Cari açık sorunu
Bu ara yine veri akışında bir hızlanma var. Önemli yeni bilgiler açıklanıyor. Örneğin Şubat ayı sanayi üretim verileri ve ödeme dengesi bilgileri peşpeşe açıklandı. BETAM mevsime ve takvim etkisine göre düzelttiği sayılarla yaptığı değerlendirmede Şubat ayında sanayi üretim indeksinde yüzde 1.7 oranında azalma olduğunu, dış ticaret açığında bir önceki ayın düzeyinde kalındığını ve cari denge açığının Ocak ayındaki düzeyinin çok az üstünde gerçekleştiğini saptamış.
Sınai üretim artışındaki yavaşlama işareti ekonomide göreli bir soğumanın devreye girmek üzere olduğu izlenimini veriyor. Geçen yılın aynı dönemine göre ekonomi hala hızlıysa da bu hızın giderek yavaşlayacağı anlaşılıyor. Bu olumlubir haber. Ekonominin ısınmasının önüne geçildiğini göstermesi açısından önemlidir.
Mevsim ve takvime göre düzeltilmiş dış ticaret açığının iki aydır aynı düzeyi koruyor olması da dış dengesizliğin fren yapmaya başladığı şeklinde okunabilir. Bu da olumlu bir haber kuşkusuz. Cari denge açığının hız keseceği anlamına gelir.
Son açıklanan verilerin de gösterdiği gibi bu sıralarda en netameli konu cari açık sorunu. Aslında bu konuda gözlemcilerin değerlendirmeleri genellikle örtüşüyor. Cari açığın "patlayıp gittiği" konusunda bir fikir birliği var. Her zamanki gibi, yıllık bazda, iki yılın aynı dönemleri mukayese edilerek yapılan değerlendirmeler bu kaygıları doğruluyor. Bu yılın Ocak-Şubat dönemindeki toplam açık boyutu ile 2010 yılının aynı dönemindeki açık boyutu mukayese edildiğinde cari açıkta çok ciddi bir artış olduğu görülüyor. Kaygı uyandıran da bu performans.
Ancak aynı hikayenin bir başka yüzü daha var. BETAM satır arasında bir başka değerlendirme daha yapıyor; bu sıralarda cari açığın geçen yılın son aylarındaki düzeyinin altında seyrettiğine, 2010 yılının üçüncü çeyreğindeki düzeye göre de yavaşlamış olduğuna işaret ediyor.
Bu nokta önemli. Cari açık boyutunda bir duraklamanın başladığının, bunu da göreli bir gerilemenin takip edeceğinin ilk habercisi olarak okunabilecek bir bulgu bu.
Hep söylediğimiz gibi, özellikle konjonktürün olası dönüşlere gebe olduğu sıralarda iki yılın aynı dönemlerini karşılaştırarak durum saptaması yapmak yerine birbirini takip eden, ardışık dönemler arasında mukayese yapmak daha doğrudur. Şu sıralarda cari açık sorunumuzun geleceğine ilişkin değerlendirmeler yaparken buna dikkat etmekte fayda var. Nitekim peşe peşe gelen aylar arasında yapılan mukayese cari açığın, çok büyük hacme ulaşmış olmasına rağmen, artış hızının durakladığını gösteriyor.
Belki tam bir sonuca ulaşmak için bir süre daha beklenip, sürecin izlenmesi doğru olur ama bu ham haliyle dahi önemli bir işaret bu.
Cari açıkta olası bir hız kesilmesi bir çok açıdan önemli. Örneğin böyle bir gelişme Türkiye ekonomisindeki en büyük riskin gerileyeceği anlamına gelir. Cari denge açığının duraklayıp, gerilemesi gittikçe riskili kulvarlara yönelmiş olan dış finasman sorununu da hafifletir. Finansal risk algılamasını da olumlu etkiler.
Cari açık artışında olası bir duraklama eğilimi Türkiye ekonomisinde son dönemde uygulanan yeni para politikasının etkili olduğu izlenimini verecek olması açısından da önemli. Yeni politikanın istenen sonucu sağlayabileceğinin görülmesi, başarısızlık halinde devreye girmesi kaçınılmaz olan "stres altında müdahale" dozunda başka bir politka açılımına kapıyı kapatır.
Yeni verilerin olumlu haberler verdiğini düşünüyorum. İktisadi büyümede yavaşlama, dış ticaret açığında duraklama, cari denge açığında hız kesilmesi gibi eğilimler olumlu haberlerdir. Bu tür gelişmeler son sıralarda tırmanmaya başladığı gözlenen Türkiye ekonomisine dönük risk algılamasını da olumlu etkiler Risk algısının gerilemesi küresel kriz çıkışında olumlu performans gösteren Türkiye ekonomisinin bu görüntüyü korumasını kolaylaştırır. İyi olur.