Bu resim, sanayi devlerini çok zorlayacak

İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırmasını da yayınladı. Birinci ve İkinci 500 büyük sanayi kuruluşları verilerini topluca değerlendirdiğimizde ciro ve kar cephesinde 2017 yılı iyi gözükse de borç ve bilanço dengelerinde ciddi risklerin biriktiği görülüyor:

* Üretimden satışlar Birinci 500’de yüzde 33.19, İkinci 500’de yüzde 30.95, İSO-1000’de yüzde 32.87 arttı. Net satışları Birinci 500 yüzde 32.61, İkinci 500 yüzde 31.03 ve İSO-1000 yüzde 32.39 artırdı.

* Brüt katma değeri Birinci 500 yüzde 19.63, İkinci 500 yüzde 34.52, İSO-1000 yüzde 21.20 artırdı.

* Vergi öncesi karı Birinci 500 yüzde 58.69, İkinci 500 yüzde 67.15, İSO-1000 yüzde 59.57 artırdı.

* Bu oranlar yüzde 15.47 olan Yurtiçi ÜFE artışı ve yüzde 15.82 olan 12 aylık ortalama ÜFE artışının çok üzerinde. Bunda 2016’nın kötü bir yıl olmasına bağlı baz etkisinin yanında bol kepçe teşvikler ile iç talebi canlandırmaya yönelik ekonomi politikalarının payı var.

* Ancak bu pembe görünüm bilanço dengelerinde tersine dönüyor. Birinci 500’de aktifler yüzde 15.97 büyürken, özkaynaklar yüzde 12.70, borçlar ise yüzde 17.98 arttı. İkinci 500’de aktifler yüzde 36.03 büyürken, özkaynaklar yüzde 16.43, borçlar ise yüzde 48.83 arttı. İSO-1000’de aktifler yüzde 18.85 büyürken, özkaynaklar yüzde13.26, borçlar yüzde 22.32 arttı.

* Birinci 500’de kısa vadeli borç artışı yüzde 30.77 ile yüzde 10.20 olan uzun vadeli borç artışından daha yüksek. İkinci 500’de ise uzun vadeli borç artışı yüzde 71.61 ile yüzde 24.54 olan kısa vadeli borç artışından çok daha yüksek.

* Birinci 500’ün aktifleri reel olarak yerinde saymasına, yani kayda değer bir yatırım yapılmamış olmasına ve yüksek kar artışına rağmen borçluluk oranı yükselmiş. İkinci 500’de aktifler reel olarak büyümüş, yani yatırım yapılmış ama borçluluk oranlarındaki artış da çok daha hızlı olmuş.

* Borçların özkaynaklara oranı, kriz yıllarını hatırlatacak kadar yükselmiş bulunuyor. Borç/özkaynak oranı Birinci 500’de yüzde 169.87’ye, İkinci 500’de yüzde 195.80’e, İSO-1000’de yüzde 173.81’e çıktı. Bu oranlar Birinci 500 ve İSO-1000 için 2001’den sonraki, İkinci 500 için 2002’den sonraki en yüksek rakamlar.

* Kısa vadeli borçların özkaynaklara oranı Birinci 500’de yüzde 71.17’ye, İkinci 500’de yüzde 79.30’a çıktı.

* Karlardaki yüksek artışa rağmen 2017’de finansman giderlerinin faaliyet karına oranı Birinci 500 için yüzde 49.8, İkinci 500 için yüzde 42.8 oldu.

* 2018’de hem faizler hem de kurlar, 2017’ye göre çok daha yüksek olduğu için finansman giderleri iyice artacak. Buna karşın büyümedeki yavaşlamaya bağlı olarak satış gelirleri ve karlar azalacak.

* Sonuç olarak yüksek kur ve faize, artan borçluluk oranlarının bozduğu bir bilanço dengesiyle yakalanan sanayi devleri için 2018 çok sancılı geçecek.