Cari açık yönünü aşağı çevirdi

Yıllıklandırılmış cari açık 2009 yılının ekim ayında 12.5 milyar dolar olarak gerçekleştikten sonra artışa geçti. Yıllık bazdaki açık, geçen kasım ayına gelinceye kadar tam 24 ay boyunca artış gösterdi. 2009'un ekim ayında 12.5 milyar dolar olan yıllık açık, 2011'in ekiminde 78.6 milyar dolarla zirveye çıktı. Aradaki düzeyi de verelim; yıllık açık 2010'un ekiminde de 38.6 milyar dolardı.

Merkez Bankası'nın dün açıkladığı kasım ayı verileri, yıllık cari açığın yönünü aşağı çevirdiğini ortaya koydu. Ekim sonunda 78.6 milyar dolara çıkan yıllıklandırılmış açık, kasım sonunda 77.8 milyar dolara geriledi.

Yıllık açığın yönünü aşağı çevirmesi, geçen yıl kasımda, 2010'un kasımından daha az açık verilmesiyle gerçekleşti. Kasım ayları itibariyle 2010 yılında 6 milyar dolar olan açık, geçen yıl 5.2 milyar dolarda kaldı.

DÜNYA okuyucuları, 13 Aralık 2011 tarihinde bu köşede yayımlanan yazıyla yıllık cari açığın ekim sonunda zirveye çıktığından ve izleyen dönemde inişin başlayacağından haberdar olmuşlardı. Bakın 13 Aralık'ta neler yazmışız:

"…İşte cari açıkta şimdi çok büyük olasılıkla zirve noktasına geldik. Cari açığın yıllık bazda 80 milyara ulaştıktan sonra geri döneceğini dile getiriyorduk, 80 milyara çıkılmadan bir geri dönüş gerçekleşiyor gibi. Cari açıkta ekim sonunda oluşan yıllık bazdaki 78.6 milyar dolar, bir anlamda zirveyi gösteriyor. Kasım ayındaki artış geçen yılın altında kalacak ve bu sayede yıllık cari açık azalma sürecine girecek gibi görünüyor…"

Aralıkta ne olur?

2010 yılının aralık ayındaki cari açık 7.6 milyar dolardı. Elimizde, geçen yılın aralık ayındaki gerçekleşmenin hangi düzeyde olabileceğine dönük pek bir işaret yok. Henüz ithalatı bile bilmiyoruz. Bu yüzden tahmin yürütmek hiç kolay değil.

Kasım ayındaki açık, 2010'un kasımındaki açığa göre azalmakla birlikte, ekimdeki açığın üstünde gerçekleşti. Yani yılın son aylarında genellikle daha fazla açık verilir. Dolayısıyla aralık ayında belki 2010'un aynı ayının altında, ama kasımın mutlaka üstünde bir açık beklemek durumundayız. Hem aralık ayı açığının kasımdaki açıktan daha düşük gerçekleşmesi çok istisnai bir durum. Bu da, aralık ayları ithalatının genellikle rekor düzeye çıkmasından kaynaklanıyor.  

Geçen yılın ilk 11 ayında 70.2 milyar dolar açık verildiği, aralık ayı açığının en iyi olasılıkla 7 milyar dolar civarında gerçekleşeceği dikkate alınırsa, 2011 yılının 77 milyar dolar civarında bir açıkla kapatılacağı beklenmeli.

Ya 2012? 

2012-2014 dönemine ilişkin orta vadeli program kapsamında yapılan tahminde 2011 yılı cari açığı 71.7 milyar dolar olarak tahmin edilmişti. Çok açık ki bu düzeyde kalınamayacak.

Geçmişte, orta vadeli programlarda cari açıkla ilgili iddialı hedeflere yer verilirdi. Son programda görece daha gerçekçi rakamlar var. Cari açıkta bu yılki hedef 65.4 milyar dolar. Açık için 2013'de 67, 2014'te ise 67.1 milyar dolarlık rakamlar öngörülüyor.

Görece daha gerçekçi, dememizin nedeni şu: Geçen yılı 71.7 milyar açıkla kapatacağını öngören yönetim, bu yıl için 40 milyarlarda bir açık öngörebilirdi. Buna gerekçe olarak da, büyüme hızının yarı yarıya düşecek olması gösterilebilirdi. Bu açıdan bakınca 2012 hedefi makul görünüyor.

Ancak, 2013 ve 2014 için aynı değerlendirmeyi yapmak zor. Hele hele ekonominin yüzde 5'le aynı oranda büyüyeceğinin öngörüldüğü bu iki yılda cari açığın neredeyse aynı düzeyde tutulmasının pek mümkün olmadığı ortada. Ama kabul edelim; 2013 ve 2014'ü tartışmak için daha çoook erken…