Bu yangın o kovayla söndürülemez

Geçen hafta Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, “Yapısal dönüşüm adımları” başlığı altında ekonominin sürüklendiği krize karşı Erdoğan yönetiminin güncellenen programını açıkladı. Albayrak, basın mensuplarından soru almadan yaptığı “basın toplantısı” ile ekonominin yapısal sorunlarına karşı yeni planını açıkladı. 

Sonrasında IMF-Dünya Bankası yıllık toplantısı için Washington’a giderek sunumunu uluslararası fonlara yaptı.

Albayrak’ın sunumu ne içeride, ne de dışarıda iyimser bir hava yaratamadı. Sunumun üzerinde bir hafta geçmeden dün karşımıza çıkan ekonomik veriler şöyleydi:

Dolar kuru 5.80’leri test ederken uluslararası piyasalarda Türkiye’nin risk ölçüsü olan CDS’ler 459 baz puana tırmandı. Mart ayı bütçe açığı yüzde 21 artarak 24.5 milyar liraya dayanırken, işsizliğin dolu dizgin arttığı açıklandı.

Hem ekonomik hem de sosyal açıdan en yakıcı sorun olan işsizlikteki gelişmelere biraz daha yakından bakalım:

Ocak dönemi verilerine göre toplam istihdam bir yıl öncesine göre 872 bin kişi azaldı. İşsiz sayısı 1.26 milyon kişi artarken işsizlik oranı 3.83 puan artarak yüzde 14.7’ye fırladı. Tüm bu rakamlar ancak ekonomik kriz zamanlarında görebildiğimiz rakamlar.

Üstelik işsizlik oranı ve işsiz sayısındaki sonuçların daha da kötü çıkmasını, TÜİK’in nüfus ve işgücü artışının geçen yıllara göre çok düşük hesaplaması önlüyor. TÜİK’in hesabına göre geçen yıl 1.1-1.2 milyon dolayında seyreden yıllık 15 yaş üstü kurumsal olmayan nüfus artışı, bu ocakta ancak 657 bin oldu. Geçen yıl 1 milyon dolayında seyreden işgücü artışı da bu ocakta sadece 387 bin olarak hesaplandı.

Biraz ayrıntıya girerek işyeri büyüklüğü ve sosyal sınıflara göre istihdam gelişmelerine baktığımızda, yaşanan trajedinin toplumun tüm kesimlerini derinden etkilediği ortaya çıkıyor.
İstihdamdaki 872 binlik düşüşün 410 bini ücret ve yevmiye ile çalışan emekçileri kapsıyor. Çiftçi, esnaf ve küçük işletme sahiplerini kapsayan kendi hesabına çalışanlardaki istihdam kaybı 329 bin, ücretsiz aile işçilerinde ise 110 bin düzeyinde.

10 ve daha az kişinin çalıştığı mikro işletmelerde 342 bin, 11-19 kişinin çalıştığı mini işletmelerde 141 bin, 20-49 kişinin çalıştığı küçük işletmelerde ise 320 bin istihdam kaybı var.

Erdoğan yönetiminin geçen hafta açıkladığı ekonomik program, bir bütünlük yansıtmayan, hatta yer yer kendi içinde çelişen; birçok soruna ya değinmeyen ya da çözüm planını erteleyen mevcut haliyle böyle bir yangını söndürecek niteliklere ne yazık ki sahip değil. Ekonomiyi ve toplumu daha da zor günler bekliyor.