Cari açık martta 3.5 milyar azalabilir

Mart ayı dış ticaret açığında geçen yıla göre dörtte birlik bir azalma meydana geldi. Geçen yılın mart ayında 9.8 milyar dolar olan dış ticaret açığı, bu yıl 7.3 milyar dolarda kaldı. Aslında bu yılki açığın, bir miktar daha düşük gerçekleşmesi beklenmiyor değildi. Mart ayı dış ticaret açığının 6 milyar dolara kadar gerileyebileceği yönünde tahminler vardı. Ancak ithalat, tahminlerin üstünde geldi. Ne var ki, yine de geçen yılla kıyaslandığında ihracatın artması, ithalatın ise azalması sayesinde dış ticaret açığında dörtte biri aşan bir oranda azalma oldu.
Dış ticaret açığındaki bu azalma cari açığa nasıl yansıyacak? Acaba cari açık da dış ticarettekine yakın bir oranda mı azalacak, yoksa karşımıza çok farklı bir oran mı çıkacak?
Bu sorunun yanıtı, büyük ölçüde cari açık bileşenlerinde gizli. Geçen yılın mart ayında 9.8 milyar dolar dış ticaret açığı verilirken, cari açık da neredeyse dış ticaret açığı kadar olmuş ve 9.6 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmişti. Tam rakamları verelim; geçen yıl martta 9 milyar 832 milyon dolarlık ticaret açığı ve 9 milyar 555 milyon dolarlık cari açık verilmişti. Bu değerlere göre, cari açığın dış ticaret açığına oranı yüzde 97.2 gibi rekor bir düzeye erişmişti.
Açık bu martta 6 milyara inebilir
Geçen yıl martta verilen 9.8 milyar dolarlık ticaret açığı, şimdiye kadar bir ayda verilen en büyük dördüncü ticaret açığı olarak kayıtlara geçti. Ancak, geçen yılın martındaki 9.6 milyar dolarlık cari açık, şimdiye kadar görülmemiş bir düzeye işaret ediyor. Özellikle de geçen yılın martındaki cari açık/ticaret açığı dengesine yaklaşılan ay hiç olmadı. Geçen yılın martında dış ticaret açığının yüzde 97.2'si kadar bir cari açık verildi. Henüz, başka hiçbir ayda yüzde 90 oranı bile görülebilmiş değil.
Cari açığın oluşumunda iki önemli kalem var; dış ticaret açığı ve bu açığı törpüleyen diğer kalemlerdeki net döviz geliri. Geçen yıl martta dış ticaret açığı yüksekti. Ancak asıl sürpriz, şimdiye kadar görülmemiş bir büyüklüğe ulaşan kar transferiydi. Geçen yılın mart ayında tam 1 milyar 368 milyon dolar tutarında doğrudan yatırım kaynaklı kar transferi gerçekleştirildi. Bu rakam öylesine büyüktü ki, 2011'in mart dışındaki 11 ayının ortalamasındaki kar transferi yalnızca 148 milyon dolardı.
Elimizde, bu yılın mart ayındaki kar transferinin ne olduğuna ilişkin veri yok. Ama şunu biliyoruz; daha önce hiçbir ay milyar dolar sınırı aşılmadı. Hatta 500 milyon doların aşıldığı da çok ender rastlanan bir durum.
Bir sürpriz yaşanmaz ve bu yıl da makul sayılabilecek bir kar transferi söz konusu olursa, 7.3 milyar dolarlık ticaret açığıyla oluşan cari açık 6 milyar dolar civarında kalabilir. Mart ayı cari açığının 6 milyar olması, şubat sonunda 75.3 milyar dolar olan yıllık cari açığın, mart sonunda 72 milyar doların altına sarkması anlamına gelecektir.
Mart sonundaki cari açığın hangi düzeyde oluşabileceğine dönük olarak daha önce yaptığımız tahminde 70 milyara kadar inilebileceğini belirtmiştik. Ancak başta da vurguladık; mart ayında ihracat çok iyi gelmekle birlikte, ithalatın da tahminlerin üstünde gerçekleşmesi ticaret açığının beklentilerden yüksek oluşmasına yol açtı, bu da cari açık tahminimizi revize etmemizi gerekli kıldı.
65 milyarın altına inilir mi?
2011 yılı 77.2 milyar dolarlık cari açıkla kapatıldı. Hükümetin bu yıla ilişkin hedefi 65.4 milyar dolar. Mart ayı sonunda 72 milyara inildiği takdirde 65 milyarı tutturmak, hatta bu düzeyin altına bile gerilemek mümkün olacakmış gibi görünüyor. Çok düz mantık ama, cari açık geçen yıla göre her ay 1 milyar dolar daha düşük gerçekleşse bile, 65 milyar hedefi tutturuluyor. Kaldı ki, ekonominin daha hızlı soğumakta olduğu yönünde işaretler alınıyor; ayrıca bu soğumayı hızlandırmak için de adımlar atılıyor. Kredi artış hızına ilişkin hedefin yüzde 15'ten yüzde 14'e çekilmesi gibi. Çünkü diğer yanda halen devasa bir enflasyon sorunu duruyor. Bu sorunla baş edebilmek için de her türlü önleme başvurulacağı anlaşılıyor. Bütün bunların sonucu olarak da cari açığın 65 milyarın da altına inmesi şaşırtıcı olmayacakmış gibi görünüyor.