Bulgaristan’a gidecekler için birkaç not...
Epey bir gecikmeyle, Şumnu izlenimlerimi bugün tamamlıyorum… İzninizle önce kısa bir hatırlatma yapayım:
Kısa bir süre önce Kuzey Doğu Bulgaristan Bulgar-Türk İş Adamları Derneği’nin davetiyle, Şumen ya da Türkiye’de daha çok bilinen adıyla Şumnu’yu ziyaret etmiş, bu kentte Türk ve Bulgar iş insanlarının katıldığı toplantıya katılmıştık…
Bu ortak toplantıda Bulgaristan’ın Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Daniela Bobeva ile konuştuklarımızı ve Bulgaristan’da iş yapma koşulları ile ilgili bilgileri sizlerle paylaşmıştık…
Türk iş insanlarının değerlendirmelerini ve kimi sorunlarını da aktarmış ve bu gözlemleri aktarmaya devam edeceğimize de söz vermiştik…
Şimdi, gecikmeden dolayı özür dileyerek, sözümüzü tutma zamanı…
★ ★ ★
Önce biraz bilgi vereyim:
Tam sayısı bilinmemekle birlikte Bulgaristan’da yaklaşık bin 500 Türk yatırımcısının olduğu tahmin ediliyor…
Türkiye’den bu ülkeye yapılan doğrudan yatırım tutarı 550 milyon dolar…
Dolaylı olarak, üçüncü ülkeler üzerinden gelen Türk yatırımlarını da hesaba katarsak, rakamı üçle çarpmak mümkün; yaklaşık 1.3 milyar dolar civarında…
Türk yatırımcıların bu ülkedeki en büyük yatırımlarından biri Tırgovişte (Eski Cuma) kentindeki Şişe Cam’ın Trakya Glass Bulgaria fabrikası…
Düz cam, cam ev eşyası, otomotiv camları, işlenmiş camlar üreten bu fabrika Bulgaristan’ın da önemli sanayi tesisleri arasında yer alıyor…
Özelleştirmeden alınan ve 70 milyon euroluk yatırım yapılan Alcomet de Bulgaristan’daki en büyük Türk yatırımlarından…
Fikret İnce’nin Yönetim Kurulu Başkanı olduğu Alcomet bugün 70 bin ton üretimi 160 milyon euroluk cirosu ile Avrupa’da önde gelen alüminyum üreticilerinden…
Mutfak folyolarında Avrupa’da yüzde 20 pazar payına sahip…
★ ★ ★
Başka başarılı örnekler de var:
Mesela, Sarten Metal Ambalaj’ın Pleven’deki metal kutu fabrikası…
Yunanistan ve komşu ülkelere ihracat yapıyor…
Ya da Perfektüp…
Stara Zagora’daki (Eski Zağra) diş macunu vb. için kurduğu alüminyum tüp üretim tesisleri ile esas olarak ihracatı hedefl iyor…
Ayakkabı üreticisi Ves Deri…
Atmar Dekorasyon ve diğerleri de öyle…
★ ★ ★
Başbakan Yardımcısı Bobeva’nın altını çizdiği, “Bulgaristan’a yatırım yapan, küçük iç pazarımızı değil, ihracat amacıyla tüm Avrupa’yı düşünsün” tavsiyesine DEİK Türk-Bulgar İş Konseyi Başkanı Yalçın Egemen ihracat çapını biraz daha büyüterek katılıyor:
“Bulgaristan’a yatırım yapacakların çıkış noktası iç pazar olmaması lazım. Öncelikle Balkanlar ve Avrupa. Ancak Rusya ve Ukrayna da Bulgaristan’dan ihracat yapmak için son derece uygun pazarlar…”
Egemen, Bulgaristan’ın Türk yatırımcıları açısından cazip bir bölge olduğunu vurguluyor.
Özellikle de, Türkiye’de üretilen yarı mamul ürünlerin Bulgaristan’da nihai ürüne çevrilerek AB menşeili hale gelmesinin Türk yatırımcılar açısından faydalarına değiniyor.
Bulgar yatırımcıların da, şimdilerde Trakya’da örnekleri görüldüğü gibi, bağcılık ve fi dancılıkta yatırımlarının artabileceği görüşünde…
★ ★ ★
Bulgaristan’da görüştüğümüz Türk yatırımcıların “arazi/arsa” sıkıntıları ile ilgili de adımlar atılmaya başlanmış.
