Bütçe dolar işsizlik...
Bütçe ve işsizlik verileriyle ilgili dün iki açıklama yapıldı. Maliye Bakanı Ağbal 2017 yılı bütçesinin TBMM’ye sunulması nedeniyle düzenlediği basın toplantısında 2016 yılı Ocak-Eylül dönemi bütçe uygulama sonuçları ile 2017 yılı bütçesi ile ilgili değerlendirmelerini açıkladı. Ağbal, ocak-eylül döneminde 12 milyar lira açık verildiğini, bunun geçen yıla göre 1.4 milyar daha az olduğunu, yani bütçe disiplininin sürdüğünü belirtti. 2017 yılında daha az memur alınacağını ve büyüme dostu bir maliye politikasını sürdüreceklerini söyledi. Dün açıklanan veriler temmuz ayında işsizlik oranının 10.7’ye yükseldiğini gösteriyor. Bu, geçen yıla göre işsiz sayısının 324 bin artarak 3 milyon 324 bin olduğu sonucunu ortaya koyuyor. Dolar son dönemdeki artışını sürdürüyor. Dün gün içerisinde 310.74’ü gördü. Bu 30 Eylül’de 2.99 olan doların TL karşısında 17 günde yüzde 3.65 değer kazandığını gösteriyor.
Bu tablo, dünkü bütçe disiplini olumlu haberine karşın, istihdam ve dolar fiyat artış haberinin olumsuz olduğu sonucunu veriyor.
Bakan Ağbal, maliye politikasının büyüme destekli olacağını belirterek, “Özel sektör için yatırım ve politikalar oluşturduk. Buna karşılık vazgeçilebilir ya da ertelenebilir her türlü harcamayı sınırlandırdık. 2017 için geçmiş yıllardan daha az personel alımı planladık. Planladığımız personel alımı 60 bin kişi” açıklamasını yaptı.
Naci Ağbal, yeni dönemde iş ortamını etkileyecek, patent yasası, bilirkişi yasası, taşınır rehin yasası, gelir vergisi yasası ve İstanbul Finans merkezi yasasının çıkarılmacağını açıkladı. Ağbal, Büyüme dostu maliye politikasıyla sürecin destekleneceğini belirterek, “Kaldıraç etkisi yapacak temel kamu yatırımlarına ağırlık verilecek. Toplam başlanıç ödeneği olarak 78 milyar lira yatırım ödeneğine ilave olarak destek proje ve programların kaynakları da artırılacak" dedi.
Ağbal, yatırım ödeneklerinin dağılımı konusunda bilgi verirken, “ 22.1 milyar lirası ulaştırma, 13.7 milyar lirası eğitim, 10.3 milyar lirası tarım ve 7.1 milyar lirası sağlık sektöründe” diye konuştu.
Maliye Bakanı Ağbal, Cazibe Merkezleri Projesi'ndeki 23 ile 10 milyarı doğrudan yatırım, 2 milyarı tarım dahil destek programları olmak üzere 12 milyar ayrıldığını, 2017 yılı tarım desteklerinin 30.9 milyar lira, Ar-Ge desteklerinin de 5.8 milyar lira olacağını belirtti. Memur maaşlarının daha önce belirtildiği gibi 2017 Ocak ayında yüzde 3, Temmuz ayında yüzde 4 artacağını enflasyon, farkı oluşması halinde bunun ekleneceği bilgisini verdi. Ağbal, 2017 yılı bütçesinde 645.1 milyar lira gider, 598 milyar gelir, 57.5 milyar faiz gideri, 10.6 milyar faiz dışı fazla ve 46.9 milyar açık beklentisi ile gerçekleşmesini beklediklerini açıkladı.
TÜİK temmuz ayı işgücü verileri yıla 11.1 ile başlayan işsizliğin nisan ayında 9.3’e kadar geriledikten sonra, artışa geçtiğini, temmuzda bir önceki aya göre 0.5, geçen yılın temmuzuna göre 0.9 puan artarak 10,7’ye yükseldiğini gösteriyor. Bir yılda 294 bin kişilik istihdam artışı sağlanırken, işgücü sayısında aynı dönemde 650 bin artış olduğu için işsiz sayısı 324 bin artışla 3 milyon 324 bine yükseliyor. İş aramayan, iş bulursa çalışacakların 9.2’lik oranının eklenmesiyle geniş tanımlı işsizlik yüzde 20.1’e çıkıyor. Genç nüfusta işsizlik oranı 1.5 puan artarak 19.8’e yükselirken, eğitim çağında eğitim almayan ve herhangi bir işte çalışmayanların oranı ise 26.3’e çıkmış durumda. İşgücü verilerinde tek olumlu gelişme ise kayıt dışı çalışanların 87 bin azalarak 9 milyon 485 bine, oranının da yüzde 34.3’e gerilemesi olarak görülüyor.
Bütçe, işgücü ve dolar konusunda dünkü haberlerin ortaya çıkardığı sonuçlar böyle. Bu da bütçede öngörülen büyüme dostu yatırım politikaları ile kalkınma destekli yeni teşviklerin bir an önce ele alınıp uygulanmaya başlamasının zorunlu olduğunu gösteriyor. Aksi halde tek kanatlı “sağlam bütçemizi ve mali disiplinimizi” sürdürmemiz mümkün olamayacağı gibi, büyümemizi de yüzde 3’lerin üzerine çekemeyiz. Doların yükselişinin sürmesiyle “kriz” beklentisini de aşamayız.