Bu faizler kimlere uygulanıyor?

Mevduatta farklı farklı faiz oranları var. Bizim diğer bölümde yer verdiğimiz ve 17 Mayıs’ta yüzde 22.34 olan oran tüm bankaların tüm mevduatlarının ortalama faizini gösteriyor.

Ortalama yüzde 22.34 olduğuna göre, bu düzeyin altında da faiz var, üstünde de...

En düşük faizin düzeyini bilmiyoruz, ama en yüksek faiz belli. Ne yazık ki bu oranı biraz geriden izleyebiliyoruz. Ayrıca en yüksek oran haftalık değil, aylık bazda ilan ediliyor.

Ama ortalama faiz ile “fiilen uygulanan en yüksek faiz” arasındaki çok büyük fark dikkat çekici boyutta.

Fiilen uygulanan en yüksek faizde son olarak mart ayı verileri açıklandı. Mart ayında ortalama mevduat faizi ay sonu itibarıyla yüzde 19.90, ay ortalaması itibarıyla yüzde 19.66. Ama diğer yanda fiilen uygulanan en yüksek oranlar uçmuş, uçmuş...

Ortalama faizle fiilen uygulanan en yüksek faiz arasında 10 puanlık fark var. Ortalama faizin yüzde 19’larda bulunduğu mart ayında en yüksek faiz yüzde 30’a yakın. Hatta bir yıl ve daha uzun vadeli mevduata yüzde 31 faiz uygulandığını görüyoruz.

Özel bankalar uyguluyor

Merkez Bankası verileri, mevduata böylesine yüksek faiz uygulayanın özel bankalar olduğunu gösteriyor.

Ortalamanın üstünde faiz veriyor olmakla birlikte kamu bankaları özel bankaların gerisinde kalıyor. Ama temel soru ortada duruyor ve yanıt bekliyor:

“Örneğin mart ayı itibarıyla ortalama faiz yüzde 20’nin altındayken, yüzde 30 dolayında faiz kime ya da kimlere, kaç liralık mevduata ve en önemlisi hangi gerekçeyle veriliyor?”

Özel banka dilediğine dilediği oranı uygulamakta serbest tabii ki. Ama özel bankalara göre daha düşük olmakla birlikte kamu bankalarının faizine ne demeli?

Örneğin hangi kamu bankası aylardır bir yıl ve daha uzun vadeli mevduata yüzde 28 faiz veriyor?

Ya da bir aya kadar vadeli mevduata yüzde 25.50 faiz veren kamu bankası hangisi?

Bankalar açıklanmıyor

Daha önce de fiilen uygulanan en yüksek faizi yazı konusu yaptığımızda okurlardan yoğun olarak bu bankaların hangileri olduğu konusunda soru gelmişti.

O zaman da vurgulamıştık, bir kez daha belirtelim.

Biz böylesine yüksek faiz uygulayanların hangi bankalar olduğunu bilme şansına sahip değiliz. Bu veriler Merkez Bankası kaynaklı ve Merkez Bankası da tabii ki banka bazında bilgi aktarımı yapmaz.

Ayrıca banka ismi bir şekilde öğrenilebilse bile bu faizlerin her tasarruf sahibine uygulanmayacağı da ortada.

Faizler; üç ileri, bir geri!

Yüksek Seçim Kurulu’nun İstanbul seçiminin tekrarlanması yönünde 6 Mayıs’ta verdiği kararın faizler üstündeki ilk etkisini 10 Mayıs tarihli verilerde görmüş ve geçen hafta bu köşede asıl etkinin belki de 17 Mayıs tarihli verilerde ortaya çıkacağını belirtmiştik. Merkez Bankası kredi ve mevduat faizinde 17 Mayıs verilerini açıkladı ve 10 Mayıs’a göre çok çok büyük bir sıçrama olmamakla birlikte genel eğilimin artış yönünde olduğunu gözledik.

Önce düşüş gösterenlere bakalım. Tüm bankalar ortalamasını gösteren verilere göre konut kredisi faizlerinde iki haftadır adeta varla yok arası bir gerileme yaşanıyor. Oranı ne olursa olsun düşüş düşüştür diye yaklaşarak tablomuzda bu geri çekilmeyi mavi ile işaretliyoruz zaten. 3 Mayıs'ta yüzde 19.87 olan konut kredisi faizi 0.02 puanlık düşüşlerle 10 Mayıs'ta yüzde 19.85'e, 17 Mayıs'ta da yüzde 19.83'e geriledi. Üstelik bu oranların kamu bankaları eliyle yaratıldığı ve sektördeki yaygın oranı yansıtmaktan uzak olduğunu da belirtmek gerek.

Ticari kredi faizinde dalgalanma

Tüm bankalar ortalaması itibarıyla ticari kredi faizlerinde bazı haftalarda yaşanan dalgalanma dikkati çekiyor. 10 Mayıs'ta yüzde 27.03 olan ortalama ticari kredi faizi bir haftada 2 puana yakın düşerek yüzde 25.39'a indi.

Ticari kredi faizi 26 Nisan’da da bir hafta önceye göre çok belirgin bir düşüş göstermiş, izleyen hafta bu düşüşten önceki düzeye dönülmüştü.

Ticari kredi faizinde zaman zaman yaşanan bu keskin dalgalanmalara doğrusu pek anlam verilemiyor. Belli ki bazı bankalar, ilgili hafta içinde tüm sistem ortalamasını aşağı çekecek şekilde çok düşük faizle kredi kullandırıyor.

Tabii ki bu durum şu soruyu da akla getiriyor.

“Ortalama faizi böylesine etkileyecek büyüklükte düşük faizli krediyi hangi banka, kimlere kullandırıyor?”

Diğer faizler soluksuz yükseliyor

İhtiyaç kredisi faizi mart ayı sonundan beri, yani son bir buçuk aydır sürekli yükselme eğiliminde. Mart sonunda yüzde 23.45 olan faiz 17 Mayıs'ta yüzde 29.25'e çıktı.

Mart sonundan bu yana olan dönemde taşıt kredisi faizi de bir hafta sabit kalmanın dışında sürekli yükseliyor. Mart sonunda yüzde 22.83 olan taşıt kredisi faizi 17 Mayıs’ta yüzde 27.85’e ulaştı.

Benzer bir eğilim ortalama mevduat faizi için de geçerli. Mart sonu ile 17 Mayıs arasındaki yedi haftalık dönemde ortalama mevduat faizi yalnızca bir hafta geriledi, diğer tüm haftalarda ise artış yaşandı. Mevduat faizi, mart sonundaki yüzde 19.90’lık düzeyinden 17 Mayıs’ta yüzde 22.34’e yükseldi.