Borusan'ın 50'nci yılı kutlanıyor
OLAYLARIN İÇİNDEN / Tevfik Güngör Borusan'ın kuruluşunun 50'nci yılı kutlanıyor. Borusan'ın hikayesi, Türkiye'de sanayileşmenin nasıl başlayıp nasıl geliştiğini gösterdiği için ilginçtir. Borun'ın kurucusu Asım Kocabıyık'ın hayat hikayesi, Türkiye'de birinci kuşak sanayicinin nasıl başarıya ulaştığını gösterdiği için ilginçtir. Bu ilginç hikayeler geniş olarak "Tazlar Köyü'nden Borusan'a" isimli kitapta anlatılmaktadır. Doğan Kitap tarafından bastırılan bu kitap Asım Kocabıyık tarafından yazılmıştır. Asım Kocabıyık 1924 yılında Afyon'un Tazlar köyünde doğdu. Ailesi 1930 yılında köyden Afyon'a göçtü. Babası, amcası ile birlikte bakliyat ticareti yapmaya başladı... Babası daha sonra bakliyat işini sürdürmek için İstanbul'a yerleşti. Asım Kocabıyık sekizinci sınıftan sonra eğitimini devam ettirmek için 1938 yılında İstanbul'a geldi. 1939 yılında hububat alım-satım işi TMO'ya devredilince babası işsiz kaldı. O yıllarda Karabük Demir Çelik fabrikaları üretime başlamıştı. Babası demir çelik işine girdi. Asım Kocabıyık iktisat fakültesinde öğrenimini tamamladıktan sonra babasının 1944 yılında kurduğu İstikbal Ticaret AŞ'ye yüzde 5 pay ile ortak oldu. Ve bu şirkette çalışmaya başladı. İstikbal Ticaret AŞ. demir çelik ürünleri ithal ediyor, kuru meyve ihraç ediyordu. 1952 yılında babasının ölümünden sonra şirketin başına geçti. 1950'li yıllarda demir ithal ederek iç piyasaya satmaya başladı. Bu arada "Türkiye'de ne tür bir sanayi tesisi kurulabilir?" arayışına girdi. Asım Kocabıyık "Tazlar Köyü'nden Borusan'a" isimli kitapta Borusan'ın kuruluşunu şöyle hikaye eder: Bizim kuşak, Atatürk'ten, İnönü'den sonra Bayar'ı, Menderes'i gördü; askeri müdahaleler gördü. Koalisyonlar gördü. Demirel'in, Ecevit'in, Özal'ın, Erbakan'ın, Çiller'in, Yılmaz'ın iktidarını gördü. Bugün de Erdoğan'ın iktidar dönemini yaşıyoruz. Bizim kuşağın işadamları, 'milli koruma' dönemini de, serbest piyasa ekonomisi dönemini de yaşadı. Cebinde bir dolar bulunanın hapse atıldığı dönemi de, dolar bolluğunun sorun kabul edildiği dönemi de gördü. Bizim kuşağın işadamları demirin devlet izniyle dağıtıldığı dönemlerde de, arz fazlasından piyasanın çöktüğü dönemlerde de iş yaptı. Bu ortamların içinde kendi gayretimle Borusan Gurubu'nu oluşturmam, yaşatmam ve büyütmem çok büyük çabalar gerektirdi. Ticaretten gelen bir insan olarak sanayi hayatına atılınca biraz şaşkına döndüm. Ben 1944'ten beri çelik borunun muhtelif çeşitlerini ithal ettim ve sattım. Kendim imal etmeye başlayınca uzun süredir sattığım bu ürünü hiç de tanımadığımı anladım. Boru, şeridin kıvrılması ve kaynak yapılarak muayyen boyda kesilmesiyle ortaya çıkıyordu. Fakat o demir şeridin terkibi, kalınlığı, sertliği, yumuşaklığı, kaynak kabul edip etmemesi, kaynağının sağlamlığı gibi özellikleri vardı. Bütün bunlara dikkat edecek mühendisin bu özel bilgilere sahip olması gerekliydi. Dünyanın başka ülkelerinde bu işin nasıl yapıldığını gördük. Bugün bu sanayide çalışan arkadaşlarımız, bu işlerin nasıl yapıldığını başka ülkelerin insanlarına gösterir hale geldi. Ancak bugünlere kolay gelinmedi. 1944 yılında çelik ürünleri ithalatı ile kuru meyve ihracatı yapmak üzere kurulan "İstikbal Ticaret", 1958 yılında boru fabrikalarının kuruluşuyla sanayiye geçiş yaptı. Borusan, İstikrarlı bir gelişme ve büyümeyle 2000'li yıllarda Türkiye'nin önde gelen sanayi ve ticaret gruplarından biri haline geldi. Küçük bir köyde başlayan yolculuğun sonunda, cirosu bir milyar dolara, sabit kıymetleri 600 milyon dolara, özkaynağı 400 milyon dolara yaklaşan bir "Borusan Grubu" oluştu. Bugün bu grubun şemsiyesi altındaki 26 ayrı kuruluşta yaklaşık 4000 insan çalışıyor. Borusan Grubu, çelik sektöründeki yatırımlarıyla uluslararası bir şirket haline geldi. BMW, Caterpiller, Land Rover gibi uluslararası markaların Türkiye temsilciliğini üstlendi. 1958 yılında Borusan Boru Tesisleri'yle çelik sanayiinde ilk yatırımını gerçekleştiren grup, 1970'li yıllarda motor supapları üretmek için Supsan Tesisleri'nin kuruluşunda yer aldı. 1984 yılında BMW'nin Türkiye distribütörlüğünü alarak otomotiv sektörüne giren Borusan, daha sonra 1994 yılında Caterpillar iş makineleri ve güç sistemlerinin Türkiye ve Türki devletler, (Azerbeycan, Gürcistan, Kazakistan ve Türkmenistan) temsilciliğini alarak distribütörlükteki ürün yelpazesini ve faaliyet alanını genişletti. Yine 1990'lı yıllarda soğuk haddelenmiş yassı çelik üretmek amacıyla Borçelik yatırımı gerçekleştirilerek, çelik sektöründeki büyüme sürdürüldü. Borusan Grubu, ağırlıklı olarak çelik sektöründe büyümeyi hedefleyerek 1998 yılında dev sanayi kuruluşu olan Alman Mannesmann firmasıyla ortaklık yaparak kaynaklı çelik boru yatırımlarını tamamladı. Bu tesis üretim dalında Avrupa'nın üçüncü büyük sanayi yatırımı oldu. Grup, 1999 yılında "entegre lojistik" sektörüne girdi. Boru Nakliyat, Bortrans, Borusan İhracat ve İthalat birleşti. Borusan Lojistik Gemlik Liman Tesisleri'ne yatırım yaptı. 2000 yılında elektronik ticaret sektörüne girdi. İnternet servis sağlayıcısı Bnet'le birlikte Time, Pargem ve Otomax gibi şirketlere iştirak etti ve nihayet 2004 yılında Borusan Telecom kuruldu. Bunlar, üretmek ve almak-satmakla ilgili olarak, 65 yıllık koşunun sonunda ulaşılan noktalar...