Bu kez uygulanabilir gözüken yerli ürüne yüzde 15 fiyat avantaj
Kamu İhalelerinde yerli üreticilere yüzde 15 fiyat avantajı ilk kez Kamu İhale Kanunu’nda 13 Şubat 2011 tarihinde yapılan değişiklikle gündeme gelmişti. Daha sonra dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, “Uygulanabilir” ibaresiyle bürokrat inisiyatifine bırakılan konunun uygulanmadığını görünce, 6 Eylül 2011’de yayınladığı genelge ile “kamu kurum ve kuruluşlarının tasarruf ve rekabet ilkelerini gözeterek, kanunda yer alan, büyük önem taşıyan, yerli üreticilere fiyat avantajının uygulanmasını” istemişti. Genelgede şartnamelerde “yerli firmaları engelleyecek hükümlere yer verilmemeside” yer almıştı. Bu ve yayınlanan üç genelgede “yerli üreticiye fiyat avantajı getiren” sonuçtan uygulamada istenilen elde edilemedi.
Bunun üzerine kamu ihalelerinde yerli katılımcılara yüzde 15 fiyat avantajını “zorunlu hale getiren” ve bunu listelendiren düzenleme yapılması 2014 yılında karara bağlandı. Liste düzenlenmesi ile Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı görevli kılındı.
Bakanlık yaptığı çalışma ile yüksek ve orta yüksek teknolojili 2 bin 139 yerli ürünü, yüzde 15 fiyat avantajından yararlanacak yerli ürün listesi olarak yayınladı. Bu yıl Ocak ayından geçerli olarak listede yer alan yerli ürünleri üreten üreticilere yüzde 15 fiyat avantajını kamu ihalelerinde zorunlu hale getirdi. Bürokrat inisiyatiflerine son verdi. Ayrıca, her yıl listelerin yenilenerek Ocak ayından geçerli olacağı bilgisine yer verildi.
13 Eylül 2014 tarihinde yayınlanan yerli malı tebliği’nde yerli katkı oranının nasıl hesaplanacağı kurala bağlandı. Buna göre, nihai ürün tutarından, nihai ürün içerisindeki ithal girdi maliyetinin çıkarılması sonrası bulunan değerin, nihai ürün maliyetine bölünmesinden elde edilen sonuç 100’le çarpılarak yerli katkı hesaplanıyor. Bu oranın yüzde 51’in üzerinde olması halinde ürün yerli malı ürün kabul ediliyor.
İş dünyası temsilcileri 2011 yılından bu yana Kamu İhalelerinde yerli üreticilere avantaj sağlayan düzenlemenin genelgeler ve Başbakanlık genelgesine rağmen uygulanmadığı için, sürekli baskı yapmaları sonucu, bekledikleri düzenlemenin hayata geçmesini “olumlu karşıladıklarını” belirtiyorlar. Bunun yerli üreticileri cesaretlendirici, piyasalara canlılık getirici sonuç vereceğini söylüyorlar. Şimdi önemli olanın ihale şartnamelerinin bu yeni düzenlemeye uygun olması gerektiğinin altını çiziyorlar. İhale şartnamelerinin 15 gün askıda kalmasını ve itiraz hakkını içermesini öneriyorlar.
Ürün Listelerinin açıklanmasıyla Kamu İhale Kanununda yerlilerin yüzde 15’lik fiyat avantajı uygulanmasından yararlanmaları “kurala” bağlanmış oldu. Bu durum yerli üreticileri sevindirdi. Şimdi beklentimiz bu kurallı uygulamanın denetimli bir şekilde uygulanarak, hayata geçirerek yerli üreticilere fiyat avantajı sağlamasıdır.