Çalışmaya başlamadan önce engelli olanların emeklilik şartları

Engelliler, sağlıklı bireye göre daha zor iş bulmakta, bulduğu işlerde de sürekli olarak çalışamayabilmektedir. Bu bağlamda engellilerin çalışma ilişkisi kurma ve kurulan ilişkinin sürekliliği açısından diğer kişilere göre dezavantajlı olduğunu söyleyebiliriz. 

5510 sayılı Kanun’a göre, sigortalı olarak işe başlamadan önce malûl olanlar ile çalışma gücü kayıp oranı %60’ın altında (%40-59 arası) bulunan engelli sigortalıların, erken emekli olma hakları bulunmaktadır. 

5510 sayılı Kanunu’nun geçici 10. maddesi (1) fıkrası hükmüne göre, 4/a kapsamında sigortalı olup bu kanunun yürürlük tarihinden önce ilk defa sigortalı olanlardan, sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce 506 sayılı Kanun’un mülga 53. maddesine göre malûl sayılmayı gerektirecek derecede hastalık veya özrü bulunan ve bu nedenle malûllük aylığından yararlanamayan sigortalılar, yaşları ne olursa olsun en az 15 yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3 bin 600 gün uzun vadeli sigorta kolları primi ödemek koşuluyla yaşlılık aylığından yararlanırlar. 

Son 7 yıllık pirime bakılacak 

Sigortalı olmadan önce malul sayılan ve 15 yıl sigortalılık 3 bin 600 gün prim ödeme şartını sağlayan engelliye bağlanacak aylık malullük aylığı olmadığından, aylık bağlama açısından son 7 yıllık fiili prim ödeme gün sayısına bakılacak, son 7 yıla ait hizmetin fazlası 4/a sigortalılığına aitse aylık bağlanabilecektir. Burada, malullük aylığında olduğu gibi engellinin tabi olduğu son sigortalılık türünün önemi bulunmamaktadır. 

5510 sayılı Kanun’a göre, bu kanun kapsamında ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce malul sayılmayı gerektirir oranda özürü ya da hastalığı bulunan ve bu nedenle malullük aylığı kapsamı dışında tutulan sigortalılara, en az 15 yıldan beri sigortalı olmak ve en az 3 bin 960 gün prim ödemek koşuluyla yaşlılık aylığı bağlanır. 

Yüzde 50 ile 59 arası engelliler için 16 yıl ödeme şartı 

İlk defa sigortalı olduğu tarihte malul olmamakla birlikte, çalışma gücü kayıp oranları %40 ile %59 arasında bulunan engelliler hakkında da kanunda özel bir düzenlemeye yer verilmiştir. Buna göre, SGK tarafından yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenen raporlarla dayanağı tıbbi belgelerin incelenmesi sonucu, SGK Sağlık Kurulu’nca çalışma gücündeki kayıp oranının; %40 ile %49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 18 yıldan beri sigortalı olmak ve 4 bin 680 gün prim ödemek.

 %50 ile %59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 16 yıldan beri sigortalı olmak ve 4 bin 320 gün prim ödemek, koşuluyla yaşlılık aylığına hak kazanırlar. Bu nitelikteki sigortalılar için belirlenen prim ödeme gün sayısı koşulları da kademeli bir artışa tabi tutulmuştur. Bu haktan sadece 4/a sigortalıları değil, 4/b sigortalıları da yararlanabilir.