Buğday hasadı

Adana,Osmaniye başta olmak üzere Çukurova'da buğday hasadı başladı. Geçen yıla göre üretimde,verimde düşüş var.Üretici hasat sevincini yaşayamıyor. 

Toprak Mahsulleri Ofisi bu yıl uygulayacağı alım fiyatını henüz açıklamadı.Ofis, geçmiş yıllarda olduğu gibi hasat döneminde buğday, arpa,mısır ve diğer hububat ürünlerinin satışını sürdürüyor. Satış, 31 Mayıs'a kadar sürecek. Hasat öncesi yapılan satış veya ithalat, üreticinin ürününü daha düşük fiyattan satmasına neden oluyor.

Hasadın başladığı şu günlerde buğdayda genel durum özetle şöyle:

1- Genel olarak bakıldığında Türkiye'nin buğday üretimi 1980 yılından bu yana 17 milyon ton ile 22 milyon ton arasında gerçekleşiyor. İklim koşullarının iyi olduğu yıllarda 21-22 milyon ton olan üretim olumsuz iklim koşullarında ise 17-18 milyon tona kadar geriliyor.

2-Geçen sene ilk kez 22.5 milyon ton üretim olduğunda tarihi rekor kırdık diye sevindik. Bu yıl kuraklık ve olumsuz hava koşulları nedeniyle üretimin yüzde 5 civarında azalarak 20 milyon tonun altına inmesi bekleniyor. En büyük düşüş Akdeniz,Güneydoğu Anadolu ve İç Anadolu'da olacağı tahmin ediliyor.

3- Buğday üretimi nüfus artışı ile karşılaştırıldığında çarpıcı bir tablo ortaya çıkıyor. Türkiye'nin nüfus artışına bakıldığında 1980-2016 döneminde büyük bir artış olduğu görülüyor. 1980'de yaklaşık 45 milyon olan ülke nüfusu bugün 80 milyona dayandı. Ama buğday üretimi aynı oranda artmıyor. Artan nüfusu beslemek için ihtiyaç duyulan buğdayın bir bölümü ithalatla karşılanıyor.

4-Geçen hafta Antalya Ticaret Borsası'nda  sektör temsilcilerinin katıldığı toplantıda buğday konusunda ciddi uyarılar yapıldı.Üreticilerin verdiği bilgilere göre, kuraklığın etkisi ile bazı yörelerde, yüksek kesimlerde yüzde 70'e varan oranlarda  verim kaybı var.Un sanayicilerinin uyarısı ise hasatla ilgiliydi. Üretici buğday hasadını bir an önce tamamlayarak ikinci ürün ekme kaygısı ile hasadı erken yapıyor. Erken hasat ürün kalitesini olumsuz etkiliyor. Erken hasat6 edilen ve rutubet oranı yüksek olan buğday tercih edilmediği için üretici bundan zarar görüyor.

5- Toprak Mahsulleri Ofisi geçen yıl toplam 5.5 milyon ton hububat alımı yaptı. Bunun 3.3 milyon tonu buğday. Bu yıl üretimin düşmesine bağlı olarak fiyat yükselirse Toprak Mahsulleri Ofisi daha az alım yapacaktır.

6- Anadolu Kırmızı Sert Buğday'ın borsalarda, piyasada tonu 900 lira ile 1060 liradan işlem görüyor. Bu fiyat geçen yılın biraz üzerinde. Üretim 20 milyon tonun altına düşerse önümüzdeki günlerde fiyatın yükselmesi beklenebilir.Hasadın yoğun olduğu Haziran-Temmuz dönemi piyasaya çok miktarda ürün gireceği için fiyat bir miktar düşebilir. Fakat, sonraki aylarda fiyatın yükseleceği beklentisi var.Ürün çiftçinin elinden çıktıktan sonra fiyatı artacak.

7- Başta da belirttiğimiz gibi hasat başlarken Toprak Mahsulleri Ofisi, stoğundaki buğday ve diğer hububat ürünlerini satışa çıkardı. Her yıl hasat döneminde Ofis'in piyasaya girerek satış yapması veya ithalat yapılması üreticiye zarar veriyor. Ofis'ten 29 Nisan'da yapılan yazılı açıklamada  2 Mayıs itibariyle sadece kullanıcılarına (makarna, irmik, şehriye ve bulgur fabrikalarına) satışı yapılan makarnalık buğday  peşin bedelle kalitelerine göre tonu 925 lira ile 1.085 liradan satılıyor. Yerli ve ithal ekmeklik buğdaylar kişi ve kuruluş ayrımı yapılmaksızın serbest olarak peşin bedel mukabili kalitelerine göre tonu 825 ile 965 liradan satılıyor. Ofis, 31 Mayıs 2016 (dâhil)  tarihi itibariyle satışları sonlandıracak.

8- Toprak Mahsulleri Ofisi, geçen sene Anadolu Kırmızı Sert Buğday için ton başına 862 lira fiyat açıkladı. Bu yıl fiyatın ne zaman açıklanacağı henüz bilinmiyor. Bu hafta yaş çay alım fiyatı yüzde 12 artışla açıklandı. Buğdayda yüzde 10 artış yapılsa geçen yıla göre fiyatın ton başına 950 lira olması beklenebilir.

9- Buğdayda kilo başına 5 kuruş yani ton başına 50 lira destekleme primi veriliyor. Bu prim tam 8 yıldan beri artırılmadı. Yani 2009 üretim yılında kilo başına 5 kuruş olan buğday destekleme primi 2016 destekleme kararnamesinde de 5 lira olarak yer aldı. Bu yıl gübre ve mazot desteği birleştirilerek verileceği için  hububat üreticisi, bu değişimden zarar görecek. Geçen sene hububat üretimi yapan çiftçilere dekar başına 4 lira 85 kuruş mazot,6 lira 60 kuruş gübre desteği olmak üzere 11 lira 45 kuruş destek ödeniyordu. Bu yıl iki destek birleştirildi ve dekara 11 lira verilecek. Üreticinin dekar başına 45 kuruş kaybı olacak.

10- Üretimin azalması nedeniyle ihtiyacın bir bölümü yine ithalatla karşılanacak. Rusya, Türkiye'nin en fazla buğday aldığı ülkelerden birisi. Bu ülke ile yaşanan kriz nedeniyle buğday ithalatının bu yıl yapılıp yapılmayacağı henüz bilinmiyor.Hangi ülkeden olursa olsun ithalat mutlaka yapılacak.

Özetle buğdayda genel durum pek parlak değil. Üretim, artan nüfusla aynı oranda olmadığı için dışa bağımlılık artıyor. Gıda güvenliği için buğday politikasının yeniden ele alınmasında yarar var.

                        *****

Kutlama

19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramınızı kutlar, kurtuluş ve bağımsızlık meşalesini yakan Mustafa Kemal Atatürk'ü saygı ve özlemle anlıyoruz.