Bütçe açığı seçimden değil gelirdeki azalıştan

Cuma günü, 2009 yılı bütçesinin şubat gelir-gider rakamları açıklandı.

Açıklanan rakamlar medyada "Krizden değil,seçim harcamalarından bütçe açığının büyüdüğü" şeklinde yorumlandı.

Kamuoyundaki genel inanış, hükümetin seçim nedeniyle bütçeden bolca para harcadığı şeklinde.

Halbuki iyi bir değerleme yapılınca görülüyor ki:

- Bütçe açığının nedeni seçim harcamaları değil.

- Hükümet, şubat ayında bütçeden seçim harcaması için para kullanmamış.

- Sorun küçülen ekonomi nedeniyle hükümetin vergi toplayamamasında.

Ocak-şubat aylarında 2 aylık dönemde, 2008 yılının aynı dönemine göre bütçe giderleri yüzde 35.5 artarken bütçe gelirleri sadece yüzde 2.5 arttı.Vergi gelirlerinde yüzde 2.5 gerileme var.

Sadece şubat ayının bütçe rakamları, neyin ne olduğunu daha açık gösteriyor.

2009 yılının Şubat ayında, 2008 yılının Şubat ayına göre,

- Gelirler yüzde 9 azaldı.

- Giderler yüzde 55 arttı.

Acaba giderler seçim harcamasından mı arttı? Bunu anlamak için parasal olarak hangi kalemde bir yıl önceye göre ne kadar değişim olduğuna bakalım.

- Şubat ayında giderler 9.2 milyar TL artarken gelirlerde 1.3 milyar TL azalma var.

- Şubat ayında 9.2 milyar TL gider artışının 5.1 milyar TL si faiz harcamalarındaki artıştan kaynaklanıyor. Önceki yıllarda borçlanmalar yapılırken dikkat edilmemiş. Şubat ayına fazla faiz yükü binmiş. Bunda Hükümetin suçu yok.

- Kalıyor geriye 4.1 milyar TL faiz dışı harcama artışı.

- Bunun 2 milyar 37 milyon TL.sı geçen Şubat ayına göre SSK-Emekli Sandığı-Bağ-Kur sistemi açığına daha fazla yapılan ödemeden kaynaklandı

- Bunun 574 milyonu personel harcamalarından (maaş ücret artışlarından) kaynaklanıyor.

- 729 milyon TL tarım sektöründe geçmişten kalan borçların ödenmesinden kaynaklanıyor.

- Kanunen mahalli idarelere aktarılan paradaki artış 267 milyon TL.

Seçim harcaması nedir? Belediyelere, mahalli idarelere,fak-fuk fona aktarmadır.

Şubat ayında mahalli idarelere geçen yıl 141 milyon yardım yapılmış, bu yıl 148 milyon TL yapılmış.

Hane halkına geçen yıl 52 milyon TL yardım yapılmış. Bu şubat 98 milyon TL. yapılmış.

Sosyal Hizmetler Fonu'na (kömür ve eşya dağıtımı yapılan fona) ve Çocuk Esirgeme Kurumu'na geçen yıl 14 milyon TL aktarılmış. Bu yıl aktarılan para 69 milyon TL.

Küçük rakamlardaki artış yüzdeye vurulunca "OOOOOhoooo…Bu yıl Sosyal Hizmetler Fonu'na şubat ayında aktarılan parada yüzde 392 artış oldu…" denilebiliyor.

İşte o nedenle rakamlar ile oranları birlikte incelemekte ve değerlendirmede yarar vardır.

Özetle sorun harcamalardaki patlama değildir.

Sorun vergi gelirlerinin kriz nedeniyle gerilemesidir.,

Harcamaların hangisinde kısıtlama yapılabilir? Bu konuda da el-kol bağlıdır. Faiz ve personel gideri dışında zaten tüm harcamalar kısılmış durumdadır.

Ocak-şubat

2 aylık 2008/2009 farkı

 Milyar TL Yüzde

Bütçe giderleri 11,7 35,5

- Faiz hariç gider 7,0 29,5

- Faiz 4,7 51,6

Bütçe gelirleri 0,8 2,5

- Vergi -1,7 -5,8

- Diğer 2,5 76,6

Bütçe açığı 10,9 1,988

Şubat ayı bütçesinde 2008/2009 değişim

 Milyar TL Yüzde

Gelirler -1,3 -9

Giderler 9,2 55

- Faiz 5,1 109

- Faiz dışı giderler 4,1 34

. Personel gideri 0,6 15

. Sağlık, emeklilik 2,0 75

. Belediyelere yardım (*)0,0 -

. Hane halkına yardım (*)0,0 -

. Tarımsal destek 0,7 105

. Mahalli idarelere 0,3 12

. Diğerleri 0,5 -

(*) 2009 Şubat bütçesinde

- Mahalli idarelere Hazine yardımı 148 milyon TL.

- Hane halkına yardım 98 milyon TL.

- Sosyal amaçlı transferler 69 milyon TL'dir.