Çalık ve Rönesans’tan Japonlarla Türkmenistan’da 3’lü enerji ortaklığı
Türkmenistan, yeni enerji projelerini Türk ve Japon ortaklara verdi. İmzalanan 3 anlaşmayla ülkede değeri milyar dolarlarla ölçülen 3 yeni tesis yapılacak. Tesisleri Çalık Grubu ve Rönesans Holding ile Japon devleri yapacak.
Orta Asya’daki enerji alanında en büyük üreticilerden biri olan Türkmenistan, 3 büyük projeyi hayata geçiriyor. Türkmenistan’ın planladığı 3 projeyi, Türk ve Japon firmalar ortaklaşa yapacak. Türkmenistan devletine ait enerji firması Turkmenhimiya’nın, gaz ve petrol işleme alanındaki projeler için 3’lü çerçeve anlaşması imzalandı. 14-15 Nisan tarihlerinde Japonya’nın başkenti Tokyo’ya giden Türkmenistan Devlet Başkanı Serdar Berdimuhamedov'un ziyaretinin ardından imzalanan anlaşmalardan ilki, bölgede önemli projelere imza atan Erman Ilıcak’ın yönettiği Rönesans Holding’e ait. Japon devleri Kawasaki Heavy Industries Ltd, Itochu Corporation ve Rönesans Endüstri Tesisleri İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. arasındaki anlaşmayla Türkmenistan'ın Ahal bölgesinde ikinci bir gaz-benzin tesisinin mühendisliği, tedariki ve anahtar teslimi inşaatı hayata geçecek.
İkinci projede çalık var
Türkmen kamu devinin ikinci anlaşması ise Balkan Bölgesi’ndeki Kiyanly yerleşiminde inşa edilecek. Yıllık kapasitesi 1,155 milyon ton olan bir karbamid tesisinin tasarımı, tedariki ve anahtar teslimi inşasını kapsayan anlaşma imzalandı. Anlaşmaya göre projeyi Japon Mitsubishi Heavy Industries Ltd. ve Ahmet Çalık’ın yönettiği Gap İnşaat Yatırım ve Dış Ticaret Anonim Şirketi yürütecek. Kiyanly Polimer tesisindeki büyük onarımlar için de Japon Toyo Engineering Corporation ve Rönesans Endüstri ile ayrı bir anlaşma daha imzalandı.
Türkmenistan acenteleriyle Japon şirketleri arasında anlaşmalar bunlarla sınırlı değil. Türkmenistan Enerji Bakanlığı ile Japonya'nın Sumitomo arasında ayrıca, elektrik santrallerinin kombine çevrime dönüştürülmesine ilişkin çerçeve anlaşması yapıldı. Türkmenistan Devlet Dış Ekonomik İşler Bankası ayrıca Japonya İhracat ve Yatırım Sigorta Ajansı ile bir işbirliği mutabakat zaptı imzaladı.
Turkmenhimiya daha önce yaptığı açıklamada, yeni gaz-benzin tesisinin yıllık kapasitesinin 600 bin ton olacağını belirtmişti. İlk tesis 2019 yılında faaliyete geçerek yılda 1 milyar 785 milyon metreküp gaz işleyerek 600 bin ton Eco-93 benzin, 12 bin ton dizel ve 115 bin ton LPG üretiyor. Turkmengaz'ın Koreli LG International Corp ve Hyundai Engineering ile Japonyalı Toyo Engineering şirketlerinin ortaklığıyla hayata geçirdiği 3,4 milyar dolarlık proje kapsamında 2018 yılında devreye alınan Kiyanly Polimer Tesisi, yılda 5 milyar metreküp doğalgaz işleyerek 381 bin ton yüksek yoğunluklu polietilen, 81 bin ton polipropilen ve boru hattı sistemlerine beslenen 4,5 milyar metreküpe kadar ticari gaz üretiyor. Türkmengaz, daha önce kapasite çeşitlendirmesi amacıyla tesiste izobütan üretim ünitesi kurmak için uluslararası ihale açmıştı.
Rönesans, 1.7 milyar dolarlık projeyi bitirmişti
Rönesans’ın ülkedeki Kawasaki ile işbirliği ilk değil. Türkmenistan GTG Tesisi projesi ikilinin en önemli işlerinden biriydi. Rönesans'ın Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat’a 50 kilometre uzaklıktaki Akhal kentinde geliştirdiği GTG (Doğal Gazdan Benzin Üretim Tesisi) Projesi, dünyanın doğalgazdan benzin üreten ilk tesisi konumunda. Toplam yatırım bedeli 1,7 milyar dolara ulaşan proje, Japon Kawasaki Heavy Industries ile 2019 başında tamamlandı. Rönesans Endüstri Tesisleri, Türkmenistan'da hayata geçirilen ve "Dünyanın İlk Doğalgazdan Benzin Üreten Tesisi" unvanıyla Guinness Rekorlar Kitabı'na giren GTG projesinin ikincisi için mutabakat zaptını de 2022 yılında Tokyo’da imzalamıştı. O anlaşmayla da GTG (Gas to Gasoline) projesinin ikincisi planlandı. GTG-2 projesi için Türkmenhimya, Rönesans Endüstri Tesisleri, Kawasaki Heavy Industries ve Itochu Cooperation arasında mutabakat zaptı imzalanmıştı.