Bu kota meselesi ne olacak?

İnternete ilk kez 1995 yılında bağlanma şansım oldu. O zamanlar şimdi hatırlamadığım 3 haneli bir telefon numarası üzerinden ücretsiz olarak bağlanabiliyor ve sınırsız bir şekilde kullanabiliyorduk. Daha sonra servis sağlayıcılar tarafından sunulan özel numaralar üzerinden bağlantılarımızı gerçekleştirmeye başladık. Bakır telefon hatları üzerinden gerçekleştirdiğimiz bu bağlantılarda da sınırsız bir şekilde bağlı kalabiliyorduk. 

Tüm bunlar DSL ihalelerinin tamamlanması ve artık telefon hattını meşgul etmeden 7/24 bağlantının sağlanabilmesi ile değişmiş oldu. Kullanıcılar internete bağlanırken artık yalnızca hızlarını değil aynı zamanda kullanabilecekleri data miktarını da seçmeli ve ona göre bir plan satın almalıydılar. Diğerleri çok pahalı olduğu için ADSL kullanımında çok uzun bir dönem 4GB kotalı internet kullandığımı hatırlıyorum.

Günümüzde 4GB size çok az gelebilir ancak internetin neredeyse tamamının yalnızca metinsel veriden oluştuğu, genelde okuma eylemi gerçekleştirdiğimiz bir dönem için hiç fena sayılmazdı. MP3 şarkılar indirmek veya ayda 1 tane film download etmek de keyfimizi pek kaçırmıyordu. Kotanızı aştığınızda ise çok daha düşük bir bağlantı hızında yine sınırsız bir şekilde kullanmaya devam ediyordunuz.

Kişisel olarak güncel durumumu özetleyecek olursam; 50 Mbit fiber bağlantı ve 200 GB kotaya sahibim. Evde 3 adet bilgisayar, 2 adet oyun konsolu, akıllı TV ve aralarında cep telefonu ve tabletlerin olduğu 6 mobil cihaz neredeyse sürekli internete bağlı. Şimdilik IoT cihazımız yok. Kurulmayı bekleyen bir doğalgaz kombi aparatı haricinde. Evdeki kişisel bulut diskim özel bir VPN ve şifre ile erişime açık. Teknoloji editörlüğü yapan birçok meslektaşımın da hemen hemen benzer hatta daha yoğun bir kullanıma sahip olduklarını biliyorum. Tüm bu cihazların toplamı sayesinde aylık 200 GB’lık kota çoğu ay sonunu getirmiyor ve ekstra plan satın almak zorunda kalıyorum.

İnternet bağlantılarında kota uygulamasının sebebi konusunda bulabildiğim en derli toplu açıklamayı vakti zamanında Amerika’da FCC Başkanı yapmış. Amerikan Federal İletişim Komisyonu Julius Genachowski vakti zamanında yaptığı açıklamada İnternet kotasının daha adil bir yapı kurmak ve geliri düşük kullanıcılara daha ucuza internet sağlayabilmek için en ideal sistem olduğunu söylemiş. Gelinen noktada bu çok gerçekçi bir yaklaşım değil.

Kısıtlı kaynağa sahip hizmetlerin kullanım miktarına göre faturalandırılmasını makul sayabiliriz. Örneğin su, doğalgaz veya elektrik gibi kaynakların miktarı belli ve bunu dağıtırken bir adalet tesis edilmesi için kullanım miktarını ölçmek doğru bir yaklaşımdır. Peki verinin bir başka kaynaktan ve hatta tüm dünyadan geldiği bir hizmet modelinde, eksilmeyen kaynağı tekrar tekrar faturalandırmanın mantığı nedir? Bu durum aslında size ayrıldığı söylenen altyapının paylaştırılmasından kaynaklanıyor. Evinize gelen 50 ya da 100 Mbit fiber bağlantı en sonunda bir başka noktada toplanıyor ve ortak bir havuzdan kullanılmaya başlanıyor. Eğer bir veya daha fazla kullanıcı bu bant genişliğini sürekli tüketmeye kalkarsa, diğer kullanıcılar için sorun başlıyor.

İnternet kotasının kullanıcılar tarafından bu kadar çok sorun edilmesinin temel sebebi artık hızların artması ve ihtiyaç duyulan veri miktarının giderek büyümesi. Örneğin evinizde bir oyun konsolu varsa, popüler bir oyunu indirmek size 20 ila 50 GB arasında veriye mal olabilir. Cep telefonlarınızın güncellemesi veya gün içerisindeki çektiğiniz videoların sürekli buluta yedeklenmesi GB’larca veri transferine neden oluyor. Hemen hemen her gün cep telefonu ekranında onlarca uygulamanın güncellendiğini görebiliyorsunuz. Veri artık damla damla değil, tapası patlamış tesisat gibi fışkırarak cihazlarımıza akıyor. Servis sağlayıcıların kullanıcıların bu tarz özel kullanımlarına yönelik çözümler sunması aslında sorunun çözümüne katkı sağlayacaktır. Örneğin geçtiğimiz günlerde duyurulan Gamecell gibi çözümler sayesinde oyun, müzik, uygulama indirmek, online servislerden film izlemek kota dışına çıkarılabilir. Google Play ve iTunes üzerinden yapılacak olan uygulama güncelleme işlemleri de buna dahil edilebilir. Belirli servislerin kota sisteminden çıkarılması, sorunun çözümünde atılacak en iyi adımdır.