Borsada yabancı çıkışı yok; paylar, yerliler daha çok ilgi gösterdiği iç

Hisse senedi fiyatlarının gerilediği her dönemde dile getirilen ilk görüş, "yabancıların Borsadan çıkmaya başladığı" olur. Borsada yabancıların çok büyük bir ağırlığa sahip olduklarına vurgu yapılarak, fiyat düşüşünün yabancıların senet satmasından kaynaklandığı ifade edilir. Geçen yıl da Borsada ciddi bir kayıp oluşunca bu tür değerlendirmeler duyduk. Bu görüşler ne kadar doğruydu, yabancılar gerçekten Borsadan çıkıyorlar mıydı, değerlendirmeyi rakamlara bakarak yapmakta yarar olduğunu düşündük. Ve gördük ki, Borsadan ciddi anlamda bir yabancı çıkışı yok. Yerli yatırımcının elindeki senetlerin sayısı ise halka arzlara gösterilen ilgi ve mevcut senetlerin sermaye artırımı sonucu çoğalmasıyla artış gösteriyor. Bu da doğal olarak yabancının adetteki payının gerilemesi sonucunu doğuruyor.

Borsadaki yerli-yabancı yatırımcı istatistiklerini Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) tutuyor. İşte MKK verilerine göre, Borsada 13 Ocak itibariyle 36 milyar 669 milyon adet hisse senedi bulunuyor. Bu hisse senetlerinin yüzde 56.12 oranında 20 milyar 580 milyon adedi yerli yatırımcılarda. Yabancı yatırımcılar ise yüzde 43.88 payla 16 milyar 89 milyon adet hisse senedine sahip durumda.

Hisse adedindeki paylar ile hisse senetlerinin piyasa değerindeki paylar arasında önemli bir fark var. 13 Ocak itibariyle tüm hisse senetlerinin piyasa değeri 139 milyar 368 milyon lira. Bu piyasa değerinde yerli yatırımcılar yüzde 37.36, yabancı yatırımcılar ise yüzde 62.64 pay alıyor.

Bir başka ifadeyle hisse senetlerinin adet olarak yüzde 56'sını elinde bulunduran yerli yatırımcılar hisse değerinden yalnızca yüzde 37 pay alabiliyor. Buna karşılık, adetteki payları yüzde 44'e kadar gerilemiş olan yabancıların hisse senetlerinin piyasa değerindeki payları yüzde 63'e yakın bir düzeyde seyrediyor.

5.43'e 2.53 lira

Yerli-yabancı yatırımcının adet ve değerdeki payları arasındaki belirgin farkı göstermesi açısından istatistiki bir bilgi verelim. 13 Ocak itibariyle yabancı yatırımcıların elindeki her bir senedin ortalama değeri 5.43 lira düzeyinde. Buna karşılık yerli yatırımcının elindeki senetlerin ortalama değeri 2.53 lira.

Yabancı yatırımcı daha az sayıda, ama daha yüksek fiyatlı ya da başka bir ifadeyle "yükte hafif, pahada ağır" hisse senedi taşıyor. Yabancıların İMKB'deki hisse adedinden aldığı pay son yılların en düşük düzeyine indi. Ancak buna karşılık hisse değerinden alınan payda çok önemli bir gerileme yok.

Geçen hafta 11 Ocak, bazı yönlerden rekor kırılan gündü. Yabancıların hisse senedi adedindeki payları yüzde 43.81 ile adeta dip noktaya oturdu. Yabancıların hisse senedi değerindeki payları ise aynı tarihte yüzde 62.54 oldu. 

Tablo çok açık bir şekilde yabancı yatırımcıların fiyatı görece yüksek hisse senetlerine sahip olduğunu gösteriyor. Yerli yatırımcılarda ise tersi bir durum söz konusu… Yerli ve yabancı yatırımcının sahip olduğu hisse senetlerinin ortalama fiyatını da zaten biraz önce verdik. Birim fiyatlarda yarı yarıya fark var.

Yabancı çıkmıyor, yeni senetler yerliye

Yabancı yatırımcının hisse adedindeki payının yüzde 44'ün altında olduğunu belirttik. Bu pay, yılsonu itibariyle en yüksek düzeye yüzde 58.85 ile 2007 sonunda çıkmıştı. 25 Temmuz 2007 ise, yabancıların hisse senedi adedindeki paylarının zirve yaptığı tarihti. Söz konusu tarihte yabancılar hisse senedi adedinde yüzde 60.03'lük pay almıştı.

Yabancı yatırımcının hisse senedi adedindeki payı, çok küçük dalgalanmalar gösterse de sürekli azaldı. 2007 sonundaki yüzde 58.85'lik pay, 13 Ocak 2012'de yüzde 43.88'e (11 Ocak'ta yüzde 43.81) kadar indi.

Ama önemli olan şu; pay azaldı azalmasına da, yabancılar ellerindeki hisse senetlerini sattıkları için mi bu azalma oldu, yoksa Borsadaki toplam hisse senedi arttığı için mi böyle bir tablo oluştu?

Yabancıların adette en yüksek paya sahip oldukları tarih 25 Temmuz 2007, bunu belirttik. Bu tarihte yabancıların elinde 10 milyar 530 milyon adet hisse senedi vardı.

13 Ocak'taki pay yüzde 44'ün altında; ama bu tarihte yabancıların elindeki tam 16 milyar 89 milyon adet hisse senedi bulunuyor.

25 Temmuz 2007 ve 13 Ocak 2012 itibariyle yabancıların hisse senedi adedi 10.5 milyardan 16 milyara çıkarken, yerli yatırımcının elindeki hisse senedi adedi adeta tırmandı. Bu tarihler itibariyle yerli yatırımcının hisse senedi adedi 7 milyar 780 milyondan 20 milyar 580 milyona çıktı.

İşte yabancı yatırımcının Borsadaki hisse senedi adedindeki payında ortaya çıkan gerilemenin nedeni bu. Yabancı yatırımcı elindeki hisse senedini satmıyor, en azından net anlamda kayda değer bir satış söz konusu değil, yerli yatırımcı daha çok hisse senedi tuttuğu için yabancıların payı geriliyor.

Özellikle 2011 yılında bu durum çok belirgin olarak görüldü. 2010 yılı sonunda Borsadaki toplam hisse senedi adedi 31 milyar 574 milyondu. Bu senetlerin 15 milyar 71 milyon adedi yerli yatırımcıların, 16 milyar 503 milyon adedi ise yabancı yatırımcıların elinde bulunuyordu.

2010 sonunda 13 Ocak 2012'ye kadar olan bir yılı biraz aşkın sürede toplam hisse senedi adedi 5 milyar 95 milyon artarak 36 milyar 669 milyona çıktı. Bu dönemde yerli yatırımcılar hisse senedi adetlerini 5 milyar 509 milyon artırarak 20 milyar 580 milyon adede yükselttiler. Yabancılar ise 414 milyon adetlik net satışla ellerindeki hisse senedi sayısını 16 milyar 89 milyona çektiler.

Yani bu dönemde yabancıların hisse senedi sayısında yüzde 2.5'lik bir düşüş oldu. Yerli yatırımcının hisse senedi sayısı ise tam yüzde 37 arttı.