Büyük sonuçlar küçük uygulamaların ürünüdür
Toplumca paylaştığımız bir zaafımız var. Büyük değişimler arzuluyoruz. Bunların ancak aynı amaca dönük çok sayıda ufak proje ile gerçekleştirilebileceğini farkında değiliz. Halbuki değişim dediğimiz olay bir amaç etrafında hayata geçirilen çok sayıda küçük çaplı projenin uygulanması, zihniyet değişikliğinin toplumun en ücra kesimlerine kadar uzanması aracılığıyla gerçekleşir. Bir merkezin yönlendirdiği yerele duyarsız global projelerle yola çıkacak olursanız, başarıyı yakalama şansını yitirirsiniz.
Bu satırları, geçen hafta inceleme fırsatı bulduğum bir kırsal kalkınma projesinin karşısında duyduğum saygı nedeniyle yazdığımı peşinen belirteyim. Proje hakkında belki daha önceden bilgi sahibi olabilirsiniz ama izninizle özetleyeyim. Artvin'in Borçka ilçesinde Karçal dağlarının arasına sıkışmış olan Maçahel Vadisi'ne ulaşmak zor. Eskiden daha da zormuş. Bu zorluk bünyesinde beklenmedik bir nimeti barındırmış. Zor iklim koşullarına dayanıklı, sakin tabiatli, bal verimi çok yüksek olan Kafkas arısı bu vadide melezleşmeden niteliklerini koruyabilmiş. Kafkas arısının ülkenin diğer yörelerinde kullanılması ile oralarda da verimi daha yüksek ve daha kaliteli bal üretmeye dönük arıcılık yapılması mümkün. Bunun için kraliçe Kafkas arıları üreterek ülkenin diğer yörelerine ihraç etmek gerekiyor. Pekiyi bunu kim yapacak? Köylü işi yeterince bilmiyor, ayrıca bilse bile fikri uygulamaya geçirecek maddi olanaklardan yoksun. Tabii, buna bir de köylünün tek başına ürünü ülke çapında pazarlayacak olanaklara ve donanıma sahip olmadığını eklemek gerekiyor.
Bu noktada devreye TEMA, daha sonra da ANG (Nihat Gökyiğit) vakfı girmiş. Şimdi başı ANG çekiyor. Bu iki kuruluş, arıcılık uzmanları bulmuş, köylüyü arı yetiştirmek konusunda eğitmiş, ürünü geliştirecek ve pazarlayacak bir anonim şirket kurmuş. İlk başta köylü yapılanlara kuşkuyla yaklaşmışsa da aralarından bu işi benimseyenler çıkmış. Bu cesur kişilerden Melahat Hanım güleryüzlü, çalışkan bir köylü kadını. Çocuklarını okutmak istiyor ama maddi imkanı yok. Kraliçe arı yetiştirerek bu imkanı yaratabileceğini hesaplamış. Başarmış da. Kendisi ile tanıştığımız zaman üniversite mezunu iki çocuğu yanındaydı. Çocuklarını iyi yetiştirmiş olmanın gururunu yaşıyordu.
Bu gün artık arı yetiştirmeye kuşku ile yaklaşılmıyor. Hatta bir Bal Festivali bile yapılıyor. ANG Vakfının da teşvikleri ile bazı köylüler evlerini pansiyona çevirerek doğa turizmi işine bile girmişler. Henüz gelişmenin ilerlemesi için desteğe ihtiyaç var; ve şimdilik bu destek vakıf ve devlet tarafından sağlanıyor. Gelecekte daha fazla zenginlik üretilmeye başlanınca, desteğe gerek kalmayabilir.
Maçahel arıcılığı aslında kırsal kalkınma dediğimiz büyük hedefin gerçekleştirilmesine dönük küçük bir proje. Eğer kırsal kalkınmayı geliştirmek istiyorsak, her yerin kendi özelliklerine ve kaynaklarına göre projeleri oluşturması, toplumun desteği sağlanarak hayata geçirilmesi gerekiyor. "Devlet kırsal gelişmeyi sağlamalıdır," türünden global tavsiyeler faydasız. Büyük sonuçlar küçük projelerin ürünü. Somut sonuçlara başka yoldan varılamıyor.