“Bulgaristan, yatırım çekmek için atakta” diyor Egemen, “Ancak siyasi çekişmeler nedeniyle bunun arkasında sağlam şekilde duramıyor. Bürokrasi de yatırımları geciktiriyor. Sonra, itfaiyesi, belediyesi derken yatırımcı yoruluyor. Şimdi yatırım çekmek için bölgesel ve yerel dinamikleri harekete geçiriyorlar. Bu çerçevede, 10 Haziran’da Plovdiv’den İstanbul’a belediye başkanları gelecek ve burada sorunları görüşeceğiz. Elimizde Şişe Cam örneği var. Tirgovişte’deki yatırımı için gereken arazi belediyenin yardımıyla çözülmüştü. Yeni yatırımlar için belediyeler üzerinden ilerlemek önemli görünüyor…”
★ ★ ★
24-25 Haziran tarihlerinde de yine İstanbul’da bu kez bakanlar arası görüşmeler yapılacak…
“Sadece ticaretle, ihracatla ilişkiler bir yere kadar gelişebiliyor. İkili ilişkileri derinleştirmemiz lazım. Çok açık ki AB’ye en yakın köprü Bulgaristan. Ve AB içinde yatırım en kolay olan ülke” diyor Yalçın Egemen ve devam ediyor: “Bu çerçevede karşılıklı yatırımlar şart. Ancak yatırım yapacak işadamlarımız mutlaka danışmalı. Bilgi toplamalı. Ve bunu da olmadık yerlerden değil, DEİK gibi bu konuda 25 yıllık deneyimi ve elinde çok büyük datası olan yerlerden sağlamalı…”
★ ★ ★
Başkanlığını Zeki Bayram’ın yürüttüğü Türk-Bulgar Ticaret ve Sanayi Odası gibi yapılanmalar da Bulgaristan’a yatırım yapacaklara rehberlik yapıyor.
Yeni kurulan ama bu konuda ciddi bir dinamizm yansıtan Kuzey Doğu Bulgaristan Bulgar-Türk İş Adamları Derneği de öyle…
Başkan Fikret İnce, uzun süre Koç Grubu’nda yöneticilik yaptıktan sonra 1990’da kendi işini kurarak Bulgaristan’a ve Ukrayna’ya yatırım yapan, yaklaşımlarıyla da ‘dünyalı’ bir işadamı…
Bulgaristan’da iş yapmaya niyetli işadamlarımıza bir çağrısı var:
“Başım ağrımasın’ diyorsanız önce bizimle temasa geçin. Derneği bu amaçla kurduk. Yatırımcılarımızı, girişimcilerimizi işbirliği yapabilecek Bulgar girişimciler ve yöneticilerle bir araya getiriyoruz…”
★ ★ ★
Burgaz Başkonsolosumuz Niyazi Evren Akyol…
Bugün Türk-Bulgar Sanayi ve Ticaret Odası Başkan Danışmanlığı yapan Bulgaristan’ın eski Türkiye Büyükelçisi Branimir Mladevnov…
Tavsiyeleri aynı: “Biz sizin için buradayız, sormaktan, rehberlik istemekten çekinmeyin!”
Birkaç yıldır Bulgaristan’da yaşayan ve burada bir ağaç işleme tesisi kuran genç girişimci Yılmaz Gözcü’nün tavsiyesi ise biraz da uyarı niteliğinde: “Bulgaristan fırsatlar ülkesi” diyor Gözcü, “Ama planı, projesi olan girişimci için. Bulgaristan’a gelecek Türk yatırımcı bu ülkeyi ciddiye alarak gelmeli. Yoksa macera arayışındaysanız, bu ülkede ciddi hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz. Ve kayıplarınız sadece bununla da sınırlı kalmayabilir!”
★ ★ ★
Son 5-6 yıldır Türkiye’den yurtdışına yatırımlarda bir artış var…
Bu eğilim sürecek gibi…
Çünkü temelinde, yeni dünyanın ortaya koyduğu ihtiyaçlar var…
Yapılması gereken, “Türkiye’ye yapılacak yatırım yurtdışına kaçıyor” diye sızlanmaktan çok bunu bir bütün olarak Türkiye’nin yararına olacak şekilde kurgulamak… Örneklerini de görmeye başladık…
Örneğin, Eczacıbaşı’nın Serpukhov’daki son yatırımı… Sayfada yer bitti ama söz bitmedi…
Demek ki, konuya devam edeceğiz…
Sağlıcakla kalın!