Buğdayda üretim yetersizliği riski var
Buğday bizim ana tarım ürünümüz. Ana besin kaynağımız. İhtiyacımız kadar üretmeye mecburuz. Talep karşılayacak ölçüde üretimi gerçekleştirmek için de üreticinin mutlu olması şart.
Üretici mutlu olmaz ise buğday fiyatı maliyeti karşılamaz ise üretici ya tarlayı boş bırakıyor ya da başka ürüne yöneliyor.
2002 yılında ülkede 93 milyon dönüm alanda buğday ekimi yapılıyordu. 2013 yılında buğday ekim alanları yüzde 20 daraldı. 77 milyon dönüme düştü.
Buna karşı bizim rakamlarımıza göre 2003 yılında buğday üretimi 19 milyon ton iken 2013 yılında 22 milyon tona yükseldi.
Uluslararası Hububat Konseyi (IGC) ise farklı rakamlar veriyor. IGC rakamlarına göre yıllık üretim 2003 yılında 16.8 milyar ton idi. 2013 yılında 18 milyon ton oldu.
Biz 22 milyon ton üretim tahmini yaparken, Uluslararası Hububat Konseyi 3 milyon ton daha düşük tahmin yapıyor.
Bizim buğday üretimimiz yanında bir de buğday ithalatımız var. Buğday ithalatı 2 farklı nedenle yapılıyor. 1) Ülkede yetiştirilemeyen farklı buğday çeşitleri ithal ediliyor. 2) Un sanayi, un ihracatına dönük üretim için buğday ithal ediyor.
2003 yılında yıllık ithalat 1.8 milyon tondu. 2013 yılında 4 milyon tona yükseldi. İthalata 278 milyon dolar ödeniyordu. 2013'te 1 milyar 300 milyon dolar ödendi.
Un ihracatı 2013 yılında 1 milyon 200 bin ton. Un ihracatından elde edilen gelir de 558 milyon dolar.
2013 yılında un ihracatı için yapılan 1.7 milyon ton buğday ithalatına karşılık, iç tüketim için yılda 2.3 milyon ton buğday ithal edildiği anlaşılıyor.
Bu ise yerli üretimin iç talebi karşılamakta yetersiz kalmaya başladığının göstergesi olarak değerlendiriliyor.
Tarım konularının uzmanı Doç. Dr. Gökhan Günaydın, buğday üretiminin giderek iç talebi karşılayamaz duruma düşmesi tehlikesine dikkat çekiyor.
Gökhan Günaydın diyor ki, 2002'de 1 lt mazot 1.09 TL iken, 1 kg buğday fiyatı 23 kuruş idi. Dolayısıyla 4.73 kg buğday satıldığında 1 lt mazot satın alınabiliyordu. Günümüzde ise 1 lt mazot 4.60 TL iken 1 kg buğday fiyatı 71 kuruş. Bugün, 1 lt mazot satın alabilmek için 6.47 kg. buğday satmak gerekiyor.. Gübre fiyatı ile buğday fiyatı arasındaki fark da benzer şekilde açıldı.
Maliyetlerdeki artış üreticinin buğday fiyatına yansımayınca üretici buğday ekmek istemiyor. Ancak mecbur olanlar üretimi sürdürüyor.
Gökhan Günaydın diyor ki, özellikle kuru alanlarda düşük verimlilikle tarım yapan ve yüksek girdi fiyatları nedeniyle zarar eden buğday üreticisinin üretimden vazgeçtiği görülüyor. Artan nüfus nedeniyle yetersiz kalan arz, buğday ithalatını zorunlu kılıyor.
