Büyüme tahminleri aştı, ama…

İlk çeyrekteki büyüme yüzde 3.2 olarak açıklandı. Kabul etmek gerekir ki, ilk çeyrekteki büyümenin bu düzeyi bulacağı pek tahmin edilmiyordu. Büyümenin tahminleri "niye" aştığını sorgulayacak değiliz tabii ki; tahminlerin nasıl aşıldığı sorusuna yanıt arayacağız. Kaldı ki, çeyrek bazlı olarak ifade edilen beklenti rakamları illa tutturulması gereken resmi hedefler de değil… Öncü sayılabilecek bazı göstergeler esas alınarak tahminler yapılıyor. Hepsi bu…

İşte bu tahminlerde temel alınan veri sanayi üretiminin düzeyi. Sanayi üretimi açıklanmadan önce de kapasite kullanımına, ithalata, vergi gelirlerine bakılıyor ve bunlardan yola çıkılarak bir tahmin yapılmaya çalışılıyor. Sanayideki üretimden hareketle yapılan tahminlerde ilk çeyrek için yüzde 3'ün üstüne çıkılacağını kimse beklemiyordu. Ama ilk çeyrekteki büyüme yüzde 3.2'yi buldu.

On çeyreğin en kötüsü

İlk çeyrekte yüzde 3'e ulaşması bile zor görülen büyüme yüzde 3.2 düzeyinde gerçekleşti; iyi, güzel… Ama, gözden uzak tutulamayacak bir gerçek var. Bu çeyrekte, son on çeyreğin en düşük gerçekleşmesi söz konusu oldu. Büyüme, son olarak 2009'un üçüncü çeyreğinde negatif yüzde 2.8 olarak gerçekleşmiş, sonraki dokuz çeyrekte yüzde 4'ün bile altına inilmemişti. Onuncu çeyrekte yüzde 3.2'lik bir oran çıktı ortaya. Yüzde 3.2, bu çeyrek bazında beklentileri esas alarak söylersek, gayet iyi bir oran… Ama son on çeyreği ya da bir başka ifadeyle son iki buçuk yılı dikkate alırsak, en kötü oran…

Sanayinin katkısı azaldı

İlk çeyrekte sanayideki büyüme yüzde 2.7 olarak gerçekleşti. Tarımda yüzde 4.5 büyüme oldu, hizmetler sektöründeki büyüme ise yüzde 3.6 düzeyinde oluştu.

Tarımın GSYH içindeki payı çok düşük; yüzde 4'lerde. En büyük ağırlığa sahip olan sektör, dörtte biri aşan oranla yine imalat sanayi. GSYH'nin yaklaşık yüzde 70'i ise hizmetler sektöründen oluşuyor.

İşte ilk çeyrekte sanayideki büyüme yüzde 2.7'de kaldığı halde toplam oranın yüzde 3.2'ye çıkmasını sağlayan da hizmetler sektörü.

Hizmetlerde iki sektör ön plana çıkıyor. Toplam GSYH'de yüzde 15'lik payıyla sanayiden sonra en büyük ağırlığa sahip sektör konumunda olan ulaştırma ve haberleşmede ilk çeyrekte yüzde 4.7 gibi oldukça yüksek bir büyüme kaydedildi. Toplamda yüzde 12 düzeyinde bir payı bulunan mali aracı kuruluş faaliyetleri alanındaki büyüme de yüzde 4.8'i buldu.

İşte bu iki sektör hem hizmetleri, hem toplam GSYH'yi yukarı iten önemli bir etki yaptı.

Devlet harcadı, vatandaş baktı!

Harcamalar yöntemine göre hesaplanan GSYH'de ise ilginç sonuçlar var. Yerleşik hanehalklarının tüketimi, yani daha basit bir ifadeyle vatandaşın tüketimi ilk çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla hiç artmamış. Değişim oranı sıfır!

Ama öbür yandan devletin nihai tüketim harcamalarında sabit fiyatlarla yüzde 5.5 gibi kayda değer bir artış ortaya çıkmış.İşte o yüzden diyoruz ya, "Devlet harcadı, vatandaş baktı" diye…

Yılın tümü ne olur?

Büyüme hızının ilk çeyrekte beklentilerin üstünde gelmesi, sonraki çeyreklere ve dolayısıyla yılın tümüne ilişkin beklentilerin daha olumlu olmasını sağladı. İlk çeyreğe bakılarak yılın tümü için öngörülen yüzde 4'e ulaşılacağı ya da aşılacağı yönünde şimdiden bir tahminde bulunmak kuşkusuz çok yanıltıcı olur. İkinci çeyrek verileri daha yeni yeni oluşuyor çünkü.
Sanayi üretimi-büyüme ilişkisini bir kez daha gözden geçirmek ve sanayi üretiminde yeni rakamlar ortaya çıktıkça tahmin yapmaya çalışmakta yarar var. En azından biz öyle yapacağız…