Büyümenin artısı-eksisi
2. çeyrek büyümesi beklentilerin üstünde gerçekleşti. Ancak büyüme hızının 2. çeyrekte yüzde 3.78’e çıkmasına bakarak işlerin yolunda olduğunu söylemek de mümkün değil. Büyümedeki eğilimler ve yapısal dengelerine baktığımızda öne çıkan notları şöyle sıralayabiliriz:
* 2. Çeyrekteki yüzde 3.78’lik büyüme hızı, önceki 4 çeyreğe göre oldukça yüksek ama 2013’teki performansa göre de oldukça düşük.
* Bir yıllık toplam gayrı safi yurtiçi hasılanın (GSYİH) büyüme hızı yüzde 2.67. Bu rakam 1. çeyrekteki yüzde 2.33’lük hızdan yüksek ama daha önceki 6 çeyrekten daha düşük.
* Özel tüketimde ilk çeyrekte ortaya çıkan canlılık 2. çeyrekte de sürmüş. İlk çeyrekte yüzde 4.59 büyüyen özel tüketim, 2. çeyrekte de yüzde 5.61 büyüdü.
* Büyümeye kamu katkısında belirgin bir seçim etkisi var. 2. çeyrekte devletin mal ve hizmet alımları yüzde 11.62, makine teçhizat yatırımları yüzde 21.17 arttı. Büyümenin 0.80 puanı devletten geldi.
* Özel kesimin makine teçhizat yatırımlarında, baz etkisinin de katkısıyla yüzde 15.47’lik bir artış var. Böylece yüzde 11.41 büyüyen özel yatırımlar, büyümeye 2.32 puanlık ciddi bir katkı yaptı. Bu, son 15 çeyreğin en yüksek katkısı.
* 2014’te sıkıntılı bir yıl geçiren tarımın 2. çeyrekte yüzde 6.67 büyümesinin katkısı 0.48 puan oldu.
* 2. Çeyrekte yüzde 4.60 büyüyen sanayinin toplam büyümeye katkısı 1.31 puanı buldu.
* İhracat yüzde 2.13 küçülürken ithalat yüzde 1.61 büyüdü. Böylece dış ticaret büyümeyi 1.06 puan aşağı çekti.
* Cari açık riskli düzeyde kalmaya devam etti. Ancak büyümedeki ılımlı artış, cari açığın milli gelire oranında fazladan bir artışa yol açmadan gerçekleşti. 2. çeyreğe ait cari açığın milli gelire oranı yüzde 6.31 ile geçen yılki düzeyinde kaldı. Yıllık toplam cari açığın yıllık milli gelire oranı ise ilk çeyrekte yüzde 5.75 iken 2. çeyrekte yüzde 5.73 oldu.
* 2014 sonunda 800 milyar doların altına inen yıllık toplam GSYİH, 772 milyar dolara kadar geriledi.
* Hareketli nüfus ortalamalarına göre hesapladığımız kişi başına gelir miktarı, 2 çeyrek sonunda 10 bin dolar sınırının altına düştü.
