Büyüme ve enflasyon
Büyüme baz etkisine de dayanarak geri gelirken enflasyon da, H ve I çekirdeklerine bakarak, yükselme eğiliminde görünüyor. Enflayonun trendi olarak düşünmeye devam ettiğim yüzde 6.5, 2007 başından beri H çekirdeğinin logaritmik trendinin Mart itibariyle seyrettiği seviye. I çekirdeği daha düşük bir trendde seyrediyor. Büyüme rakamları ve enflasyon verileri merkezin faiz artırmaya yönelik koşullara giderek daha hızlı yaklaştığını gösteriyor. Yılın ikinci yarısı ilginç olacak. Aynı zamanda ülkenin ekonomi politiği de uzun zamandır alışmadığımız kadar renklendi çünkü hem ekonomisi, hem politiği hayli canlı. Bütün bunlar, değişen köşetaşları tadında, 14-16 Nisan arasında yapılacak iktisatçılar Haftası vesilesiyle konuşulacak: haftanın başlığı Taşlar Yerinden Oynarken: 2010 Türkiyesi'nde siyaset, ekonomi, kurumlar. _
Son çeyrek büyümesi beklediğimize uygun şekilde yüksek geldi. Ancak geçmiş dönemlere yapılan revizyonlarla 2009 yıllık daralma beklentimizin altında yüzde 4.7 oldu. TCMB'nin duruşunu henüz değiştirmeyeceğini düşünüyoruz çünkü (a) revizyonlar olmasaydı son çeyrek büyümesi de, yıllık büyüme de daha zayıf olacaktı (b) düşük kapasite kullanımı/çıktı açığı bir süre daha TCMB'nin elini tutacaktır. Ancak her durumda tahminlerin üst sınırında bir büyüme rakamı söz konusu ve son çeyrek büyümesinde, özel teşviklerin sona ermesine rağmen, özel nihai tüketimin/iç talebin katkısı yüksek görünüyor. Bu nokta ve öngörülen enflasyon patikası/çekirdek enflasyon görüntüsü faiz artırımı açısından arka planı güçlendirmeye devam ediyor. Ediyor çünkü Mart ayında manşet enflasyon beklendiği gibi düşük gelse de, çekirdek enflasyon göstergelerinde bozulma devam ediyor. Her ne kadar TCMB çekirdeğin de artacağını haber vermiş olsa da görüntü olarak bakarsak durum şu: büyüme -beklendiği gibi- toparlanıyor, çekirdek enflasyon -beklendiği gibi- artıyor.
Hem kamu, hem de özel yatırımlar negatif katkı yapmaya devam ederken, özel tüketim ana motor görünümünde. Özel yatırımlar, harcamalar tarafından bakıldığında, büyümeyi 0.6 puan azaltmış durumda. Üretim tarafından bakınca imalat sanayiindeki yüzde 12.8 büyüme hızı dikkat çekerken, toplam sanayinin büyümeye katkısı son çeyrekte yüzde 3'ün üzerinde. Ticaret sanayiyle yüksek korelasyon halinde büyüyerek pozitif katkıda bulunurken mali kuruluşların büyüme hızı yüzde 8.1 ile hayli yüksek. Ancak, yüzde 4.7 rakamını krizin toplam etkisi gibi görmemek lazım çünkü resesyonun manşet büyümeyi negatife çektiği 4 çeyrek boyunca kümülatif GSYH daralması yüzde 8'e yakın oldu. Krizin gerçek boyutunu veren bu rakam; takvim yılının yüzde 4.7 büyüme rakamı değil.
