Bursa’nın 250’si...
Bursa Ticaret ve Sanayi Odası tarafından her yıl düzenli olarak gerçekleştirilen Bursa’nın 250 büyük firması araştırması sonuçları açıklandı. İç ve dış satışlar, dönem karı, ihracat, istihdam, üretimden satışlar, katma değer, özsermaye ve net aktifler başlıkları altında yapılan araştırmanın sonuçları Bursa ekonomisine ilişkin somut verileri ortaya koyması bakımından büyük önem taşıyor. BTSO Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Burkay tarafından açıklanan sonuçlara göre, 250 büyük firmanın ihracat dışında bütün kalemlerde artışta olduğunu görüyoruz.
Sonuçların ayrıntısına bakacak olursak; iç ve dış satışlar toplamı 2014'de 65 milyar 822 milyon lira iken 2015'de 79 milyar 278 milyon liraya yükselmiş. Vergi öncesi dönem karı 3 milyar 424 milyon liradan 4 milyar 793 milyon liraya, üretimden satışlar 46 milyar 848 milyon liradan 52 milyar 851 milyon liraya, özsermaye 17 milyar 715 milyon liradan 20 milyar 120 milyon liraya, net aktifler 49 milyar 37 milyon liradan 59 milyar 458 milyon liraya, istihdam 127 bin 327'den 129 bine yükselmiş. Tek negatif tablo ihracatta. Geçtiğimiz yıl ülkenin genel performansındaki düşüş Bursalı firmalarda da görülüyor. 250 büyüğün bir önceki yıl 10 milyar 579 milyon dolar olarak gerçekleştirdiği ihracat geçtiğimiz yıl yüzde 10'a varan bir düşüşle 9 milyar 843 milyon dolarda kalmış.
Sektörel bazda değerlendirdiğimizde performansı 11,5 milyar dolara ulaşan otomotiv ve yan sanayinin tüm parametrelerde liderliği sürdürdüğünü görüyoruz. Bursa'nın vazgeçilmezlerinden tekstil sektöründe ise dalgalanmalar devam ediyor. 2015 yılında firmaların istihdam ve karlılıkları yükselmiş, sektörün cirosu ise bir önceki yıla göre yüzde 12 düşerek 3 milyar dolara gerilemiş. Makine ve gıda, tarım ve hayvancılık sektörlerinin cirolarında da tekstil sektöründekine benzer şekilde bir önceki yıla göre düşüşler görülüyor. Makine sektöründe 2015 yılında cirolar yüzde 15 düşerek 2,1 milyar dolara, gıda, tarım ve hayvancılık sektöründe de yüzde 10 düşerek, 3,2 milyar dolara gerilemiş durumda.
250 büyük firmanın toplam cirolarının 79 milyar 278 milyon TL seviyesine ulaştığını görüyoruz. Geçen yıla göre en fazla cirosunu arttıran sektörler; inşaat ve turizm. En fazla düşüş yaşanan sektör ise çimento toprak ürünleri ve madencilik ve çevre sektörü.
Firmaların katma değer toplamlarına bakıldığında ise, en fazla artış gösteren sektör, ilginç bir şekilde önceki yıl en fazla düşüş gösteren elektrik-elektronik sektörü. Çevre sektörü katma değeri 2015 yılında bir önceki yıla göre en fazla düşüş gösteren sektör olurken, 2014'de katma değeri azalış gösteren otomotiv ve makine sektörlerinin bu yıl artışta olduğu gözleniyor.
Sektörlerin toplam katma değerlerinin dolar bazlı incelendiğinde, 4,5 milyar dolar seviyesine ulaştığını görüyoruz. Elektrik-elektronik sektöründen sonra, ekonomik ilişkiler ve finans sektörü yüzde 107 oranında en fazla katma değer artışı gösteren sektör iken onu yüzde 102 pay ile perakende ticareti sektörü takip ediyor. Katma değer paylarında en fazla düşüş gösterenlerde çevre sektörünü, çimento toprak ürünleri ve madencilik ile kimya sektörleri takip ediyor. İlk 250 içerisinde en fazla artışın olduğu gösterge vergi öncesi dönem karları olarak dikkat çekiyor. 2014 yılında oluşan mali koşullar ile döviz kurlarındaki artış ve finansman giderlerindeki gerilemenin firmaların karlılık performansını olumlu etkilediğini görüyoruz. Kar toplamlarına bakıldığında, geçen yıla göre en fazla artış gösteren hizmet, eğitim ve danışmanlık sektörleri öne çıkıyor.
Tekstil sektöründe yüzde 43 artış gerçekleşmiş. Makine sektörünün karı, yüzde 57 azalırken, otomotiv ana sanayiinde yüzde 55, otomotiv yan sanayinde ise yüzde 67 artış olduğu görülüyor.
Sektörlerin durumu incelendiğinde en fazla kar artışında hizmet, eğitim ve danışmanlık sektörünü ekonomik ilişkiler ve finans ile inşaat sektörleri takip ediyor. Dönem karlarındaki en yüksek düşüşler ise elektrik-elektronik ve çevre sektörlerinde gözleniyor. 250 büyük firma istihdam rakamlarında ise tekstil ve otomotiv yan sanayii sektörlerinde ki azalma, lojistik sektöründeki artış göze çarpıyor. Özellikle 2000’li yılların başında en yüksek istihdama sahip olan tekstil ve hazır giyim sektörü, 2007’den itibaren otomotiv sektörü ile yer değiştirmiş durumda. Gıda ve makine sektörlerinde ise az ama düzenli bir artış yaşanıyor. Son iki yılın istihdam toplamları incelendiğinde, geçen yıla göre yüzde 2'lik artışla istihdamın 127 binden 129 bine çıktığı görülüyor.
Tüm bu sonuçlardan sonra ortaya çıkan tabloya baktığımızda ülkemizde ve dünyada yaşanan onca sıkıntıya rağmen Bursa'nın 250 büyük firmasının hiç de fena sayılmayacak bir performans ortaya koyduğunu görüyoruz. Firmaların katma değerli üretime yönelik çabaları tablolara da yansımış durumda. İstihdam rakamlarına baktığımızda teknoloji ve otomasyona dönük yatırımların etkisini görebiliyoruz. Tabi ki vergi öncesi karların ve özsermaye artışının da gelecek açısından umut verici olduğunu eklemekte yarar görüyorum.