Cari açık herkesi ters köşeye yatırdı!

Önce çuvaldızı kendimize... Bu köşede dün ağustos ayı cari açığının 1.9 milyar dolar ile 2.1 milyar dolar arasında olabileceğini ve orta nokta olarak 2 milyar doların makul bir beklenti sayılması gerektiğini yazmıştık; piyasadaki beklenti de 1.8 milyar dolayındaydı. Ama öyle bir rakam geldi ki, herkes yanıldı.
Cari açık, ağustos ayında 1 milyar 181 milyon dolar oldu. Ağustostaki açık, 2009 yılının ekim ayından bu yana geçen 34 ayın en düşük açığı. Zaten 2009'un ekiminde açık değil, 451 milyon dolarlık fazla vardı.
Ağustostaki bu açıkla birlikte sekiz aylık açık 36.1 milyar dolara indi. Geçen yılın aynı dönemindeki 54.2 milyar dolara göre tam üçte bir oranında 18.1 milyar dolarlık bir azalma söz konusu.

OVP'deki tahmin çöpe!
2013-2015 dönemine ilişkin orta vadeli programda bu yılki açığın 58.7 milyar dolar olarak gerçekleşeceği tahminine yer verildiğinden yola çıkarak, dün "Cari açıkta tahmin de ıskalanacak" görüşünü dile getirmiştik. Görünen köy kılavuz istemiyordu ki...

Merkez Bankası'nın dün açıkladığı 1.2 milyar dolarlık ağustos ayı açığından sonra ağustos itibariyle yıllık açık 59 milyar dolara iniverdi. Bakmayın "iniverdi" dememize, bu zaten üç aşağı beş yukarı belliydi. Ağustos ayındaki açık genel tahminler doğrultusunda 2 milyar dolara yakın gelseydi bile yıllık açık bu kez 59.8 milyar dolar olacaktı, yani aralıkta 2012 için öngörülen 58.7 milyarın altında kalınacağı yine de ortadaydı.
Şimdi ne olacak? Yılın son dört ayında geçen yılkinden yalnızca 300 milyon dolar daha az cari açık verilecek ve böylece ağustos sonunda 59 milyar dolar olan açık aralık sonunda 58.7 milyar dolarda kalacak, öyle mi, bunun inandırıcı bir yönü var mı?
Bu tam bir, bile bile lades... Ya da olmayacak duaya amin demek. Tutmayacak hedefle, tutmayacak tahminle OVP yapmak... Neyse ki bu durum yeni değil, alışkınız böyle orta vadeli programlara!
Hatta yıllardır vurguluyoruz; "Bu OVP hedefleri iktisat kurallarına aykırı" diye. Daha birkaç gün önce yazdık. 2011 ve 2102 için olduğu gibi, 2013 için de TL reel olarak değer kazanacağı halde ihracatın ithalattan daha fazla artmasının öngörüldüğünü. Sonuçta ne oluyor; ya TL reel olarak değer kazanmıyor, kazanırsa da ihracat değil ithalat daha fazla artıyor. Ama Kalkınma Bakanlığı OVP hedeflerini böyle belirlemeye devam ediyor.

55 milyarın altı da görülebilir
Yeniden ödemeler dengesine dönersek... Hükümetin orta vadeli program çerçevesindeki 58.7 milyar dolarlık 2012 tahmininin artık hiç öneminin kalmadığını dün de yazdık. Merkez Bankası'nın ağustos verisi beklentilerin çok çok altında kalınca, 58.7 milyar anlamını tümüyle yitirdi.
Piyasa oyuncularının, yılsonu için 55 milyarlık tahminde birleştiklerinden söz etmiştik. Ama doğrusu ağustos gerçekleşmesi bu tahminin revize edilmesini gerektirebilir. Merkez Bankası'nın dün yaptığı ağustos açıklamasından sonra yılın tümüne ilişkin beklentide 55 milyarın altı beklenebilir.
Yılsonu için 55 milyarın ne kadar altına inilir, bunu kestirmek pek kolay değil. İlk sekiz aydaki açık, geçen yılın üçte bir altında kaldı. Bu oran yılın tümüne yayılırsa, 2012 açığı 51 milyar dolar olacak demektir. Tabii ki bu düzeyi belirleyecek olan, son dört aydaki üretim ve büyüme eğilimi olacaktır.

Eylül ayında sanayi üretiminin aylar sonra gerilediği dikkate alınırsa, üretim ayağında pek de hoşa gidecek bir tablo olmadığı ortada. Eylüldeki bu eğilim, izleyen aylarda da sürer mi, bilinmez. Dolayısıyla son dört ay için en azından mevcut tabloya göre ekonomide bir canlanmanın söz konusu olmadığı ve bu yüzden de cari açıktaki azalmanın duracağı söylenemez.

Bu durumda üç olasılıktan söz etmek mümkün:
Birinci ve gerçekleşmesi neredeyse olanaksız hale gelen olasılık, OVP'de öngörülen 58.7 milyar dolarlık bir cari açıktır.
İkinci ve gerçekleşme yönünden de ikinci sırada bulunan olasılık, piyasanın beklediği gibi 55 milyar dolar civarında bir açık verilmesidir.
Üçüncü ve gerçekleşmesi en ağır basan olasılık ise, 2012'nin 51 milyar ile 55 milyar arasında bir cari açıkla kapatılmasıdır.