Cari açık, döviz kuru, büyüme üçgeni

Ekonomide önemli olan insanların önlerini görebilmesidir. Sade vatandaş, işadamı, kamu görevlisi önünü görecek ki geleceğe göre pozisyon alsın.

Ekonominin esası para. İnsan önünü görecek ki parasını ne yapacağına karar versin. Tüketim mi, yatırım mı yapacak? Parasını biriktirecek mi? Borçlanacak mı? Bütün bunlar insanın önünü görmesine, daha doğrusu gördüğünü sanmasına, gelecek hakkında kafasında bir tablo oluşturmasına bağlı.

2012 yılı başladı, gidiyorÖ Nerede ise 2 ayı bitti. Bu 2 ayda piyasalar döviz kuru, cari açık ve büyüme üçgenine kilitlendi.

Yılbaşında döviz kurunun hızlı yükselişi karşısında doların 2.0 TL'yi aşacağı söyleniyordu. Dolar 1.75 TL'lere kadar geriledi. Geriledi ama istikrar kazanmadı. Bundan sonra aşağıya mı, yukarıya mı hareket göstereceği belli değil.

2011 yılı sona ererken cari açık sorunu önemseniyordu. Sonra umursanmaz oldu.

Önceki gün 2011 Yılının tamamına ait ödemeler bilançosu rakamları açıklandı. Görüldü ki yıl sonuna doğru cari açıkta umulan iyileşme gerçekleşememiş.

Ama bu moral bozmuyor. Çünkü dışarıdaki para bolluğu karşısında cari açığın kolaylıkla finanse edilebileceği bekleniyor. Bu iyimserlik nedeniyle aralık ayında sermaye girişinin duraklaması bile umursanmıyor.

Bir ara cari açığı küçültmek arayışında büyümeyi yavaşlatmayı düşünen Hükümet şimdilerde gene büyüme yanlısı görünüyor.

Eğer dolar fiyatı 1.75 TL olur veya altına iner ise eğer cari açık sorun olmaz ise 2012 yılında büyümenin devam etmesi yıllık büyümenin en az yüzde 4 olması normaldir.

Merkez Bankası enflasyonu aşağılara çekme arayışında döviz kurunun yükselmesini istemiyor. Döviz kuru aşağıya inince de enflasyon düşüyor ama, ithalat ve cari açık artıyor. Bütün bunların sonunda da büyüme geliyor.

Açık anlatım ile görülüyor ki ekonomi döviz kuru-cari açık-büyüme üçgeni içinde hareket eder hale geldi.

İnsanlar bu üçgen içindeki harekete bakarak pozisyon alabilir mi? Zor. Neden zor? Çünkü temel değişken döviz kuru.

Döviz kuru henüz 1.75 TL dolayında istikrara kavuşmadı. Yakın gelecekte ekonominin dengelerini değiştirebilecek küçük inişler olabilir ama en tehlikelisi, dışarıdan döviz girişinin yavaşlaması sonucu, dolar fiyatının tekrar tırmanışa geçme ihtimalidir.

İşte bütün bunlar nedeniyledir ki insanlar henüz önlerini tam olarak göremiyor. Onun için insanlarda ve sonunda ekonomide huzursuzluk, kuşku devam ediyor.

Burada işaret edilmesi gereken bir nokta daha var. Türkiye'de insanlar ve ekonomi "belirsizliğe ve huzursuzluğa" bir ölçüde şerbetlenmiş durumda. Önünü görememeye, huzursuzluğa, kuşkuya rağmen kimse dükkanını kapayıp işini paydos etmiyor. İnsanlar ve ekonomi coşkulu olmasa da işini sürdürüyor. Bu sayede de ekonomide ciddi dalgalanmalar ve sorunlar ortaya çıkmıyor.