Borsada tersine göçün nedeni: Faiz ve kripto

Borsa İstanbul’da yatırımcı sayısı son 1 ayda yaklaşık 350 bin kişi azaldı. Bunda kripto paralarda yaşanan yükseliş hareketleri ve mevduat faizinin yüzde 45-50 aralığına tırmanması etkili.

Ancak halka arzlardaki ‘tavan tavan’ serisi sürdüğü müddetçe ciddi bir azalma zor gözüküyor. Geçtiğimiz aylarda borsayla tanışan yeni yatırımcı kitlesinin profiline yönelik bir yazı yazmıştım. Yeni yatırımcıların yaş grubunun, portföy büyüklüğünün, hareket tarzının kripto para yatırımcısıyla benzerliklerine dikkat çekmiştim.

Merkezi Kayıt Kuruluşu’nun (MKK) son verilerine göre, borsada hisse senedi yatırımcı sayısı kasım ayında 8 milyon 206 bin seviyesinde. Bu sayı ekim ayında 8 milyon 556 bindeydi. Yani 1 aylık dönemde 350 bine yakın yatırımcı sayısında azalış oldu. Bana göre bu azalış yeni katılan yatırımcılar arasında kriptodan gelen kitleden kaynaklanıyor. Çünkü kripto paralarda kasım ayından itibaren alt coinlerde de hareketlilik başladı.

Alt coin hareketi önemli

 Kripto paraların amiral gemisi Bitcoin aslında 2023 yılı genelinde yukarı yönlü bir trend izliyordu ancak bu hareket alt coinlere yansımamıştı. Türkiye’de kripto yatırımcıların büyük bölümü Bitcoin yerine alt coinleri tercih ediyor.

Çünkü ortama 100-500 dolarlık bütçe ile yüksek getiri arayışında olan bu kesim için Bitcoin’deki 2-3X kazançlar pek bir şey ifade etmiyor. Yani bu kesim alt coinlerde 20x hatta 50x üzeri getirilerin hayalini kuruyor. Borsadaki halka arzlara olan ilginin temelinde de bu kesimin halka arzları bir önceki kripto rallisinde ön satışlardan elde edilen kazançlara benzetmesi. Kripto projeler sınırlı sayıda coin ya da tokenı ön satış ile belli kişilere çekiliş ya da öncelik gibi kriterlerle satıyordu.

Ön satıştan alınan bu coinler borsalarda listelendiğinde ön satış fiyatının oldukça üzerinde fiyatlanıyordu. Borsa İstanbul’daki arzlar da son dönemde böyle değil mi? İşlem görmeye başlayan hisse peş peşe tavan oluyor ve halka arz fiyatına yakın yerlerden alım fırsatı vermiyor. Halka arzlardan 2x yapan diğer arzlara giriyor ve bu hareket devam ediyor.

Tanıdık adına açılan hesaplar

Borsadaki yeni yatırımcı sayısının katlanmasında gençlerin halka arzlardan daha yüksek pay alabilmek için yakın çevresi adına hesap açıp halka arzlara katılmaları önemli bir etkiye sahip. Çünkü bireysel yatırımcılara eşit dağıtım yapılmasının ardından kişi başına 100-500 TL arasında hisse dağıtılıyor ve bundan elde edilen getiriler aslında katılımcıları pek tatmin etmiyor.

Dolayısıyla tanıdıkları adına açılan 5-10 hesap ile arzlardan 5 bin TL’ye kadar hisse alınabilir. Hissenin yüzde 100 yapması halinde 5 bin TL kazanılabiliyor. Peki bu sarmal ne kadar daha sürecek? Öncelikle halka arz edilen hisselerin işlem tarihinden itibaren ‘tavan tavan’ serisi sürdüğü müddetçe bu tarafa ilgi devam edecektir. Ne zaman tavan serileri 2-3 ile sınırlı kalır, o zaman arzlara ilgili bugünkünün altına iner.

Mevduat faizi artık cazip

 Kripto piyasasında yeni bir boğa rallisinin başlaması da yine halka arzlara ilgi gösteren kripto kitlesinin yeniden bu piyasaya geri dönmesine neden olabilir. Bu çıkarımlardan son dönemde borsaya gelen yatırımcıların tamamına yakınının kriptodaki durgunluktan buraya gelen yatırımcılardan oluştuğu anlaşılmasın. Mevduat gibi sabit getirili enstrümanların enflasyona karşı düşük getiri sunması da borsaya ilgiyi artırmıştı. Mevduat faizlerinin yüzde 45-50 aralığına gelmesi geçmişte mevduat getirilerini beğenmeyip borsaya gelen bir kesimin geriye dönmesine neden oluyordur. Kısaca atılan adımlar, alınan kararlar, konjonktür paranın akışı etkiliyor. Bundan sonra da böyle olacaktır…