Bu rakamlarla 2010 GSYH büyümesinin yüksek gelme olasılığı artıyor son çeyrekte çünkü sanayi üretiminin ima ettiğinden daha yüksek sanayi sektörü büyümesi ve GSYH'ye sanayiden yüksek katkı ortaya çıkıyor. İlk çeyrek2010'da olumlu, ama çok da heyecan verici görünmeyen veriler çok yüksek ve pozitif baz etkisiyle birleşerek gerçekten de çift haneye yakın bir büyüme sonucu verirse 2010 GSYH büyüme tahminimiz olan yüzde 5.5 oldukça gerçekçi görünecek. Dikkat edilecek noktalar iç talebin gelişimi ve çıktı açığının seyri. Düzeltilmiş verilerle 2008 ikici çeyrekte başlayan resesyon yine düzeltilmiş verilerle bakıldığında 2009 üçncü çeyrekte sona ermişti. Manşet GDP rakamları bu argümanı doğruladı. Resesyonumuz hem mevsimselliğe, hem de çalışılan günlere göre düzeltilmiş ve TÜİK'in bu şekilde açıkladığı verilerle 4 çeyrek dönem sürerek tamamlandı.
Enflasyon verilerine bakınca aylık enflasyona en yüksek katkının yine gıdadan geldiğini, ancak gıda enflasyonunun son aylara göre biraz hız kestiğini görüyoruz. Ulaştırma tarifelerdeki artış nedeniyle yüzde 3.14 artışla Mart enflasyonuna 0.14 puan katkıda bulunurken asıl önemli noktanın çekirdek enflasyondaki artış olduğunu vurgulamak lazım. Birkısmı baz etkisi yüzünden ve beklenen bir gelişme olmasına karşın çekirdek enflasyon endekslerindeki (H ve I) artış beklediğimizin üzerinde oldu. Manşet enflasyonun yıllık bazda tek haneyi ziyaret etmesi aldatıcı olmamalı çünkü önümüzdeki ay yeniden çift haneyi göreceğiz. Lokanta ve otellerde de manşet enflasyonun iki katına yakın artış olması gıda ve enerjideki artışların yayılma etkisine işaret ediyor olabilir.
Mart Ayı TÜFE ve Alt Kalemler (yüzde değişim)
2010 2010 katkı
Ağırlık Aylık Yıllık Aylık 12 aylık
TÜFE 100% 0.58% 9.56% 0.58% 9.56%
Gıda ve Alkolsüz İçecekler 28.03% 0.62% 11.21% 0.17% 3.14%
Alkollü İçecekler ve Tütün 4.58% 0.01% 43.03% 0.00% 1.97%
Giyim ve Ayakabı 7.22% 0.69% 4.44% 0.05% 0.32%
Konut 18.63% 0.20% 4.92% 0.04% 0.92%
Ev Eşyası 7.53% -0.45% 0.19% -0.03% 0.01%
Sağlık 2.50% 0.04% 1.89% 0.00% 0.05%
Ulaştırma 12.64% 0.73% 12.72% 0.09% 1.61%
Haberleşme 4.60% 3.14% 7.47% 0.14% 0.34%
Eğlence ve Kültür 2.54% 0.69% 7.16% 0.02% 0.18%
Eğitim 2.47% 0.36% 6.19% 0.01% 0.15%
Lokanta ve Oteller 5.47% 0.98% 8.80% 0.05% 0.48%
Çeşitli Mal ve Hiz. 3.79% 0.70% 6.35% 0.03% 0.24%
Kaynak:TÜİK, TSKB Araştırma
Mart Ayı ÜFE ve Alt Kalemler (yüzde değişim)
2010 2010 Katkı
Ağırlık Aylık Yıllık Aylık 12 aylık
ÜFE 100.00% 1.94% 8.58% 1.94% 8.58%
Tarım 17.76% 2.79% 22.72% 0.50% 4.04%
Sanayi 82.24% 1.76% 5.69% 1.45% 4.68%
Madencilik 2.20% -0.54% 8.82% -0.01% 0.19%
İmalat 73.75% 1.91% 7.32% 1.41% 5.40%
Enerji 6.29% 1.11% -14.14% 0.07% -0.89%
Kaynak:TÜİK, TSKB Araştırma