Bosna-Hersek, Karadağ, Makedonya ve Belarus
Marmara Grubu Vakfı’nın 7-8 Nisan tarihlerinde düzenlediği Avrasya Ekonomi Zirvesi’nin “İşbirliği ve fırsatlar” başlıklı toplantılarını organize eden TOSYÖV’ün Başkanı değerli arkadaşım Yalçın Sönmez’den gerçekleştirdikleri iş görüşmelerini değerlendirmesini istedim..
Yalçın Bey konuşmasına şöyle başladı: “Belarus, Bosna-Hersek, Karadağ ve Makedonya; Cumhurbaşkanı, bakan, büyükelçi ve iş adamlarının oluşturduğu heyetlerin katılımı ile gerçekleştirilen karşılıklı görüşmelerde bu ülkelerde yatırım işbirliği ve ticaret olanaklarını yaratma amacıyla ülkemizin farklı illerinden 200’ün üzerinde iş insanlarımızın katılmasını önemsiyoruz. Toplantılara katılan tüm iş insanlarımıza, bu ülkelerden gelen her düzeydeki yöneticiler ile iş adamlarını birebir görüştürme olanağını yaratmamız projemizin amacına ulaşmasını sağladı.”
“Cumhurbaşkanı ve bakan düzeyinde katılımlar oldu demiştiniz. Bunlar hangi ülkeler?” soruma “Bosna- Hersek, Karadağ ve Makedonya cumhurbaşkanı ve bakanlar düzeyinde Belarus ise İstanbul Başkonsolosu Igor Bely’nin başkanlık ettiği heyet ile temsil edildi...” yanıtını verdi.
“Görüşmelere katılanların Türkiye’den beklentilerini özetleyebilir misiniz?” sorumu da şöyle yanıtladı:
“Bosna-Hersek Federasyon Cumhurbaşkanı Marinko Cavara başkanlığındaki Bosna Hersek Heyeti’nde, Bosna Hersek Federasyonu Enerji, Sanayi ve Maden Bakanı Erdal Trhulj, Bilim ve Eğitim Bakanı Damir Masic ve Sırp Cumhuriyeti eski Başbakanı Aleksandar Dzombic yer aldı. Cumhurbaşkanı Marinko Cavara, Türk iş insanlarını, girişimcileri ve yatırımcıları Bosna-Hersek’te yatırım yapmaya davet etti. Türkiye ile Bosna-Hersek’in ilişkilerinin daha da iyi olmasına çalıştıklarını anlatan Cavara, ‘Türkiye ile Bosna-Hersek arasında daha etkili bir ilişki olması gerekiyor, ileride daha iyi ilişkiler kuracağız’ dedi. Bakan Erdal Trhulj, Bosna-Hersek’te çalışmanın çok başarılı olabileceğini belirtirken Aleksandar Dzombic Sırp Cumhuriyeti’nden geldiğini anlattı.
Eğitim ve Kültür Bakanı Damir Masic, Türkiye ile Bosna-Hersek arasında ilişkileri geliştirilebilirsek çok faydalı olacak diyerek Türk dili eğitimini kendi okullarında ilkokul, lise düzeyinde verdiklerini şimdi de üniversitede vermeye başladıklarını söyledi.Karadağ Cumhurbaşkanı Filip Vujanovic başkanlığındaki Karadağ Heyeti’nde, Başbakan Yardımcısı Vujica Lazovic, Bilim ve Endüstri Bakanı Sanja Vlahovic, İçişleri eski Bakanı Jusuf Kalamperovic, Parlamenter Genci Nimanbegu, Büyükelçi Branko Milic ve DEİK-Türk Karadağ İş Konseyi Eş Başkanı Necip Naci Doğru da katıldı. Cumhurbaşkanı Filip Vujanovic, kriz döneminde Karadağ’da gelişme olmadığını belirterek iş dünyasında rekabetçi olmayı amaçladıklarını aktardı. Lzovic, Karadağ’da turizm, enerji ve tarım alanında ciddi yatırım olanakları bulunduğunu, Türkiye’den gelen firmalardan olumlu tecrübeler kazandıklarını, Karadağ’da yakın zamanda Ziraat Bankası açılacağını söyledi. Yine çok yakında vizeler kaldırılacak.
Türkiye ekonomisi bizim için önemli bir ipucudur, Karadağ ve Türkiye ve bu ülkelerin iş insanları arasında ortak projeler yürütülebileceğini ifade ederek Karadağ’da turizm yatırımları açısından el değmemiş güzelliklere sahip olduğunu Karadağ’ın kuzeyinde de sanayi ve endüstri bölgeleri özellikle tekstil konusunda geliştirdiklerinden söz etti. Gıda malzemeleri konusunda ciddi ithalat yaptıklarını, ekili alanların yalnızca yüzde 40’ını kullandıklarını geri kalan boş alanlara da Türk yatırımcılarını beklediklerini sözlerine ekledi. Bilim ve Endüstri Bakanı Sanja Vlahovic, bilim ve teknoloji alanında Türkiye ile işbirliği yapmak istediklerini söyledi. Özellikle start-upları desteklediklerini, bilim, teknoloji ve enerji bizim için çok önemlidir, Karadağ’ın merkezinde bir teknoloji merkezi kuracaklarından söz etti. Vlahovic, toplantıya da katılan Gültaş şirketi ile yaptıkları projenin başarısına da değindi. Toplantıda ayrıca Tosyalı Çelik temsilcisi Karadağ’da yaptıkları yatırımdan söz ederek, ülkede yapılan yatırımın sağladığı avantajları anlattı. Cumhurbaşkanı olarak son konuk ise, Makedonya Cumhurbaşkanı Gjorge Ivanov idi..
Heyette, Dış Yatırımlardan Sorumlu Bakan Jerry Naumoff , Yatırımlardan Sorumlu Devlet Bakanı Furkan Cako, Makedonya İstanbul Başkonsolosu Zerrin Abaz, Makedonya Yatırım Ajansı İstanbul Ofisi Temsilcisi Filiz Veli de yer almıştı.
Jerry Naumoff ve Furkan Cako, Makedonya’da yatırım olanaklarını bir sunumla anlattı. İki gün süren görüşmeler sonunda ‘çok sayıda iş anlaşmasının ön protokolü gerçekleştirildi’ bilgisi bizleri mutlu etti.”
Yalçın Sönmez’in “İşbirliği ve fırsatlar” görüşmelerinden anlattıkları özetle bunlar..