurulu'na yaptığı sunumda, cari açıktaki artışın son çeyrek itibariyle kontrol altına alındığını belirtti. Henüz son çeyreğe girilmeden önce de, cari açık artışının bu dönemden itibaren kontrol altına alınacağı görüşü zaten dile getiriliyordu. Başkan Erdem Başçı'nın elinde hiç kuşku yok ki bizim sahip olmadığımız veriler var. Ama o veriler de son çeyreğin en fazla bir buçuk aylık kısmını kapsıyor. Demek ki ekim ve kasımın ilk yarısında dış ticaret açığında kayda değer bir daralma olmuş ve bu sayede cari açıktaki artış hızının yavaşlayacağı ortaya çıkmış. Ama bakıyoruz, geçen yılın ekim ayı hiç de umut verici bir baz oluşturmuyor. Geçen yıl ekimde 3.3, kasımda 6, aralıkta 7.6 milyar dolarlık cari açık verilmişti. Bu yıl kasım ve aralıkta geçen yılın altında kalmak mümkün gibi görünüyorsa da, ekimde geçen yılın 3.3 milyar dolarının altına nasıl inilecek, bilemiyoruz. Hele hele bu yıl şimdiye kadar en düşük aylık açığın 4.1 milyar dolar olduğu dikkate alınırsa…

İlk dokuz ayda 60.7 milyar dolara ulaşılmış, eylül sonu itibariyle 77.5 milyar dolarlık bir açık verilmiş. Biz, Erdem Başçı'nın tahmininin aksine ekimde de geçen yılın üstünde bir cari açık verileceğini düşünüyoruz. Kasım ve aralık için şimdiden bir şey söylemek çok zor; ama, ekim için 3.3 milyar doların altında bir gerçekleşme olasılığını çok düşük gördüğümüzü belirtelim.

"260-140-80"

3 Mayıs tarihli yazımızın başlığı böyleydi. Dış ticarette üç aylık, cari işlemlerde iki aylık rakamlar belli olmuştu ve biz 2011 yılı için ithalatı 260, ihracatı 140, cari işlemler açığını da 80 milyar dolar olarak tahmin etmiştik.

İthalat ilk dokuz ayda 182, ihracat 100 milyar dolar oldu, cari açık da 61 milyar doları buldu.

Eylül itibariyle yıllık bazda ise ithalat 237, ihracat 132, cari açık 78 milyar dolar düzeyinde.

2011 yılının tümüyle ilgili 260-140-80 milyar dolarlık tahminimiz, birkaç milyar dolarlık sapmayla tutacak gibi görünüyor. En iyi olasılıkla, cari açığın ekimde 80 milyar doları göreceği, sonrasında (Merkez Bankası'nın ısrarla savunduğu görüş paralelinde) bir miktar gerileyerek yılı 75 milyar dolar civarında kapatabileceğini söyleyebiliriz. Orta vadeli programda dile getirilen yaklaşık 72 milyar dolarlık tahmine inilmesinin ise çok zor olacağını kabul etmek durumundayız.

Finansman ve net hata noksan

Her ödemeler dengesi açıklamasıyla birlikte değinmeden geçemediğimiz bir konu var. Köşemizi sürekli izleyenlere de bir bıkkınlık gelmiş olabilir. Meşhur, "açık veriyoruz ama finanse ediyoruz" safsatası.

Şimdi buna bir de net hata ve noksan kalemiyle ilgili yorumlar eklendi. Geçenlerde detaylı olarak yazdık; net hata ve noksan kaleminin "bir finans kalemi olmadığı" gerçeğine vurgu yaptık. Sanılıyor ki, birileri Türkiye'ye valizler içinde döviz getiriyor, bu döviz de net hata ve noksanı oluşturuyor. Gerçeğin öyle olmadığını anlattık; öyle anlaşılıyor ki bundan sonra da uzun uzun anlatmamız gerekecek…