Cari açığın merhemi turizm gelirleri ve zordaki sektöre destek paketi
Başbakan Davutoğlu, destek bekleyen turizmcilere 255 milyon liralık nakdi destek, 288 milyon liralık borç taksitlendirmesi içeren 9 maddelik “Turizm Acil Eylem Planı Destek Paketi”- ni açıkladı. Bir süredir sorunlarını dile getiren ve önlem alınması isteğinde bulunan sektör temsilcileri, ağırlıklı olarak paketle ilgili memnunluklarını ifade ederlerken, bazı sektör temsilcileri, kredi almak için 400 bin turist getirme şartı gibi konularla ilgili eleştirilerini dile getirdiler.
Yeterli tasarruf oranına sahip olmayan ülkemizde cari açığın finansmanında turizm gelirleri ilk sırayı alan önemli bir girdi. Bunun yanı sıra diğer kalem net hata noksan kalemi. 2005 yılında 22.3 milyar dolar cari açık verirken 20.3 milyar dolarlık bir turizm geliri söz konusuydu. 2010 yılında cari açık 46.6 milyar dolara yükselirken, turizm geliri 24.5 milyar dolarda kaldığı için Merkez Bankası rezervlerinde önemli azalma söz konusu olmuştu. 2015 yılında cari açık 32.1 milyar dolara gerilerken, bir yıl öncesine göre yüzde 8.3 azalmasına karşın, turizm geliri 31.4 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmişti.
Son dönemde turizm konusunda en büyük darbe Rus turistlerin azalmasından kaynaklanıyor. Son yıllarda ülkemize gelen Rus turist sayısı hızla artarak 5 milyona ulaştıktan sonra 2015 yılında petrol gelirinin azalmasıyla Rusya’dan ülkemize gelen turist sayısı 3.8 milyona geriledi. Sektör temsilcileri “uçak krizi” sonrası Rus yöneticilerin yaptığı açıklamalar nedeniyle bu yıl Rus turist sayısının en fazla 1 milyon olabileceği tahminini yapıyorlar.
Suriye’deki gelişmeler ve Güneydoğuda yaşanan olaylar ve Ankara ve Diyarbakırdaki patlamaların da bu yıl turizmi olumsuz etkilediğini belirten sektör temsilcileri bir süredir bir yandan yaşadıkları olumsuzlukları dile getirerek, fiyat indirimleri, İran gibi ülkelerde özel tanıtımlar ve yerli turistlerin yurtdışı yerine ülkemizde tatil yapmaları için kampanyalar uygulanması gibi önlemleri dile getiriyorlardı. Bir yandan da sektörde gündeme gelen finans sorunları için kamudan önlemler bekliyorlardı.
Arkadaşımız Sedat Alp’in haberinde paket açıklanmadan değerlendirme yapan Güney Ege Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Bülbüloğlu, fiyatlarda yüzde 50 indirim yapmalarına karşın ilk iki ayda erken rezervasyoların yüzde 20’lerde kaldığını, büyük tur operatörlerinin Türkiye uçuşlarını yüzde 40 azalttıklarını, asıl durumu mayıs ayında göreceklerini, satılık tesis sayısının iki katına çıkabileceğini söyledi. Prof. Orhan İçöz ise yaşanan sıkıntılar nedeniyle Ege-Akdeniz sahillerinde 2011 yılından bu yana 750’si 2015’te olmak üzere 1300 tesisin satıldığını, 2016 yılında da satılık tesis ilanlarında önemli artış gözlemlendiğini belirtiyor.
Cari açığın frenlenmesinde büyük önem taşıyan turizm sektöründe yaşanan sorunlara Başbakan Davutoğlu’nun açıkladığı 9’lu önlem paketi ne denli katkı getirebilecek, yaşayarak göreceğiz.
Ama turizmimizin son yıllarda olduğu gibi gelişmesinde asıl etkenler, Rusya ile ilişkilerin düzelmesi, Suriye’deki çatışmaların son bulması ve ülkemizde yaşanan terör olaylarının son bulmasına bağlı olacağı biliniyor. İçinde bulunduğum durumu değerlendiren bir turizmci dostum, “Turizm ürkek bir kuş gibidir, ancak sağlıklı ve güzel havada gelişir. Bugünlerde böyle bir ortamda değiliz” diye değerlendirdi. Doğru söze ne denir...