Cari açığın küçülmesi kadar küçülen açığın finansmanı da önemli

Aylık cari açık rakamı Ocak’ta 4.9 milyar dolarken Şubat’ta 3.3 milyar dolar, Mart’ta 3.2 milyar dolar idi. Nisan’da 4.7 milyar dolar oldu.

Cari açık rakamını aylık dış ticaret açığı (ithalat ile ihracat arasındaki fark) belirler. TÜİK’in “dış ticaret açığı” rakamı ile ödemeler bilançosunu düzenleyen TCMB’nın “mal dengesi/açığı” rakamları birbirine yakındır ama, farklıdır. TCMB tarafından cari açık hesaplanırken ithalat rakamı fob olarak alınır. TÜİK ise ithalatı cif olarak izler.

Mal dengesi/açığı Mart ayında -3.3 milyar dolarken, Nisan ayında - 5.3 milyar dolara yükselince cari açık da 3.2 milyar dolardan 4.7 milyar dolara yükseldi.

İlk 4 aylık cari açık 2013 yılında 24.6 milyar dolar iken 2014 yılında 16.3 milyar dolara geriledi.
Nisan ayına ait cari açık bilgileri, döviz girişlerinin normale dönmese de başladığını gösteriyor. Bu ekonomimiz için çok önemli bir gelişmedir.

Cari açığın küçülmesine rağmen döviz girişinin yavaşlaması nedeniyle cari açığı finanse edemiyorduk.

Normal yollardan giren döviz, nereden geldiği belli olmayan dövizin eklenmesine rağmen, ülkeye giren döviz açığını kapatamayacak ölçüde küçülmüştü.  
Nisan ayında döviz girişindeki tıkanıklık açıldı. Doğrudan yatırım olarak net 668 milyon dolar,hisse senedi ve bono –tahvil satın almak için net 4.1 milyar dolar döviz girişi oldu. Dış kredi kullanımı yavaşlamıştı. Nisan’da net 3.5 milyar dolar dış kredi kullanıldı. Sermaye akımı ile ülkeye net 8.3 milyar dolar girdi.

Yılbaşından beri nereden geldiği belli olmayan döviz girişi ise Nisan’da tersine döndü. Nereye gittiği belli olmayan 873 milyon dolar döviz çıkışı gerçekleşti.

İlk 4 ayda açık 1.3 milyar dolar. Sermaye hareketi ile ülkeye giren döviz 8.4 milyar dolar. Buna nereden geldiği nereye gittiği belli olmayan net döviz rakamını eklersek döviz girişi 14.2 milyar dolar oluyor.  Dört aylık açık 16.3 olduğu için döviz girişi ilk 4 ayda açığı kapatamamış durumda.  Bu nedenle 4 ayda açığın 2.1 milyar dolarlık kısmı rezervden kapatıldı.

Görünen o ki, yılın tamamında 2013 yılında 65 milyar dolar olan cari açık bu yıl 57 milyar dolara gerileyecek. Cari açığın milli gelire oranı yüzde 5.5-6.0 oranında olacak.

İlk 4 aydaki iyileşmeyi ihracat pazarımız Avrupa ülkelerindeki canlanma sağladı. Altın ticareti hariç ilk 4 ayda ihracat yıllık olarak yüzde 8 oranında artarken, ithalat artışı yüzde 1 oranında oldu.

Aylık olarak izlenen döviz açığımızın, cari açığın küçülmesi önemli. Bu da ihracatta artışı, ithalatta gerilemeyi gerektiriyor.

Açığı küçültsek de kapatılamadığına göre, açığı finanse edecek ölçüde döviz girişinin olması gerekiyor.

Ankara tüketimde frene bastı. Büyümeyi yavaşlattı. Piyasada döviz fiyatları arttı. Bu gelişmelerin rüzgarında ihracat arttı. İthalat azaldı. Cari açık, döviz açığı küçüldü.

Ne var ki ülkeye küçülen döviz açığını kapatacak ölçüde döviz giremiyordu. Bu nedenle rezervden döviz harcayarak açığı kapatıyorduk.

İlk 4 aydaki gelişmenin devam etmesi ile önümüzdeki aylarda rezervi kullanmadan cari açığı finanse etme imkanına sahip olacağımız anlaşılıyor.

Tekrarda yarar var. Cari açığın küçülmesi önemlidir ama, ne kadar küçülürse küçülsün cari açığın normal kanallardan finanse edilmesi daha da önemlidir.