Bu kapasite bizi nereye götürür?

İlk üç ay neredeyse sabit kalan, nisan ayında hızlı bir artış gösteren imalat sanayindeki kapasite kullanımı, mayıs ayında da artışını sürdürdü; ancak biraz hız keserek. Ocak ve şubatta yüzde 67.8, martta yüzde 67.9 olan kapasite kullanım oranı nisanda yüzde 72.2'ye yükselmişti. Oran, mayıs için yüzde 73.4 olarak hesaplandı. Mayıstaki kapasite kullanımı, son on dokuz ayın en yükseği olma özelliği taşıyor. Mayısta, 2007 yılının ekim ayındaki yüzde 74.3'ten sonraki en yüksek oran gerçekleşti.

Görüldüğü gibi imalat sanayindeki kapasite kullanımı, biraz hız kesmiş olsa da artışını sürdürüyor. Kapasite kullanım oranı nisanda marta göre 4.3 puan artıştı. Mayısta nisana göre kaydedilen artış ise 1.2 puanda kaldı. Mayısta, nisandaki kadar bir artış zaten beklenmiyordu.

Kapasite kullanım oranın bir aydaki düzeyinin hiçbir önemi yok aslında. Önemli olan eğilim…

Birbirine paralel yatay üç çizgi çizin. Bu çizgilerin en altta olanı 2009, ortadaki 2010, en üstteki ise 2008. İşte, üş aşağı beş yukarı, kapasite kullanımı bu çizgilerde seyrediyor. 2010'u temsil eden ortadaki çizgi nisan ve mayısta 2009'dan uzaklaşıp 2008'e biraz yaklaştı; ama biraz yaklaştı, o kadar.

Yılın beş ayı ya da başka bir ifadeyle yüzde 42'si geride kaldı ve imalat sanayi henüz 2008 düzeyini yakalayabilmiş değil. 2008'e, eylül-ekimden önce ulaşmak da pek kolay görünmüyor. Hem zaten 2008'in özellikle son çeyreğinde küresel kriz etkisini göstermiş ve kapasite kullanımı hızla gerileme eğilimi içine girmişti. Dolayısıyla, 2008'le yapacağımız kıyaslamada önemli olan yılın tümü değil, ilk sekiz ayı.

Şimdi tablo bu; imalat sanayini 2008'deki kapasiteye ulaştırmaktan henüz uzağız. Ve biliyoruz ki imalat sanayi GSYH içinde dörtte bire yakın bir ağırlığa sahip.

En büyük ticari ortağımız olan Avrupa'da kemer sıkan ülkeler kervanına İngiltere ve Almanya da katılıyorken… Yani ihracat, buna bağlı olarak üretim önümüzdeki süreçte biraz daha darboğaza girmeye adayken… Nasıl olacak da sanayi üretimini 2008'in üstüne taşıyabilecek ya da sanayi dışındaki hangi alanlarda atağa geçerek GSYH'yi 2008'in üstüne çıkarabileceğiz?

GSYH'nin 2008'in üstüne çıkarma tahminini ilk IMF yaptı. IMF, bu yıl GSYH'nin yüzde 5.2 büyüyeceğini tahmin etti, bu tahmin adeta başkalarına da cesaret verdi ve yüzde 6'lık, 7'lik oranlar peşi sıra dile getirilmeye başlandı. İyi güzel de, imalat sanayini 2008 düzeyine ulaştırmaktan halen çok uzakken, biz GSYH'yi oluşturan imalat sanayi dışındaki hangi sektör ya da sektörlerde rekor artışlar sağlayacağız da GSYH toplamı bazında 2008 düzeyini geride bırakabileceğiz, bilen var mı?

Reel kesimin güveni azaldı

Reel kesim güven endeksi, mayısta 3.7 puan azalarak 115.1'e indi. Endeks, son olarak geçen kasım ayında azalmış, sonrasında sürekli yükselen bir grafik çizmişti.

Peki reel kesim güven endeksini oluşturan kalemlerde neler dikkati çekti dersiniz?

Sanayiciler, son üç ayda üretimlerinin arttığını, ancak gelecek üç ayda üretim hacmindeki artışın hız keseceğini beklediklerini ifade ettiler.

Son üç ayda alınan ihracat siparişlerinde azalma olduğunu belirten sanayiciler, gelecek üç aya ilişkin ihracat siparişlerinin miktarında da azalış beklediklerini dile getirdiler.

İç piyasaya ilişkin olarak son üç ayda alınan sipariş miktarında önemli bir artış var. Ancak gelecek üç aydaki sipariş miktarında düşüş bekleniyor.

İktisadi yönelim anketinin can alıcı sorusu, "sanayi dalınızdaki genel gidişat konusunda bir ay önceye kıyasla görüşünüz nedir" sorusu. Nisan ayında bu soruya verilen yanıtlarda "daha iyimser-daha kötümser" farkı pozitif yüzde 25.1 düzeyinde bulunuyordu. Bu fark, mayısta az da olsa geriledi ve yüzde 22.9'a indi.